| کد | pr-1986 |
|---|---|
| نام | باقر |
| نام خانوادگی | جباری |
| وضعیت جسمی | فقدان حرکتی |
| نوع فعالیت | علمی-فرهنگی ، هنری |
| زبان | فارسی |
| مهارت | قاری قرآن کریم، مداح و خطاط |
| اهم فعالیت ها | قهرمانی در پینگ پنگ/ آواز |
| کشور | ایران |
| استان | قم |
| متن زندگی نامه |
قرائت قرآن، گفتگو با باقر جباری قرائت قرآن گفت‌وگو با باقر جباری(قاری قرآن کریم، مداح و خطاط) مصاحبه کننده: علی خراسانی آقای جباری با اینکه دارای ضایعه نخاعی است و از ناحیه دو پا فلج می‌باشد ولی در جامعه قاریان بسیار فعال است. آرزوی او گسترش قرآن کریم در همه اقشار مردم به ویژه معلولین است. از اینرو آموزش قرائت برای این قشر برایش اولویت دارد. برای اینکه مردم مسلمان به ویژه روشندلان، ناشنوایان و ناتوان‌های حرکتی با شخصیت و خدمات ایشان بیشتر آشنا شوند، این مصاحبه انجام شد. ایشان عمدتاً به قرائت قرآن اشتغال دارد. از سده نخست اسلامی، روشندلان بسیار بوده‌اند که عاشق علوم قرآن به ویژه قرائت و تفسیر بوده‌اند. هم اکنون در مصر، عربستان سعودی، ایران و دیگر کشورهای اسلامی، صدها نابینا به روش حرفه‌ای به قرائت اشتغال دارند. متأسفانه در این زمینه، پژوهش نشده و معلوم نیست چند قاری نابینا در جهان هست و سبک‌ها و دیگر ویژگی‌های آنها هم بررسی نشده است. امید است این مصاحبه شروع تحقیقاتی درباره جامعه قاریان روشندل باشد و مردم به اینگونه نخبگانی که بر اثر حادثه‌ای اعضا و ارکان بدن خود را از دست داده‌اند، بیشتر توجه کنند و تلاش و همت آنان را الگو خود قرار دهند. * آقای جباری متولد کجا هستید و الآن ساکن چه شهری می‌باشید؟ لطفاً خود را بیشتر معرفی فرمایید؟ والدین اینجانب اصالتاً از آذربایجان غربی و ارومیه هستند ولی جاذبه‌های شهر قم، آنان را از جوانی به قم کشانده است و من هم در قم بزرگ شدم. خانواده‌ام مذهبی هستند و از ابتدا در زمینه عبادت و رعایت احکام مرا راهنمایی می‌کردند. من شغل آزاد داشتم تا اینکه در سال 1388 از ارتفاعی پرت شدم، به پایین افتادم و این موجب ضایعه نخاعی‌ام شد. بالاخره دو پا فلج شد و ویلچر نشین شدم. پس از این حادثه که شاید حکمتی داشته یا تقدیر الهی بوده و به هرحال من راضی به رضای الهی هستم تصمیم گرفتم بیش از گذشته به قرآن بپردازم. * یعنی شما در گذشته و قبل از حادثه به قرائت و حفظ می‌پرداختید؟ بله از دوره نوجوانی به جلسات قرآن می‌رفتم؛ علاقه داشتم و خانواده به ویژه پدرم هم تشویق می‌کرد و از جوانی به قرائت می‌پرداختم. اما پس از حادثه تصمیم جدی گرفتم تمام وقت در خدمت قرآن کریم باشم. خدا هم توفیق داد و به سرعت مدارج را طی کردم. * آیا نزد استاد یا استادانی آموزش دیده‌اید؟ در زمینه قرائت شرط اول خوش صدایی و داشتن صدای مطلوب است. این مسأله تا حدّی ارثی است و بستگی به ساختار حنجره و تارهای صوتی و دستگاه صداساز انسان دارد. پس از اینکه فرد شرایط و آمادگی اولیه و بدنی و حتی روحی را داشت، باید به سراغ استاد رفته و به آموزش بپردازد. اما من در ارومیه نزد استاد رضا صادقی به مدت 3 سال بسیاری از نکات را فرا گرفتم. آقای صادقی نزد میر گیلجی از استادان ماهر قرائت در منطقه بود که کمتر شناخته شده است. البته مردم آذربایجان او را به خوبی می‌شناسند. در قم زیر نظر استاد امین وحیدی کار کردهام و در ادامه آن یادگیری‌هایم بیشتر در اثر ممارست و تمرین بوده است. * بعضی از علمای علوم قرآنی معتقدند قرآن دارای نظم خاصی است و ترکیب واژه‌ها و آیات، آهنگین و بسیار جذاب و دلنشین است و قاری باید نت‌ها و دستگاه‌ها را بیاموزد و بعداً تلاش کند قرآن را با آهنگ و نظم خودش قرائت کند. آیا شما اینگونه مسائل را نزد استاد فرا گرفتید؟ استاد صادقی من را با دستگاه‌ها و انواع سبک‌های موسیقایی آشنا کرد و سپس به ما یاد داد قرآن را چگونه قرائت کنیم تا زیبا و دلنشین باشد. البته قرائت قرآن را در چارچوب یک دستگاه یا ردیف خاص و متعارف و معروف نمی‌توان اجرا کرد. بلکه قاری نکات علم موسیقی را صرفاً برای آشنایی یاد می‌گیرد نه اینکه بخواهد اقتباس کند و قرآن را با این دستگاه‌ها اجرا نماید. * شما از قاریان مشهور مصری یا حجازی یا ایرانی چقدر بهره گرفتید؟ چند بار همه قرائت‌های مصری را گوش کردهام. نیز قرائت‌های دیگر قاریان مشهور در کشورهای دیگر را هم گوش کردهام و تلاش کردهام نکات مهم هر کدام را در قرائت تمرین و اجرا کنم. البته تقلید کار خوبی نیست و من قرائت تقلیدی را دوست ندارم. یعنی قاری باید بر اساس استعدادهای ذاتی خودش کار کند. قرائت دو بخش علمی و تجربی دارد. قاری اگر بخواهد به مدراج عالی برسد اولاً باید دانش‌های مختلف مثل علم تجوید، دانش صوت شناسی و دانش موسیقی را فرا گیرد و سپس به تمرین و مهارت نیاز است. بدون تمرین هرگز کسی به جایی نمی‌رسد. البته دانش موسیقی با غنا متفاوت است. دانش موسیقی به شناسایی نظم صوت‌ها و چگونگی ترکیب اصوات در قالب دستگاه‌ها می‌پردازد و نت‌ها را یاد می‌دهد. من قادر به خواندن قرائت تقلیدی هستم و آموزش هر دستگاه مانند حجاز، سه‌گاه و غیره را دیده‌ام ولی در مجموع با صدای خودم قرائت می‌کنم. * شما در آموزش معلولین در زمینه قرائت هم فعال هستید؟ - در برخی از موسسه‌های معلولین کلاس‌های آموزشی دارم و تلاش می‌کنم قرائت قرآن در بین معلولین گسترش پیدا کند. همانطور که خود قرآن می‌فرماید، قرآن شفا و آرام بخش و تسکین آلام است. از طرف دیگر از دوره رسالت و حضور رسول خدا(ص) روشندلان نابینا و دیگر معلولین در خدمت حضرت و قرآن بودند و بسیاری از قاریان، مفسران و حافظان قرآن معلول بوده‌اند. آنان خدمت بزرگی به فرهنگ قرآنی نموده‌اند. در این دوره هم بسیاری از حافظان و دیگر طرفداران قرآن کریم را همین قشر تشکیل می‌دهند. چون اینان استعدادهای ذاتی و خدادادی فراوان دارند، حافظه آنان بسیار عالی است و صداهای آنان دلنشین و جذاب است. * فکر می‌کنید با چه روش‌هایی می‌توان مهارت توانخواهان را در عرصه قرآن افزایش داد؟ مصری‌ها با برنامه‌ریزی توانستند استعدادهای روشندلان نابینا و دیگر قشرهای توان‌خواه را شکوفا سازند و در عرصه جهانی بدرخشند. بسیاری از قاریان نابینای مصری شهرت جهانی دارند. اما علت و عامل توسعه قرآن کریم در این جامعه چیست؟ به نظر می‌رسد مهم‌ترین عامل پشتیبانی مردم و مدیران دولتی بوده است. تصور کنید من که دچار ضایعه نخاعی و فلج هستم، در عرصه قرائت می‌توانم مجالس را اداره کنم و قرائت داشته باشم. حال اگر توسط مردم نادیده انگاشته شوم، (صریحاً بگویم) به جای اینکه من را دعوت کنند فلان قاری اسم و شهرت دار را دعوت کنند، به تدریج ما حذف می‌شویم. با این وضع رشد نمی‌کنیم و در نهایت مهارت افزایی و رشد مهارت‌های قرآنی در جامعه معلولین متوقف می‌شود. در مصر، مردم