| چکیده |
یکی از اولویتها و ضروریات مهم در زندگی امروزه جوامع مختلف، فراهم آوردن امکان دسترسی و ایجاد فضاهایی است که همه افراد با هرمیزان توانایی بتوانند ازآنها بطورمساوی استفاده نمایند که دراین مسیر ضوابط واستانداردهای مختلفی از سوی مراجع ذیصلاح وضع گردیده، اما متاسفانه در کشور ما با اینکه معلولین و جانبازان و سالمندان بسیاری حضور دارند و استاندارد های مختلفی نیز بصورت قانون درآمده است، لیکن شاهد ساخت فضاهای مختلفی هستیم که در آنها هیچ توجهی به این قشر عزیز نگردیده است وعملا فضاها برای استفاده این بخش از جامعه ناکارآمد و نامناسب میباشند. همانطور که میدانیم معماری خود علمی است که مستقیم یا غیر مستقیم با علوم دیگر در ارتباط میباشد و این علم در ایجاد فضاهای مناسب زیستی و سکونتی نقش اصلی را بر عهده دارد. یکی از اصول لازم و اساسی در طراحی سکونتی و شهری ایجاد فضاهای کارآمد با دسترسی های مناسب برای افراد ناتوان است تا آنها نیز به مانند افراد سالم جامعه بتوانند به راحتی و بدون نیاز به کمک دیگران نیازهای روزمره خود را برطرف نمایند که از این مقوله با عنوان طراحی فراگیر نام برده میشود. در این مقوله سعی بر آن است که با بکارگیری صحیح استانداردهای لازم فضاهایی خلق گردد تا سطح آسایش و امنیت زندگی معلولین و جانبازان و ناتوانان عزیز را در حد افراد سالم جامعه ارتقا دهیم. کوشک مهمترین عنصر معمارانه در باغ های ایرانی و نشان دهنده نهایت ذوق و هنر در ترکیب باغ و بناست. معمولاً این بناها را در فضای میانی باغ و در محل تلاقی دو محور طولی و عرضی به گونهای می ساختند که از چهار طرف دیده شده و تاثیر ترکیب هندسی چهارباغ ایرانی را دوچندان کند. اگرچه به لحاظ شکل و دسته بندی ساختاری، گونه های متفاوتی از این فضاها در ترکیب باغ های ایران دیده می شود. با این وجود، بناهای با تقسیمات نه قسمتی در کوشک باغ های ایرانی استفادهای گسترده دارند. اینکه چرا این گونه از معماری خاصی نه قسمتی از دوره هخامنشی تا قاجار در باغ های ایرانی از اقبال فراوان برخوردار شدند؟ سوالی است که این نوشتار به دنبال پاسخگویی به آن است. سوال دیگر این است که در شرایط یکسان و در قلب چهارباغ ایرانی چرا این نقشه بعضا به صورت کاملا بسته (چهارصفه) و در پارهای از مواقع ترکیبی از فضاهای بسته و نیمه باز به صورت نقشه هشت بهشت و در مواردی اندک همانند عمارت مرکزی قصر قاجار در تهران به شکل کاملا نیمه باز (آلاچیقی) اجرا شده است؟ نتایج این بررسی نشان می دهد که وجود چهار نمای همگن که به محورهای چهار باغ باز می شود، به قدرت بخشی توده معماری بر توده منظر و همچنین یکی شدن و ادغام فضایی آنها کمک شایانی کرده است و اصولا معماری سلسله مراتبی در قلب ساختار چهارباغ، جوابی مناسب تر از فضای نه قسمتی نخواهد یافت. همچنین نحوه استفاده اقلیمی - فصلی در کنار عملکرد زیستی - تشریفاتی و بعضاً مراسمی، جهت جوابگویی به خواسته های حکومتها را میتوان از دلایل عمده تفاوت ساختاری این کوشک ها در قلب چهارباغ ایرانی برشمرد.
|
