مقاله نشریه
کد sr-22828  
عنوان اول نگاه ویژه «تحول سلامت» به معلولان: نیازهای بهداشتی اقشار کم توان در گپ و گفتی با ایرج حریرچی، قائم مقام وزارت بهداشت  
به کوشش راضیه کباری  
نوع کاغذی ، الکترونیک  
مقاله نشریه روزنامه ایران، صفحه توانش  
شماره پیاپی 29 مهر 1395  
زبان فارسی  
متن «نگاه ویژه «تحول سلامت» به معلولان: نیازهای بهداشتی اقشار کم توان در گپ و گفتی با ایرج حریرچی، قائم مقام وزارت بهداشت»، راضیه کباری، 29 مهر 1395.
در بازدید قائم مقام وزیر بهداشت از روزنامه ایران سپید به مناسبت روز جهانی نابینایان، فرصتی یافتیم تا از منظر نیازهای بهداشتی درمانی معلولان و نابینایان، نگاهی تازه به طرح تحول سلامت بیندازیم.دکتر ایرج حریرچی در این دیدار ضمن آرزوی اینکه در وزارت بهداشت بستری فراهم شود تا نیازها و مشکلات این قشر بیشتر مورد توجه قرار گیرد، گفت: یکی از اهداف طراحی پرونده الکترونیک سلامت این است که به همه افراد جامعه خدمات بهداشتی درمانی ارائه شود یعنی با ثبت اطلاعات سلامت، هم نیازهای بهداشتی درمانی افراد عادی برطرف شود و هم نیازهای افرادی که معلولیت دارند و دسترسی به خدمات برایشان مشکل است. به این ترتیب نابینایان هم با برنامه های ویژه کامپیوتری خود می توانند گزارش سلامت خود را ثبت کنند و در مراقبت از سلامت خود مشارکت داشته باشند . در طراحی این سیستم پیش بینی های لازم در این باره انجام شده و البته باید به مرور تکمیل شود.
سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ به این سوال که شما معتقدید پرونده الکترونیک سلامت می‌تواند بیش از پیش راهی برای ارتباط موثرتر ارائه دهنده و گیرنده خدمت ایجاد کند، می‌افزاید: البته تله مدیسین یا پزشکی از راه دور، یکی از اهداف فرعی تشکیل پرونده الکترونیک است. هدف اصلی این است که اطلاعات مربوط به سلامتی افراد در پرونده سلامت ثبت شود و در جاهای مختلف در دسترس پزشکان و افراد مجاز قرار گیرد تا ارجاع بیمار در این بستر شکل بگیرد و سیاستگذاران اطلاعات مربوط به گروه‌های مختلف سنی، جنسیتی یا معلولیتی را در دسترس داشته باشند تا بتوانند آنها را تحلیل کنند و اقدامات سیستماتیک و کلی براساس آن طراحی کنند.
برای افرادی که نمی‌توانند به مراکز بهداشتی درمانی بویژه در شهرها مراجعه داشته باشند، چه برنامه‌ریزی‌هایی شده است؟
نظام بهداشتی درمانی ما در شهرها درواقع مشابه نظام روستایی نیست. در سیستم روستایی، بهورز آموزش دیده و براساس برنامه کاری، تک تک افراد تحت پوشش خود را می‌شناسد و اگر کسی به خانه بهداشت مراجعه نکند به صورت فعال به او مراجعه می کند و خدمات بهداشتی درمانی مورد نیاز او را ارائه می دهد. این شکل خدمات فعال هم در روستایی که بهورز در آن مستقر است انجام می‌شود و هم از طریق سیستم دهگردی و عشایری و... صورت می‌گیرد. در سیستم شهری تا قبل از طرح تحول سلامت، عمده ترین خدماتی که ارائه می‌شد به مراجعین اختصاص داشت. این یک اصل علمی است که وقتی خدمات برای مراجعین ارائه می‌شود، افراد نیازمندتر کمتر از این خدمات بهره می‌برند یعنی افرادی که معلولیت دارند یا برای مراجعه، موانع و مشکلاتی دارند مانند افراد خیلی پیر یا دچار محرومیت مالی یا افرادی که به علت موانع شهری، رفت و آمدشان سخت است مثل نابینایان، به دفعات کمتری به مرکز بهداشتی درمانی مراجعه می‌کنند. در حالی که متوسط نیاز این افراد بیشتر است. وقتی سیستمی فعال باشد مراقب سلامت، به این افراد مراجعه می‌کند و به این ترتیب کسانی که نیاز بیشتری دارند خدمات بیشتری می‌گیرند. به علاوه با توجه به پیشرفت هایی که در مبادلات اطلاعات در سطح کشور از بستر اینترنت فراهم می‌شود در آینده می‌توانیم پزشکی از راه دور را هم به پیش ببریم. دکتر هاشمی، وزیر بهداشت نیز هدف اصلی دوره فعلی وزارت بهداشت و دولت یازدهم را گسترش پوشش خدمات بهداشتی درمانی از روستاها و شهرهای زیر 50 هزار نفر به شهرهای بزرگ اعلام کرده است. این هدف بلندپروازانه و غیر قابل دسترس نیست.
