مقاله نشریه
کد sr-22829  
عنوان اول هر هدیه قصه‌ای دارد: گفت و گو با شادیار خدایاری، کارآفرین نابینا  
به کوشش امید هاشمی  
نوع کاغذی ، الکترونیک  
مقاله نشریه روزنامه ایران، صفحه توانش  
شماره پیاپی 31 تیر 1395  
زبان فارسی  
متن «هر هدیه قصه‌ای دارد: گفت و گو با شادیار خدایاری، کارآفرین نابینا»، امید هاشمی، 31 تیر 1395.
«زندگی همیشه یک لذت است؛ لذت دوست داشتن و دوست داشته شدن. هدیه دادن و هدیه گرفتن. خاص بودن و دیده شدن. لذت از زندگی لذت بردن. شادیار خدایاری و همکارانش در فروشگاه مجازیشان می خواهند در لذت این زندگی همراه شما باشند.» این‌ها را از زبان مهندس «شادیار خدایاری» می‌شنویم. کار‌آفرینِ نابینایی که سعی کرده دو جنبه مختلف از شخصیتش را با هم آشتی دهد و دست به کارِ شغلی شود که هم ارضا‌کننده طبیعت هنری اش باشد و هم روح علاقه‌مند به رایانه و تکنولوژی‌اش را راضی نگه دارد. در دفتر کارش، رو به روی شادیار می‌نشینیم و این جملات را از زبان او، به عنوان مانیفست فعالیتش می‌شنویم.
متولد خرداد 1360 است و برخلاف بسیاری از دانش‌آموزان نابینا، دوره دبیرستان را به جای نشستن سر کلاس‌های ادبیات و علوم انسانی، به دنبال علاقه شخصی‌اش رفته و ریاضی فیزیک خوانده. «در سال‌هایی که دوره دبیرستان را می‌گذراندم، هنوز از اندک قدرتی برای دیدن برخوردار بودم. تخته را نمی‌دیدم اما اعضای خانواده به کمکم می‌آمدند و در مواقعی که توان خواندن کتب را نداشتم، آنها را برایم ضبط می‌کردند.» از جمله آدم‌هایی است که برنامه‌نویسی را از همان سال‌های آغازین همه‌گیر شدن رایانه میان ایرانیان آغاز کرده است: «علاقه‌مندی‌ام به رایانه و برنامه نویسی باعث شده بود از همان سال‌های دبیرستان، درگیر فوت و فن‌های برنامه‌نویسی باشم به‌طوری که در طول چهار سال دبیرستان، همیشه عضو تیم برنامه‌نویسی مدارسی بودم که در آنها تحصیل می‌کردم.» ماجرای کنکور و انتخاب رشته و حواشی آن، نخستین پیچ دشوار بیشتر جوان‌های 19-18ساله است: «سالی که برای کنکور ثبت‌نام می‌کردم، مدام درگیر کشمکش میان انتخاب موسیقی یا رایانه به عنوان رشته تحصیلی‌ام بودم. سر‌انجام هم پیروزی از آن موسیقی شد و در رشته آهنگسازی در دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران پذیرفته شدم.» دانشکده‌های هنر، عموماً مکانی برای پیوند هنرمندان شاخه‌های مختلف هنری به حساب می‌آیند. «چهار سال حضورم در این دانشکده، مرا با دوستانی از شاخه‌های دیگر هنری پیوند داد که همین ارتباطات، حالا دستمایه‌ای شده برای اینکه بتوانم با دستی باز، هنر و تکنولوژی را به هم برسانم.»
