مقاله نشریه
کد sr-22782  
عنوان اول همایشی جوان با اهدافی بلند و دست یافتنی؛ «ایران» از برگزاری همایش علمی «جامعه بینا، شهروند نابینا» گزارش می‌دهد  
نویسنده مجید سرایی  
نوع کاغذی ، الکترونیک  
مقاله نشریه روزنامه ایران، صفحه توانش  
شماره پیاپی 2 دی 1395  
زبان فارسی  
متن 23 و 24 آذر ماه امسال، در شهر سهراب، شهر کمال الملک، شهر فرش و شهر محتشم، شهر ادب پرور کاشان جمعی از نابینایان و کم بینایان فرهیخته کشور دور هم جمع شدند تا در پرتو همایشی علمی، آرا و نظر هایشان را به اشتراک بگذارند و گامی علمی در رسیدن به اهداف دست یافتنی شان بردارند؛ همایشی که میزبانش دانشگاه جامع کاشان بود و محور اصلی مقالات آن، سازمان های مردم نهاد و تشکل های مدنی نابینایان و کم بینایان کشور، نقش آن ها در پیشرفت سطح کیفی زندگی اجتماعی جامعه هدف و موضوعات مرتبط با آن بود.
فرهنگ جامعه ما، فرهنگ دوست داشتن معلول نیست
حسین نحوی‌نژاد، معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور در آیین گشایش همایش «جامعه بینا، شهروند نابینا»، شرایط، بستر‌سازی و امکانات در اجتماع را درخور معلولان ندانست. وی به‌عنوان همایش اشاره کرد و اظهار داشت: من در مورد عنوان همایش فکر می‌کردم و به این نتیجه رسیدم که باید بگوییم: شهروند بینا، جامعه نابینا؛ چون امروز تعریف معلولیت در جهان تغییر کرده و واژه معلول به فرد بر نمی‌گردد بلکه معلولیت در تعریف امروز، عبارت است از رابطه متقابل میان جامعه و فرد، یعنی فرد می‌تواند نابینا باشد، اما در جامعه‌ای زندگی کند که تمام امکانات رشد و آموزش در دسترس اش باشد و هیچ مانعی برای پیشرفت او وجود نداشته باشد. معلولیت، پیامد و شرایط اجتماعی است که آن نقص یا آسیب جسمی ایجاد می‌کند. ممکن است فرد درجه اختلال پایین داشته باشد، اما معلولیت بالایی داشته باشد و بالعکس. در این صورت به نظر من باید گفت: «شهروند بینا و جامعه نابینا». چون جامعه واقعاً نابیناست. اگر یک استاد علاقه‌مند در این دانشگاه شرایط لازم را برای نابینایان فراهم نکند، آموزش عالی خود به خود «نابینا دوست» نیست. وزارت بهداشت و حتی بهزیستی که متولی امور معلولان است، نابینا دوست نیست. بهتر است تعارف را کنار بگذاریم. این را من اعتراف می‌کنم، چون فرهنگ جامعه ما «فرهنگ دوست داشتن معلول» نیست. من در یکی از سفر‌های خارجی مشاهده کردم که داخل هواپیما، از خلبان گرفته تا مهماندار، به معلولی که کنار من نشسته بود سرویس می‌دادند؛ به طوری که من به او حسادت کردم. متأسفانه در کشور ما با واژه‌ها بازی می‌کنند مثلاً موسساتی از واژه‌های مختلف مثل توانخواه، توانیاب و امثالهم استفاده می‌کنند، اما دریغ از سرویس دهی مناسب. من می‌گویم به جای استفاده از آن واژه‌ها، باید خدمات و سرویس صحیح به معلول ارائه شود تا همان واژه‌ها معنایشان را از دست ندهند. نحوی‌نژاد به موضوع پیشگیری از معلولیت اشاره کرد و اظهار داشت: نکته مهم این است که امروز علم برای هر چیز پاسخ دارد. 75 تا 80 درصد از نابینایی‌ها و کم بینایی‌ها قابل پیشگیری است؛ این پیشگیری‌ها شامل وراثت، مادرزادی و اکتسابی است. خوشبختانه سازمان بهزیستی توانسته 90 درصد کودکان سه تا شش سال را تحت غربالگری بینایی قرار دهد.