آقای دکتر در سرشماری‌های عمومی جمعیتی گزینه‌ای برای کنترل جمعیت معلولان در نظر گرفته نشده است اما به نظر می‌رسد پرونده الکترونیک سلامت بخوبی خواهد توانست این آمار را در اختیار گروه‌های مرجع قرار دهد.
بله همین‌طور است. در گرفتن آمارهای عمومی، از خوداظهاری استفاده می‌شود که دقت بالایی ندارد. ما در وزارت بهداشت، از دو روش به این اطلاعات دست می‌یابیم. یکی سیستم پرونده سلامت است. در این سیستم بعد از اینکه مشخص می‌شود کسی معلولیت یا بیماری دارد سلامتی فرد ارزیابی و ثبت می‌شود. یکی از اهداف و دستاوردهای پرونده الکترونیک سلامت این است که اطلاعات با دقت بیشتری توسط افراد ذی صلاح بهداشتی درمانی ثبت شود. روش دیگر که دقت بیشتری دارد این است که وضعیت سلامتی گروه‌های جمعیتی را به مدت طولانی تحت نظر داشته باشیم، وزارت بهداشت هم براساس پراکنش جمعیت ها، قومیت ها و سطوح اقتصادی و اجتماعی مختلف گروه‌هایی را تعریف کرده است که علاوه بر اینکه همه کارهای بهداشتی درمانی آنها انجام می‌شود، اطلاعات سلامتی آنها با دقت بسیار ثبت می‌شود. آمار این گروه‌های جمعیتی به کل کشور قابل تعمیم است. این آمار دقیق تر است و می‌توانیم بر اساس آن سیاستگذاری‌های کلی را انجام دهیم.
اغلب طرح‌های تحقیقاتی در زمینه تشخیص و درمان نابینایی به دلیل مشکلات بودجه‌ای خوب پیش نمی‌روند این در حالی است که اگر مطابق با کارهای تحقیقاتی جهانی جلو نرویم در آینده باید وارد‌کننده این تکنولوژی باشیم. برای کمک به این طرح‌ها چه می‌توان کرد؟
یکی از مهم‌ترین عرصه‌هایی که خیرین می‌توانند در آن وارد شوند و در حال حاضر نیز در سطح جهانی از آن استقبال می‌شود کار خیر و عام المنفعه در حوزه پژوهش است. ما کسانی را که می‌خواهند کار خیر انجام دهند به ورود در این حوزه دعوت می‌کنیم. خیرین در این حوزه می توانند هم در زیرساخت‌های تحقیقاتی وارد شوند و هم در طرح‌های تحقیقاتی خاص مثل معلولیت‌ها و...
در موضوع نقش غربالگر ژنتیک در بروز انواع معلولیت قابل پیشگیری و بیماری‌هایی که درمانشان هزینه‌های سنگینی را بر سیستم سلامت تحمیل می‌کند، وزارت بهداشت چه سرمایه‌گذاری می‌تواند داشته باشد؟
در تمام دنیا غربالگری‌ها یا پیشگیری ثانویه موضوعی کشوری است که تصمیم‌گیری، ابلاغ روش ها و تأمین هزینه‌های آن برعهده حاکمیت‌هاست که بر اساس محاسبات علمی و اقتصادی و با توجه به شرایط هر کشور انجام می‌شود. البته از نظر علمی باید ثابت شود انجام غربالگری مفید است. به عنوان مثال در امریکا و بعضی از کشورهای اروپای غربی، غربالگری درباره بعضی از سرطان‌ها اصل شمرده می‌شد که بعد از مدتی مشخص شد از نظر علمی و هزینه اثربخشی موثر نبوده‌اند. بعضی از غربالگری‌ها که در حجم انبوه انجام می‌شود ممکن است مضراتی بیشتر از منافع داشته باشد. پس غربالگری جزو وظایف حکومتی است، وزارت بهداشت نیز باید با توجه به مستندات علمی و کارایی روش‌های غربالگری و شرایط اقتصادی بهداشت و درمان کشور در این مورد تصمیم‌گیری کند. من توصیه می‌کنم کسانی که قصد انجام آزمایش های غربالگری را دارند به توصیه‌های وزارت بهداشت توجه کنند. برخی از غربالگری‌ها را خود وزارت بهداشت انجام می‌دهد گاه وزارت بهداشت توانایی انجام آزمایشی را ندارد که انجام آن را برعهده خود افراد می‌گذارد. ما باید غربالگری‌هایی که مفید هستند را انجام دهیم ولی در مورد نحوه غربالگری و مشاوره ژنتیک باید بر اساس دستورالعمل‌های کشوری عمل کنیم. ما هم معتقدیم پیشگیری از معلولیتی که فرد و خانواده‌اش را عمری درگیر می‌کند ضرورت دارد.
 
تاریخ ثبت در بانک 9 آذر 1397