کد sr-9374  
عنوان اول مبانی حقوق معلولین در متون اسلامی  
نویسنده محمد نوری  
مقاله نشریه توان نامه  
شماره پیاپی 2-3  
سال 1392شمسی  
ماه آبان-بهمن  
شماره صفحه (از) 82  
شماره صفحه (تا) 91  
زبان فارسی  
متن سخنرانی محمد نوری در کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران، کارگاه بررسی حقوق توان خواهان، 30 بهمن 1392

چکیده
دکتر ضیائی‌فر رئیس محترم کمیسیون حقوق بشر اسلامی به تاریخ 5 بهمن ماه 1392 از دفتر فرهنگ معلولین بازدید داشته و تفاهم همکاری و اجرای کارهای مشترک منعقد شد.
معلولین از بارزترین و مهم‌ترین اقشار مطرح در حقوق بشر هستند و چتر حقوق بشر از هر جهت شامل آنان باید بشود. کمیسیون حقوق بشر اسلامی و جناب ضیائی‌فر به همین دلیل به معلولین و حقوق آنان عنایت ویژه دارند و برای اولین بار جلسه کارگاهی برای بررسی حقوق توان‌خواهان در سی‌ام بهمن ماه 92 برگزار کردند. هدف این نشست، آشنانمودن مدعوین با ابعاد حقوق اینان بود. مدعوین دانشجویان کارشناسی ارشد و د کتری در رشته حقوق بودند. استادان در چند برنامه از ساعت 8 صبح تا 7 بعداظهر، هر کدام جنبه‌ای از حقوق توان‌خواهان را وارسی و بررسی نمودند. مدیر دفتر فرهنگ معلولین، آقای محمد نوری از جمله استادانی بود که باید به بررسی حقوق معلولین در متون اسلامی می‌پرداخت. خلاصه متن حاضر در این جلسه مطرح شد.

وضعیت کنونی معلولین در جهان اسلام و بالاخص در ایران به گونه‌ای است که نسبت به تعداد و جمعیت آنها، کمبودها و نواقص بسیار است. بر اساس آمارهای عرضه شده بیش از 12 درصد از جامعه ما را معلولین تشکیل می‌دهند یعنی بیش از هشت میلیون از جمعیت ایران، به نوعی معلولیت دارند. منظور معلولیت‌هایی است که منشأ مادرزادی یا بر اثر تصادف یا بیماری است و جانبازان جنگ از قلمرو ما فعلاً بیرون هستند. تصور بفرمایید جمعیتی بیش از هشت میلیونی داریم ولی نظام حقوقی کارآمد ندارند، اشتغال فراگیر ندارند، نظام بیمه و خدمات جامع ندارند، آینده آنان نامعلوم است و ده‌ها نوع نواقص دیگر پیش روی جامعه معلولین است. قابل توجه اینکه دبیر کل سازمان ملل متحد آقای بانکی‌مون هفته گذشته اعلام کرد یک میلیارد معلول در جهان هست . در ارتباط با این مشکلات دو فرضیه هست.
باور عده‌ای اینست که ریشه همه این نقائص عدم حمایت شریعت و دین است. اما فرضیه دومی هست که دین دفاعیات از معلولین دارد ولی مسلمانان همتی برای شناخت متون دینی در ارتباط با معلولین نداشته‌اند.
کلیات و قضایایی که در متون درج شده می‌تواند مبنا و اساس استنباط‌های فقهی و تدوین قوانین موضوعه باشد. در مسائل و موضوعات دیگر هم از چند روایت و آیه احکام بسیار استباط شده است.
در اینجا تلاش می‌کنیم قضایای دینی، آیات و روایاتی که در دفاع از معلولین و تکریم معلولین وارد شد، معرفی و بررسی کنیم. چون احترام معلولین و تکریم آنان زیر بنایی‌ترین مسئله است. اگر حقوقدانان، فقهاء و مدیران باور به محترم بودن معلولین داشته باشند قطعاً در وظایف خود کوتاهی نمی‌کنند.
نگرش جوامع و متفکران: مناسب است ابتدا نگاهی به نگرش جوامع نسبت به معلولین در عصر ظهور اسلام داشته باشیم. از گذشته‌های دور نگرش و نگاه مردم به معلولین منفی بوده است. افراد معلول را به دیده نحوست و بدیُمنی و شوم می‌نگریستند؛ معلول را فرزند شیطان، ثمره و فرزند گناه، دارای روح خبیثه می‌دانستد. در این‌باره اساطیر در فرهنگ باستان رواج دارد. دو راه کار همواره مطرح بوده است:  
تاریخ ثبت در بانک 21 تیر 1395  
فایل پیوست
تصویر