| چکیده |
طبق اصل برابری انسان‌ها، نابینایان و کم‌بینایان نیز باید از فرصت‌های برابر با سایر افراد جامعه بهره‌مند شوند. در عصر حاضر، برای دسترسی نابینایان به منابع دانش و اطلاعات در عرصه‌های مختلف آموزشی و پژوهشی، نیاز است تمام ظرفیت‌هایی که می‌تواند به آنها در این مسیر یاری رساند، فعال گردد. فناوری‌ها از جمله‌ی این ظرفیت‌ها هستند. از میان فناوری‌های نوین می‌توان به فناوری دی‌زی اشاره کرد. این فناوری بر اساس استاندارد دی‌زی که استانداردی بین‌المللی است، ایجاد شد و توسعه یافت. این استاندارد بر روی محتوا و ساختار فایل‌های مورد نیاز برای تولید کتاب‌های گویای دیجیتال متمرکز می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی فواید فناوری دی‌زی و ویژگی‌های آن، امکان به‌کارگیری این فناوری را در کتابخانه‌ها و مراکز نابینایان شهر تهران مورد سنجش قرار می‌دهد. پژوهشگر در این پژوهش ضمن معرفی فناوری دی‌زی و ویژگی‌های آن، به تجربه‌ی به‌کارگیری این فناوری در برخی کشورها پرداخته و در ادامه امکان‌سنجی مورد اشاره را بررسی می‌نماید. جامعه‌ی آماری پژوهش، کتابخانه‌ها و مراکز نابینایان شهر تهران است. پژوهشگر در این پژوهش از روش پیمایشی- توصیفی استفاده نموده و در دو سطح، به کمک مصاحبه و پرسشنامه به گردآوری داده‌ها پرداخته است. در سطح اول مصاحبه‌ی آزاد با کارشناسان و در سطح دوم توزیع پرسشنامه در میان کتابداران کتابخانه‌ها و مراکز نابینایان شهر تهران. پرسشنامه شامل سه بخش مشخصات کلی کتابخانه، میزان آشنایی با فناوری دی‌زی و موانع به‌کارگیری فناوری دی‌زی است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد عدم آشنایی با فناوری دی‌زی در سطوح مختلف به ویژه رده‌های بالای مدیریتی، مانع اولیه در عدم به‌کارگیری این فناوری است. از دیگر موانع عمده می‌توان به عدم وجود تشکیلات و سازمان‌های مردمی که پیگیر چنین مسائلی باشند؛ عدم تخصیص تسهیلات مالی؛ عدم سازگاری نرم‌افزار دی‌زی با ویژگی‌های زبان فارسی اشاره کرد. در متن این پژوهش ضمن بررسی این موانع، راهکارهایی جهت رفع آنها مطرح شده و در پایان پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آینده ارائه گردیده است.
|