هر سال یک همایش تخصصی برگزار می‌کنیم
در سرآغاز آیین افتتاحیه دومین همایش «جامعه بینا، شهروند نابینا»، عباس زراعت، رئیس دانشگاه کاشان، نابینایان را نشانه‌های خداوند دانست و اظهار کرد: خداوند در میان بنده‌هایش نشانه‌هایی قرار داده، تابلو‌هایی قرار داده که فردا روز برای ما عذری وجود نداشته باشد. یکی از این نشانه‌ها، نابینایان هستند. خداوند به ما گوشزد می‌کند: شما که بینا هستید، خیلی مسئولیت دارید، خیلی باید تلاش کنید تا پاک بمانید.
زراعت در ادامه، مسئولیت‌پذیری دانشگاه‌ها را یکی از رسالت‌های مهم عنوان کرد و افزود: متأسفانه بعضی از مدیران دانشگاه‌ها معتقدند که برگزاری همایش‌های علمی ارتباطی به دانشگاه ندارد. آنها بر این باورند که هر سال باید 2000 دانشجوی فارغ‌التحصیل
به جامعه تحویل دهند، حال آنکه برای این تعداد شغلی در جامعه وجود ندارد. این تفکر غلط است. طبق آمار، ظاهراً ما نزدیک به 700 هزار نابینا و کم بینا در کشور داریم که آمار قابل توجهی است. آیا این مسئولیت دانشگاه نیست که بحث پیشگیری از نابینایی را بررسی کند؟ آیا این مسئولیت دانشگاه نیست که بحث مناسب‌سازی را بررسی کند؟ آیا این وظیفه دانشگاه نیست که در مورد ازدواج‌هایی که منجر به معلولیت و نابینایی می‌شود بررسی کند؟ خوشبختانه دانشگاه کاشان از طرح برگزاری چنین همایش‌هایی استقبال می‌کند و من تأکید کرده‌ام که هر سال ما این همایش را با موضوعات تخصصی برگزار خواهیم کرد.
تولید دانش در زمینه نابینایی باید جدی گرفته شود
در حاشیه همایش «جامعه بینا، شهروند نابینا»، نرگس نیکخواه، استادیار دانشگاه جامع کاشان و دبیر علمی همایش در گفت‌و‌گو با «ایران»، تولید دانش در زمینه نابینایان را ضروری دانست و اظهار داشت: بسیاری از دانش آموخته‌های نابینا اگر کار پژوهشی انجام می‌دهند، عمدتاً انفرادی است و شاید هم به موضوعات مربوط به جامعه نابینایان نپردازند، در حالی که پژوهشگران بینا همه موضوعات را در نظر می‌گیرند و اتفاقاً توجه کمتری نسبت به موضوعات مربوط به نابینایان نشان می‌دهند، چون شناختی از آنها ندارند. پس دانشجو‌های نابینا –در مقاطع مختلف تحصیلات عالی- باید به موضوعات مربوط به نابینایی بیندیشند و اگر جایی برای عرضه آن اندیشه را پیدا نکنند، انگیزه آنها زنده، بیدار و تقویت نمی‌شود. ما با خلأ پژوهشی عمده‌ای مواجه هستیم. چه بسا از بین همین دانش آموختگان نابینا باشند کسانی که در زمینه نابینایی پژوهش کرده‌اند، اما کارشان دیده نشده و شوق لازم را از دست داده‌اند. بنابراین باید در این زمینه تولید علم صورت بگیرد تا من مسئول یک تشکل، بتوانم از آن تولیدات استفاده کنم. این همایش هم حول محور همین احساس ضرورت کار خود را آغاز کرد تا به پاسخ این سوال برسد که چرا تولید دانش در زمینه نابینایان جدی گرفته نمی‌شود؟
مدیرعامل جامعه نابینایان کاشان در پاسخ به سوالی درباره نشر دانش تولید شده و تألیفات مربوط به نابینایان اظهار کرد: ما در بیانیه نخستین همایش که سال گذشته برگزار شد، بر انتشار یک مجله تخصصی تأکید کرده بودیم. این موضوع همچنان در حال پیگیری است و تقریباً 90 درصد آن انجام شده بود، اما به این دلیل که مجله علمی-ترویجی بود، موضوع را بازنگری کردیم تا در قالب مجله علمی-پژوهشی منتشر کنیم. در حوزه تألیف کتابی با عنوان «من یا چشم هایم» را منتشر کردیم. در این کتاب، جامعه مورد خطاب قرار گرفته که آیا منِ نابینا را به‌عنوان یک انسان می‌بیند، یا استعداد‌ها، توانایی‌ها و قابلیت‌های منِ نابینا را در پس چشم‌ها، نادیده می‌گیرد؟