هر محل از قاریان و حافظان معلول استقبال عالی دارند، آنها را به جلسات دعوت می‌کنند، از آنان حمایت می‌نمایند. * به نظر می‌رسد فرهنگ جامعه ما نسبت به معلولین هنوز مشکلاتی دارد و مردم این قشر را درست نمی‌شناسند و نسبت به توان‌مندی‌های آنان اطلاعات چندانی ندارند. - درست است رسانه‌ها به خوبی رسالت خود را عمل نکرده و معلولین را معرفی نکرده‌اند. بسیاری از مخترعین و کاشفین، بسیاری از علمای دینی و قرآنی از این قشر بوده‌اند. برق را یک ناشنوا اختراع کرد. بزرگترین دانشمند نجوم هم اکنون ویلچری است. در دوره پیامبر اکرم(ص)، حضرت اداره امپراطوری نوپای اسلامی را در زمان غیبت خودشان به یک نابینا سپرد و عبدالله بن ام مکتوم نابینا به خوبی امور مدینه و امور کشور را اداره می‌کرد. اما در بحث قرآنیات، لازم نیست طرح‌های پر خرج اجرا شود، در هر شهر، نهادهای فرهنگی می‌توانند معلولین مستعد را سامان‌دهی کنند و با آموزش 3 ماهه آنان را به جاهای مختلف بفرستند تا به برگزاری جلسات قرآن برای مردم و جوانان اقدام کنند. این روش در برخی کشورهای اسلامی اجرا می‌شود، بسیار راحت و کم خرج و پر بازده است. * شما در مسابقات قرائت داخلی و خارجی شرکت کرده‌اید؟ - در مسابقات قرائت آذربایجان غربی در سال‌های 75 و 76 رتبه نخست را کسب کردم و در مسابقات خارج از کشور و حتی در داخل هم به همان دلایلی که گفتم حضور نداشته‌ام. * علت اصلی نادیده انگاشتن معلولین با اینکه تبحر و شرایط لازم را دارند فکر می‌کنید چیست؟ در همه زمینه‌ها مانند ورزش، امور فرهنگی و غیره، در محدوده افراد مشهور کار می‌شود و تلاش می‌شود استعدادهای درخشان موجود شناسایی و دعوت شوند. با اینکه کشورهایی که مثلاً در ورزش درخشیدند، سیستمی از پایین به بالا اجرا کردند. یعنی نیروهای مستعد را در دوره دبستان شناسایی و زیر نظر گرفتند، سپس آنها را جذب کردند. اما در کشور ما فقط به مشاهیر اکتفا می‌شود، رسانه‌ها پر از چهر‌ه‌هاست، گویی دیگران وجود ندارند! معلول گمنامی که صدای خوب و قرائت عالی دارد و از هرنظر با یک قاری مشهور برابری می‌کند؛ بین انتخاب این شخص یا یک فرد مشهور، جامعه و مسئولین دومی را گزینش می‌کنند. تا وقتی این فرهنگ باشد و به استعدادهای ناشناخته و خاموش توجه نشود، پیشرفت بیشتر اینگونه استعدادها با مشکل روبرو است. اما در شهرهایی مثل قم که قاریان مشهور زیادتر هستند مشکل مضاعف است. اگر من در آذربایجان بودم زمینه رشد در آنجا بیشتر برایم فراهم بود. پیشنهادم اینست که معلولین مستعد شناسایی و در شهرها و حتی روستاهای دور افتاده امکانات اولیه برای آنان فراهم کنند. آنان قطعاً می‌روند و به ترویج قرآن و معارف دینی اقدام می‌کنند. * جناب حجت الاسلام آقای حاج سید جواد شهرستانی همواره تأکید دارند معلولین مستعد شناسایی و کارهای مهم به آنان سپرده شود. شما فعالیت‌های این مرکز را چگونه ارزیابی می‌نمایید؟ دفتر فرهنگ معلولین در این زمینه موفق بوده است. جشنواره‌هایی که داشته، نیز با ارتباطات و میزگردها و دیگر روش‌ها، تلاش کرده افراد ناشناخته را شناسایی و اولاً در وب سایت و مجله معرفی کند، سپس کارهایی را به آنان بسپارد و زمینه رشد آنها را فراهم آورد. * با تشکر از اینکه در این گفت‌وگو شرکت فرمودید. در بخش: توان نامه - شماره 4-6 - فروردین تا شهریور 93 |
| تاریخ ثبت در بانک | 31 فروردین 1395 |