اگر در دوره کارشناسی، هنر بر تکنولوژی چربیده بود، در مقطع بالاتر، ورق بر‌می‌گردد و تکنولوژی، برنده کشاکش درونی شادیار می‌شود: «مهندسی نرم‌افزار، رشته‌ای بود که برای مقطع کارشناسی ارشدم بر‌گزیدم اما همواره در فکر پیدا کردن نقطه مشترکی میان هنر و فناوری بودم.» آن‌هایی که دستی در دنیای اینترنت داشته باشند می‌دانند که این روز‌ها، کسانی در بازار اقتصادی برنده می‌شوند که بتوانند کاربران این حوزه را جذب خود کنند و کالا و خدماتشان را از این راه به آنها عرضه کنند. با همین اصل است که شادیار و همکارانش برای ارائه محصولات هنری شان به سراغ اینترنت می‌روند: «دراین سایت فروش، دو گروه با هم در تعامل قرار می‌گیرند: گروه اول هنرمندانی هستند که محصولات عرضه شده را تولید می‌کنند و دسته دوم، آن‌هایی را شامل می‌شود که به قصد خرید کردن وارد سایت می‌شوند. آنچه دراینجا عرضه می‌شود، شامل محصولاتی است که همگی به شکل دست‌ساز تولید شده‌اند. این دست‌ساز بودن، به آن معنا نیست که تمامی آثار، لزوماً هنری به حساب می‌آیند.» استفاده از سایت‌هایی که محوریت اصلی‌شان تصویر و عکس باشد همیشه برای نابینایان درد‌سر‌ساز بوده است اما مدیر سایت که یک نابینا باشد، قطعاً در طراحی‌هایش، همنوعانش را هم در نظر می‌گیرد: «من در طراحی این سایت سعی کرده‌ام تمامی جوانب دسترس‌پذیری را برای نابینایان و کم‌بینایان لحاظ کنم. افزون بر این، همه عکس‌هایی که از آثار مختلف روی سایت مشاهده می‌شود، از توضیحات کاملی برخوردار است.» اگر چه خرید کردن برای هر کسی ممکن است لذت بخش باشد اما خرید کردن برای نابینایان پروسه‌ای سخت و دشوار است چرا که یا باید با یک همراه اقدام به انجام چنین کاری بکنند، یا در زمانی که خود به تنهایی به چنین مکان‌هایی مراجعه می‌کنند، به توضیحات و سلیقه فروشنده اعتماد کنند که در بیشتر مواقع هم در هیچ کدام از این دو حالت، نتیجه دلخواه به دست نمی‌آید. اما امروزه با گسترش و رونق فروشگاه‌های آنلاین، با توضیحاتی که برای عکس‌ها در نظر گرفته شده، کاربر نابینا قادر خواهد بود نسبت به تمامی آثار موجود در این فروشگاه اینترنتی اطلاعات کافی را کسب کند و بعد اقدام به خرید کند.
همان طور که اشاره شد بر همگان آشکار است که امروزه تهیه هدیه یا خرید کردن برای افراد عادی نیز مستلزم صرف وقت و هزینه زیادی است به اضافه ایجاد آلودگی زیست محیطی، به همین خاطر است که در دنیا همه به سمت خریدهای آنلاین می‌روند. «این ایده، از دو جهت می‌تواند سود‌بخش باشد: اول اینکه سفر‌های بی‌مورد را کم می‌کند و افراد دیگر نیازی به خروج از منزل برای خرید از گالری‌ها یا فروشگاه‌های فروش هدیه نخواهند داشت و به این ترتیب می‌توانیم اثری هر چند کوچک، در کاهش ترافیک و آلودگی هوا داشته باشیم. دومین مورد که این روزها در بسیاری از فروشگاه‌هایی که شعار بازگشت به طبیعت را مطرح می‌کنند دیده می‌شود این است که در طراحی بسته‌بندی برای آثاری که به فروش می‌رسانند، ضمن رعایت اصل شکیل بودن، تماماً از موادی استفاده می‌کنند که قابل تجزیه باشند. انواع پلاستیک در بسته بندی‌های آنها جا ندارد و بسته‌ها، همگی از پارچه و مقوا ساخته می‌شوند.»
آثاری که دراین سایت به فروش می‌روند، از این قاعده مستثنی نیستند.
 
تاریخ ثبت در بانک 9 آذر 1397