مقاله نشریه
کد sr-23753  
عنوان اول ناتوان شدگان  
عنوان دوم رویکردی جامعه شناختی به طرد اجتماعی معلولین  
نوع کاغذی  
مقاله نشریه توان یاب  
شماره پیاپی 71  
سال 1398شمسی  
ماه بهار  
شماره صفحه (از) 57  
زبان فارسی  
متن ناتوان شدگان (رویکردی جامعه شناختی به طرد اجتماعی معلولین)
تالیف: غلامرضا زرین کفشیان
ناشر: انتشارات سپهر اندیشه
چاپ اول: 1395

این دفتر از نگاهی نو به موضوع معلولیت و طرد افراد دارای معلولیت پرداخته و بر تعریف پذیری معلولیت در پارادایم اجتماعی به لحاظ توجه به فاکتورهای اجتماعی طرد معلولین و پویایی آنها تاکید دارد و بر این اساس مسیری را در مقوله توانمندسازی معلولین می‌گشاید. بنابراین بخش کلیدی این کتاب، تلاش برای تغییر دیدگاه صرفاً پزشکی و فردگرایانه به معلولیت است. عناصر مد نظر ما در این مجال، فاکتورهای اجتماع یای هستند که شکل دهندهٔ ناتوانی که بر افراد دارای معلولیت تحمیل شده هستند و الگوهای پاسخ به آن است که از جامعه متبادر شده و یا ملازم با آن هستند. همچنین این کتاب با الهام از جنبش معلولیت توجه خود را به ظلم و ستم اجتماعی، گفتمان فرهنگی و موانع زیست محیطی معطوف ساخته و ابعاد رنج معلولیت را در اقتصاد سیاسی و نظام جهان، آگاهی کاذب و از خود بیگانگی، قدرت و ایدئولوژی و موانع جسمی و ارتباطی مورد بررسی قرار می‌دهد.
همچنین این کتاب فرضیههای بنیادی مربوط به تجربیات افرادی تلقی می‌شوند را به طور صریح بررسی می‌کند. یکی «معلول» که از ویژگیهای دیگر این کتاب، دادن جایگاه مناسب به افراد دارای معلولیت در محیطهای دانشگاهی است. این مطالعه تلاشی مستمر را برای تعریف دقیق و درستی از زبان و روش و هدف کار مرتبط با تجربه شخصی و اجتماعی معلولیت پایهریزی می‌کند.
کتاب مذکور درچهار بخش به نگارش در آمده است:
بخش اول: جامعه شناسی معلولیت
این بخش به مبحث جامعهشناسی معلولیت می‌پردازد که مشتمل بر مفهوم و تعریف معلولیت، اجزای اصلی معلولیت، انواع معلولیت، پیش زمینههای مربوط به مطالعات معلولیت، فرآیند برخورد جوامع انسانی با معلولیت، دورنمای مطالعات معلولیت، جامعه شناسی معلولیت، بررسی رویکرد پزشکی و اخلاقی به معلولیت در کنار رویکرد اجتماعی به معلولیت، مفهومپردازی معلولیت در پارادایمهای مختلف، معلولیت و ادبیات در مدل پزشکی و اجتماعی، ابعاد رنج معلولیت و نظریههای مربوط در حوزه معلولیت است. لازم به ذکر است که مفهو مپردازی معلولیت در الگوسازیهای مختلف حول دو محور؛ مدل پزشکی و اجتماعی معلولیت است. محتوای این کتاب ضمن بررسی جدال میان این دو مدل، به رویکرد دوم (مدل اجتماعی معلولیت) نزدیکتر است.
بخش دوم: طرد اجتماعی
در این بخش، مبحث طرد اجتماعی بررسی می‌شود. این بخش شامل تاریخچه و ریشههای مفهوم طرد اجتماعی، تعریف طرد اجتماعی، ویژگیهای طرد اجتماعی و مقایسه آن با فقر، درجات مختلف طرد اجتماعی، ابعاد طرد اجتماعی، رویکردهای متفاوت در مورد طرد اجتماعی و بررسی دیدگاههای نظری برخی از جامعه شناسان و نظریهپردازان پیرامون مساله طرد اجتماعی است.
بخش سوم: پژوهش کاربردی
در این بخش، وضعیت طرد اجتماعی معلولان جسمی و حرکتی در ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنابراین این بخش از کتاب، در برگیرنده مطالعات تجربی مولف کتاب است که در تکمیل و تایید مباحث تئوریک می‌آید.
بخش چهارم: بررسی سابقه قانونی موضوع معلولیت
این بخش مشتمل بر نگاهی به اعلامیهها و قوانین جهانی در حوزه معلولیت، معلولان در قانون ایران، قوانین قبل از انقلاب، قوانین پس از انقلاب، محدودیتها و پیشنهادها، نگاه و گفتمان غالب در قوانین مربوط به معلولان، پژوهش محوری، تربیت و برنام هریزی نیروی انسانی، نگرش منفی و درک جامعه از معلولان، مشارکت سیاسی، نهادهای مردم نهاد و معلول نهاد، پیشگیری و نظارت در قوانین می‌باشد که با مقایسه قوانین ایران در حوزه معلولیت، با دو قانون: اصول استاندارد درباره برابرسازی فرصتها برای معلولان مصوب قطعنامه 96/48 مورخ 20 دسامبر 1993 مجمع عمومی و کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت، به اتمام می‌رسد.

منبع: توان یاب شماره 71، بهار 1398، ص 57
 
تاریخ ثبت در بانک 8 خرداد 1398