| چکیده |
حل مشکلات والدین کودکان آسیب‌دیده از مسائل بین رشته‌ای است که مستلزم توجه مشترک متخصصان حوزه‌ی روانشناسی استثنایی و مشاوره خانواده است، به نظر می‌رسد تاکنون مداخلات صورت گرفته اغلب بر فرزندان آسیب‌دیده تمرکز دارد، تا والدین به خصوص مادران. هدف از پژوهش حاضر بررسی مقایسه‌ی زوج‌درمانی مثبت‌نگر و معنوی- مذهبی بر شادکامی، امید، رضایت از زندگی، و بهبود نگرش مادران نسبت به کودک آسیب‌دیده‌شان بود. برای دستیابی به این هدف، نمونه‌ای از مادران کودکان آسیب‌دیده شهر مشهد به شیوه‌ی هدفمند انتخاب و به شیوه‌ی تصادفی در دو گروه آزمایشی (10n1,n2=) و یک گروه کنترل (10n3=) جایگزین شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌های رضایت از زندگی، شادکامی، امیدواری، و نگرش والدین به کودکان آسیب‌دیده‌شان بود. زوج‌درمانی‌ها در 7 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای و به صورت هفته‌ای به دو شیوه‌ی مثبت‌نگر و معنوی- مذهبی برگزار شد. یافته‌ها نشان داد که رضایت از زندگی و امیدواری مادرانی که مداخله‌ی زوج-درمانی مثبت‌نگر و معنوی- مذهبی را دریافت کرده بودند، افزایش یافته و در نگرش نسبت به فرزند آسیب‌دیده‌شان بهبود حاصل شده بود. همچنین شادکامی مادرانی که زوج‌درمانی مثبت‌نگر را دریافت کرده بودند، افزایش یافته بود. از طرفی اثربخشی زوج‌درمانی معنوی- مذهبی نسبت به مثبت‌نگر در افزایش امیدواری بیشتر بوده است. از سوی دیگر، زوج‌درمانی معنوی- مذهبی در افزایش شادکامی مادرانی که این مداخله را دریافت کرده بودند، اثربخش نبوده است. به نظر می‌رسد که زوج‌درمانی‌های مثبت‌نگر و معنوی- مذهبی از طریق کار بر روی تعاملات زوجین، نگرش، و تعاملات والد- فرزند؛ در بهبود مشکلات روان‌شناختی مادران کودکان آسیب‌دیده اثربخش هستند. یافته‌ها در برگیرنده دلالت‌های کاربردی و پژوهشی در حیطه‌ی مشاوره خانواده‌های کودکان با نیازهای ویژه ( استثنایی) است که مورد بحث قرار گرفته‌اند.
|