نیکخواه در پایان پیرامون موضوع تعامل با جامعه در بحث تولید دانش با موضوع نابینایی اظهار داشت: ما کتاب همایش سال گذشته را به کتابخانه ملی ارائه کردیم و کتاب امسال را نیز ارائه خواهیم کرد. جدا از آن، کتاب‌های همایش به کتابخانه شهر ارائه می‌شود. اصلاً برگزاری همین همایش «جامعه بینا، شهروند نابینا» ایجاد پل ارتباطی بین نابینایان و جامعه است تا در پرتو این تعامل، مسائل مربوط به نابینایان در سطح جامعه مطرح شود.
این همایش جوان است
سهیل معینی، مدیرعامل شبکه تشکل‌های نابینایان و کم بینایان کشور در حاشیه همایش طی گفت‌و‌گویی کوتاه با «ایران»، برگزاری همایش‌های علمی در زمینه نابینایان و به طور کلی معلولان را وابسته به مناسبت خاص ندانست. وی اظهار داشت: در این تردید نیست که پیشرفت توانبخشی در زمینه نابینایان و به طور کلی معلولان، نیازمند تحقیق و پژوهش‌های گسترده است اما من معتقدم که این همایش‌ها باید در طول سال برگزار شوند تا در فضایی آرام بتوانند مسیر خود را طی کنند یعنی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی وارد شوند تا در زمینه‌های مختلف، پژوهش‌ها تولید و عرضه شوند. پیشنیاز یک همایش، کار‌های پژوهشی است. ما باید این موضوع را در دانشگاه‌ها ترویج کنیم که دانشجویان پژوهش‌ها و پایان نامه‌های خود –در مقاطع مختلف- را به سمت نیاز‌های معلولان سوق دهند. بعد از تولید دانش لازم، می‌توانیم به برگزاری همایش علمی بپردازیم.
معینی درباره دومین همایش «جامعه بینا، شهروند نابینا» با توجه به نحوه اجرا و برگزاری آن از سوی جامعه نابینایان کاشان اظهار داشت: امسال دومین همایش با موضوع شهروند نابینا و جامعه نابینا برگزار شد و این نشان دهنده جوان بودن این همایش است. از سویی دانشگاه کاشان پشتیبان برگزاری همایش است و همین موضوع جای خوشحالی دارد که یک دانشگاه به‌طور ثابت وارد بحث برگزاری یک همایش علمی شده است. به همین علت ما از این همایش حمایت می‌کنیم و جا دارد که از خانم نیکخواه که موفق به جلب نظر مدیران دانشگاه شده، تشکر کنیم اما این همایش جوان است و برای رسیدن به یک همایش همه جانبه نگر، باید مسیر خود را طی کند. طبعاً پرداختن به گرایش‌های مختلف در مورد نابینایان و همچنین رویکرد تخصصی، ترکیبی است که باید پخته شود، اما برگزاری همایش جای تجلیل دارد.
افتتاح بخش نابینایان کتابخانه مطهر دانشگاه کاشان
صبح روز سه‌شنبه 23 آذر ماه در حاشیه برگزاری دومین همایش «جامعه بینا، شهروند نابینا»، با حضور حسین نحوی‌نژاد معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، عباس زراعت رئیس دانشگاه جامع کاشان و جمعی از فرهیختگان و مدیران تشکل‌های نابینایان کشور، بخش نابینایان کتابخانه مطهر دانشگاه کاشان افتتاح شد. قرار است بخش نابینایان این کتابخانه، با تولید کتاب‌های گویا، علاوه بر دانشجویان نابینای دانشگاه کاشان، به تمامی شهروندان نابینای این شهر خدمات علمی ارائه دهد.
