| چکیده |
شنوایی و گفتار دو رکن مهم در برقراری طبیعی ترین و کاربردی ترین وسیلهٔ ارتباطی انسان هستند. در این میان رشد عادی سیستم تولید گفتار به میزان قابل توجهی وابسته به کارآیی سیستم شنوایی اوست. لذا هر گونه اختلال در حوزهٔ شنوایی می تواند زمینه ساز بروز ضایعات و اختلالات در تولید آواهای گفتار شود. به بیان دیگر، آسیب شنوایی تمام جنبه های زندگی فرد به ویژه مهارت های ارتباطی و زبانی را متأثر می کند. وقوع کاهش شنوایی به صورت مادرزادی یا در سال های آغازین زندگی، بر توانایی یادگیری کودک از طریق شنیدن تأثیر خواهد گذاشت. استفاده از کاشت حلزون شنوایی، گامی در جهت غلبه بر مشکلات شنوایی و در نتیجه تولید بهتر و طبیعی تر آواهای گفتار است. تحقیق حاضر می کوشد تا با استفاده از چارچوب نظریهٔ بهینگی فرآیندهای واجی در گفتار کودکان نا شنوای کاشت حلزون شنوایی شده را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. در این پژوهش که به شکل مقطعی و توصیفی-تحلیلی انجام شد، 30 کودک نا شنوای کاشت حلزون شنوایی شده که قادر به برقراری ارتباط شفاهی بودند با بافت اجتماعی و فرهنگی نسبتاً یکسان مورد ارزیابی قرار گرفتند. حداقل سن کودکان 3 سال و حداکثر 6 سال بوده است. هیچ کدام از آزمودنی ها مشکل ذهنی و جسمی دیگری که مانع از یادگیری شود، نداشتند. مشکلات شنوایی در این کودکان قبل از زبان آموزی اتفاق افتاده بود. در این تحقیق جنس کودکان ملاک و معیار انتخاب واقع نشد. اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش از طریق نشان دادن تصاویر در آزمون واجی و واج نویسی پاسخ های کودکان به دست آمد. به طوری که داده ها بررسی و براساس نوع فرآیندی که در آن ها رخ داده بود، طبقه بندی شدند. سپس محدودیت های مرتبط با هر یک از این فرآیندها مشخص و تعریف شد و در یک رتبه بندی قرار گرفتند. آنگاه یک واژه به نمایندگی از داده هایی که فرآیند واجی در آن ها رخ داده بود، به عنوان نمونه، در نمودارهای ویژهٔ نظریهٔ بهینگی که «تابلو» نامیده می شود، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش را می توان به طور کلی از سه جنبه بیان کرد: نخست آن که مشخص می شود رخداد هر یک از فرآیندهای واجی در گفتار کودکان نا شنوای کاشت حلزون شنوایی شده ناشی از اعمال کدام محدودیت(ها) است. دوم آن که به دلیل قابلیت نظریهٔ بهینگی در بهره گیری از تحلیل های واج شناسی نقش گرا و آواشناسی تولیدی و همچنین به علت این که این نظریه لایه های میان بازنمایی زیرساختی و بازنمایی آوایی را در نظر نمی گیرد، برخی از فرآیندهای واجی فارسی که تحلیل آن ها برای رویکردهای قاعده بنیاد چالش-برانگیز است، در این نظریه به روشنی قابل تبیین هستند. سوم آن که نظریهٔ بهینگی به خوبی می تواند در امر آسیب شناسی گفتار و زبان مورد استفاده قرار گیرد.
|
