| کد | bk-17382 |
|---|---|
| نوع | کاغذی ، الکترونیک |
| عنوان | فعالیت‌های قرآنی جامعه معلولان |
| نویسنده | محمد نوری |
| دیگر | زیرنظر: محمدعلی کوشا |
| ناشر | دفتر فرهنگ معلولین (قم) |
| محل نشر | قم |
| سال انتشار | 1395شمسی |
| نوبت چاپ | 1 |
| تعداد جلد | 1 |
| تعداد صفحه | 280 |
| زبان | فارسی |
| قطع | رقعی |
| چکیده |
از یک سو کثرت و تنوع فعالیت‌های قرآنی معلولان در همه دوره‌ها جریان داشته است. از قرون نخست اسلامی، بسیاری از معلولان در عرصه قرآن و حدیث فعالیت داشته‌اند. از طرف دیگر تنها جامعه‌ای هستند که کمتر به آنها پرداخته و گزارش‌های تاریخی درباره آنها اندک است. هریک از قشرهای اجتماعی مثل معلمان و مربیان، فقیهان و قاضیان در تاریخ اسلام دارای جایگاه خاص هستند و کتاب‌هایی درباره آنها تألیف و عرضه شده است؛ اما درباره قشر معلولان در پانزده قرن گذشته، آثار کمترعرضه شده است. صفدی (درگذشت 767ق) تنها کسی است که در سده هشتم قمری دو کتاب مهم درباره نابینایان نوشت و در مقدمه کتابش متذکر شده که این زمان هیچ اثر مستقلی درباره نابینایان تألیف نشده است. بنابراین دو کتاب صفدی یعنی نکت العمیان و شعور بالعور تا قرن چهاردهم قمری تنها آثار درباره معلولین است. اما از نیمه دوم سده چهاردهم قمری، آثار درباره معلولین به تدریج گسترش یافته است. حتی در کتب خطی جستجوی نسبی انجام شد و چیزی یافت نشد. یکی از نویسندگان و پژوهشگران وقتی این گزارش را شنید، عکس العمل نشان داد و گفت محال است اینگونه باشد. زیرا در منابع تاریخی حتی حیوانات هم مورد توجه بوده‌اند و آثاری درباره آنها عرضه شده است و غیر ممکن است کتاب‌هایی درباره معلولان نباشد. پس از مدتی از او پرسیدم آیا چیزی پیدا کردید. پاسخ گفت: برایم بسیار عجیب و شگفت انگیز است که معلولان اینقدر در طول تاریخ مظلوم واقع شده‌اند. درباره وزراء، پادشاهان تا اسب و سگ آثار فراوان تألیف و عرضه شده اما در باب معلولان کم توجهی فاحش وجود دارد. البته در دوره جدید چند کتاب درباره نابینایان و معلولان به معنای عام عرضه شده است و سیر توجه و اهتمام به این قشر رو به افزایش است. اما توجه به آنان از جانب مردم و نویسندگان مردمی بیشتر بوده است؛ اما نهادهای رسمی که وظیفه حمایت از اینان را بر عهده دارند، لازم است مستقلاً مطالعه شوند. این کتاب درصدد آسیب شناسی فقط فعالیت‌های قرآنی معلولان است. یعنی می‌خواهیم بدانیم معلولان چه سهمی و چه جایگاهی در فرهنگ قرآنی دارند و سپس ببینیم در طول تاریخ آیا اهتمام و توجهی به آنها بوده است؟ و مهم اینکه در دوره جدید در دولت جمهوری اسلامی وضعیت چگونه است؟ اسنادی که دولت در چند دهه اخیر منتشر کرده، آیا فعالیت‌های قرآنی معلولان را نشان می‌دهد؟ یا نسبت به آنها غفلت کرده و این فعالیت‌ها را به فراموشی سپرده است؟ یا اینکه موضع دیگری دارد؟ این کتاب در چند بخش به پاسخگویی این پرسش‌ها می‌پردازد. و درصدد است نگاهی گذرا به فعالیت‌های قرآنی معلولان داشته باشد. معلولان قرآنی در دو دوره تاریخی یعنی قرون اول اسلامی تا سده چهاردهم و از سده چهاردهم تا کنون یعنی حدود یک قرن اخیر شناسایی و زندگی‌نامه و کارنامه قرآنی آنها گزارش می‌شود. این کتاب مدعی جامعیت و استقراء تام نیست؛ لذا از همه کسانی که اطلاعات هر چند اندک از این موضوع دارند، راهنمایی آنها موجب توسعه پروژه است. همه کارشناسان معلولین و همه مدیران به هنگام سخنرانی و در مقام سخن، از ضرورت فرهنگ سازی می‌گویند و حلّ مشکلات معلولین را در گرو فرهنگ سازی می‌دانند. اما حداقل فرهنگ سازی این است که معارفه دو سویه بین جامه و معلولین پدید آید و یکدیگر را کاملاً بشناسند. فعالیت‌های معلولان در ضبط و نقل روایات معصومین(ع) و سیره نبوی گزارش شود و خادمان فرهنگ قرآنی به مردم معرفی شوند. متأسفانه اینگونه کارها در ادوار گذشته و حتی در دوره کنونی نشده است. با اینکه صدها نابینا، افلیج و ناشنوا در ضبط و پاسداری از فرهنگ اسلامی کوشا بوده‌اند. به عبارت دیگر معلولان در سیر شکل‌گیری فرهنگ و تمدن اسلامی و تداوم آن موثر بوده‌اند. رابطه دو سویه معلولان و قرآن به فعال‌سازی این جامعه و افزایش مشارکت آنان در جامعه سازی و تمدن سازی آنان کمک کرد. تجربه صدر اسلام در جوامع توسعه یافته جدید اروپایی و امریکایی به کار گرفته شد و آنان هم با برخورد و تعامل انسانی با معلولان بستر لازم برای مشارکت اجتماعی آنان را فراهم آوردند. اما متأسفانه در ایران و دیگر جوامع اسلامی هنوز، خط‌مشی به حاشیه راندن معلولان پرطرفدار است. برای نمونه کلیسا در غرب، سیاست جذب معلولان را در یک قرن اخیر همواره پی گرفته است. و به واسطه این اقدامش علاوه بر فعال‌سازی یک قشر وسیع از جامعه هدف؛ خط‌مشی اجتماعی سازی معلولیت یا به عبارت دیگر ایجاد وظیفه شناسی و حس مسئولیت در آحاد جامعه با تزریق اطمینان و اعتماد نسبت به سیاست‌های حاکمیت را پیگیری و اجرا کرده است؛ این اقدامات، آثار بسیار مهمی در کاهش هزینه‌های دولتی و توزیع هزینه‌ها بر همه جامعه، رفع و حلّ مشکلات و معلولین را حتمی نموده است. اما در ایران از یک سو، خط‌مشی دولتی کردن امور معلولان نه اجتماعی سازی معلولیت به معنای واقعی دنبال می‌شود؛ و از دیگر سو چون دولت عملاً توان مالی و مدیریتی و فکری لازم برای حل مشکلات را ندارد، همه یا اکثر معضلات و نابسامانی‌ها، حل نشده باقی مانده‌اند. نتیجه اینکه تنها راه حل همان شیوه‌ای است که قرآن کریم و رسول خدا(ص) در صدر اسلام نسبت به معلولان اجرا کردند و موجب اعتماد سازی و جلب مشارکت عمومی معلولین و جامعه گردید. نتیجه اعتماد متقابل، حضور فعالانه معلولان در خدمت فرهنگ اسلامی در قرون دوم قمری به بعد بود. این دفتر درصدد است نشان دهد خط‌مشی مطلوب، که در صدر اسلام اجرا شد و بعداً در غرب عملیاتی شد، اینجا پیگیری و اجرایی نشده است. البته معلولین فعالانه در عرصه‌های قرآنی کوشا هستند. اما لازم است مردم، نخبگان، تشکل‌های مردمی و دستگاه‌های دولتی هم به وظیفه خود عمل کنند، تا تلاش‌های این قشر، نتیجه دهد. |
| تاریخ ثبت در بانک | 11 مهر 1396 |
| فایل پیوست |
  |