مدیر عامل شبکه تشکل‌های نابینایان و کم بینایان کشور که در این همایش، پنل رونمایی از طرح توانمند‌سازی معلولان را ارائه کرد، در خصوص بازخورد‌ها از این طرح اظهار داشت: ترجیح من این بود که یک سال و نیم دیگر طرح توانمند‌سازی معلولان معرفی شود چه، در آن زمان ما طرح میدانی را تکمیل کرده و به نتایج عمیق تری رسیده ایم، اما دوستان کاشانی از این طرح استقبال کردند و اصرار داشتند که در این همایش رونمایی شود. مهم این بود که اهل تخصص و کسانی که عمیقاً مسائل توانبخشی معلولان را تعقیب می‌کنند، اهمیت این طرح را دریافتند اما خود من از بازخورد‌های طرح در این همایش راضی نیستم. تصور من این بود که تشکل‌های نابینایان اقبال بیشتری نشان دهند. فکر می‌کنم خیلی از دوستان درباره ابعاد این طرح هنوز توجیه نشدند. ما معتقدیم اگر این طرح تکمیل و جمع بندی شود و اطلاعات آن در کشور منتشر گردد، تحول جدی در زمینه معلولان شکل خواهد گرفت. شاید به نظر بعضی از دوستان، عناصر طرح آشنا بود و فکر کردند که این طرح قبلاً انجام شده، حال آنکه چنین نیست. در واقع این طرح، مسیر روشنی در زمینه توانبخشی معلولان خاصه نابینایان از صفر تا 100 ترسیم می‌کند، مراحل آن را روشن می‌کند و اگر به طور کامل جمع بندی شود و در دستور کار سازمان بهزیستی –که خواسته اصلی ما است- و همچنین انجمن‌ها و بخش‌های تخصصی قرار گیرد، تحولی جدی در زمینه توانبخشی نابینایان، مخصوصاً کودکان و افراد دیر نابینا ایجاد خواهد کرد. یکی از موارد مهم و تخصصی که این طرح بررسی کرده، توانبخشی زنان نابیناست که بسیاری از نیاز‌های آنها دیده نشده است.
بر پایه این گزارش، از بین 57 مقاله ارسال شده به دبیرخانه همایش، 34 مقاله و سه بیان تجربه زیسته حائز امتیاز حضور در همایش شد. حداقل امتیاز لازم 65 و حد اکثر 100 در نظر گرفته شده بود. از بین 34 مقاله، 15 مورد امتیاز بالای 75 داشتند که در کتاب همایش مذکور گنجانده می‌شوند و 19 مقاله دیگر در چاپ الکترونیک گنجانده خواهند شد اما از بین مقالات راه یافته به همایش، 8 مقاله امکان حضور در پنل‌های تخصصی را یافت و نویسندگان آن مقالات، با حضور کارشناسان هر پنل، به ارائه و توضیح مقالات پرداختند.
پنل‌های تخصصی نیز عصر نخستین روز همایش در سالن آزادی دانشگاه کاشان برگزار شد. در هر پنل، نویسنده‌های مقالات راه یافته به آن بخش، با حضور یک کارشناس مقاله خود را در 15 دقیقه ارائه کرده و به پرسش‌های کارشناس و حضار در سالن پاسخ دادند. موضوعات مقالات به شرح زیر است:
در پنل اول، چهار مقاله با این عناوین ارائه شدند: نقش سازمان های مردم نهاد در کیفیت زندگی کاری افراد دارای آسیب بینایی، کار مشترک روح الله ساعی و نگار مرادی – جایگاه سازمان های مردم نهاد در حمایت از بزه دیدگان توانخواه، نوشته امید متقی – بررسی راهبردهای اثربخشی تشکل های مدنی بر اعتلای حقوق شهروندی نابینایان و کم بینایان در شهر اصفهان، نوشته مشترک مهدی رئیسی و علی رضا مرادی – تشکل های مدنی در توسعه و تسهیل کاربرد فناوری ارتباطی و دسترسی اطلاعات برای نابینایان، نوشته مشترک مهران سهراب زاده و سعیده شریعت مقدم. این پنل با مدیریت و کارشناسی مسعود گلچین، استاد جامعه شناسی و با حضور نویسندگان بررسی و جمع بندی شد.
در پنل دوم نیز 4 مقاله با این عناوین ارائه شدند: بررسی تحلیلی جرأت ورزی و سلامت روان در نابینایان با تأکید بر نقش تشکل های مدنی، نوشته مشترک فریبرز صدیق ارفعی، مریم نادی و طاهره رعیت – رابطه بین مهارت های آموزشی تشکل های مدنی در زندگی مستقل و کیفیت زندگی افراد با آسیب شناسی شهر تهران، نوشته مشترک معصومه باقرپور، سجاد روستایی و حمدالله خواجه حسینی – برون سپاری راهکارهای علمی برای تعامل موثر میان سازمان بهزیستی و بخش غیر دولتی، نوشته بهروز افروز – نقش تشکل های مدنی در آموزش همه جانبه و تأثیر آن بر کیفیت زندگی نابینایان، نوشته مشترک علی یزد خاصی، سمیه کوهپیما و خانم رونیز. این پنل با مدیریت و کارشناسی سید مهدی صادقی نژاد، مشاور و استاد روانشناسی کودکان استثنایی با حضور نویسندگان بررسی شد. این دو پنل عصر روز نخست همایش در سالن آزادی دانشگاه جامع کاشان برگزار شدند.
پنل سوم که صبح روز دوم همایش و در دو بخش برگزار شد، با موضوع معرفی طرح توانمند‌سازی معلولان بود که توسط سهیل معینی، مدیر عامل شبکه تشکل های نابینایان و کم بینایان و مدیر مسئول روزنامه ایران سپید و سید مهدی صادقی نژاد ارائه شد. بخش دوم این پنل نیز توسط نرگس نیکخواه، دبیر همایش ارائه شد. در این بخش، نمایندگان تشکل‌ها به طرح سوالات خود پرداختند.
در آیین اختتامیه همایش، بیانیه دومین همایش «جامعه بینا، شهروند نابینا» توسط خانم هاشمی، دبیر اجرایی همایش قرائت شد. همچنین در این مراسم، عینک مخصوص افراد کم بینا که به نور حساس هستند، توسط محمد مصطفوی، مخترع آن معرفی شد.
در بخش پایانی همایش، از پژوهشگران و دانشجویان برتر با اهدای لوح و هدایا از سوی مسئولان دانشگاه تجلیل شد. اسامی این دانشجویان و پژوهشگران به شرح زیر است:
دانشجویان برتر: جواد عباسی، نفر اول مقطع کارشناسی ارشد – فهیمه رضایی‌پور، رتبه سوم کارشناسی ارشد – آرش آقایی، کسب رتبه هفتم کارشناسی
پژوهش‌های برتر دومین همایش «جامعه بینا، شهروند نابینا»: مهدی ابراهیمی – محمد مصطفوی
در این قسمت از سید مهدی صادقی‌نژاد، معلم پیشکسوت و مشاور روانشناسی کودکان استثنایی به خاطر تلاش‌های دلسوزانه در حوزه نابینایان و همچنین فعالیت‌های ارزنده در زمینه نشر کتاب‌های متعدد با موضوع نابینایان و کم بینایان، از سوی ریاست دانشگاه و برگزار‌کنندگان همایش تجلیل ویژه به عمل آمد. لازم به ذکر است جامعه نابینایان کاشان به شماره ثبت «330» کار خود را با 81 عضو از سال 1383 آغاز کرد و امروز به بیش از 550 عضو خود خدمات‌رسانی می‌کند. فرهنگ‌سازی و ایجاد نگرشی واقع بینانه و مواجهه شایسته نسبت به تفاوت‌های حاصل از نابینایی و کم بینایی در سه سطح فردی، خانواده و اجتماع، هدف اصلی از تأسیس این تشکل عنوان شده است. فعالیت‌های این تشکل توسط دو سطح کارگروه انجام می‌شود؛ کار گروه‌هایی که به ارائه خدمات برای اعضای تشکل می‌پردازند.
 
تاریخ ثبت در بانک 8 آذر 1397