| کد | co-41613 |
|---|---|
| عنوان | آسایشگاه معلولان و سالمندان کهریزک |
| نوع | - |
| زبان | فارسی |
| کشور | ایران |
| استان | تهران |
| درباره |
آسایشگاه خیریه کهریزک با هزینه 11 میلیون دلاری در سال، یک نهاد غیر دولتی و غیر انتفاعی است که در کشور ما و شاید در جهان نمونه است. کهریزک مکانی است برای زندگی، آموزش، کار، تفریح و درمان هزاران سالمند، توان‌یاب (معلول) و بیماران ام.اس. (Multiple Sclerosis) که با کمکهای مردمی و فعالیت افراد داوطلب اداره می‌شود. کهریزک یکی از نهادهای مدنی مشاور سازمان ملل متحد و پیشگام در علم پزشکی ویژه سالمندان است. آسایشگاه معلولین و سالمندان کهریزک در اواخر سال 1351 به همت زنده یاد دکتر محمدرضا حکیم‌زاده رئیس وقت بیمارستان فیروزآبادی (شهر ری) در دو اتاق محقر در روستای کهریزک پایه‌گذاری شد. با پیوستن خیریه دیگر و تهیه اساسنامه از تاریخ 19/1/1352 به مدت نامحدود رسماً تأسیس و تحت شماره 1494 مورخ 52/1353 به نام آسایشگاه معلولین کهریزک (امین‌الدوله) به عنوان موسسه‌ای غیر تجاری در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی به ثبت رسید. در این موسسه هیچ شخصی اعم از حقیقی یا حقوقی سهمی ندارد و کسی حق برداشت مبلغی به عنوان سهم یا سود نخواهد داشت. هزینه‌های آن توسط خیرین و نیکوکاران تأمین می‌شود و تمام آن برای اهداف موسسه به کار گرفته می‌شود. دکتر محمدرضا حکیم‌زاده، با هدف ارائه خدمات رایگان به نیازمندان معلول و سالمند به گونه خیریه این آسایشگاه را بنیان گذاشت. او انگیزه خود را از احداث این مجموعه این طور بیان می‌کند: «در سال 1350 و 1351 رئیس بیمارستان فیروزآبادی بودم، به خوبی به خاطر دارم که موقع خروج از بیمارستان نزدیکی‌های درب خروجی اغلب چند بیمار مفلوک، معلول یا پیر و فرسوده در حال خوابیده نزدیک در بیمارستان می‌دیدم و با آنکه رئیس بیمارستان بودم قادر نبودم به طریقی اعمال نفوذ کنم و دستور بستری شدن آنان را بدهم. و اگر هم دستور می‌دادم پزشکان به دلایل قانع کننده از پذیرفتن آنان خودداری می‌کردند و حق هم داشتند زیرا آن افراد نه قابل درمان بودند، نه بیمارستان قادر بود برای زمان طولانی آنها را بستری نموده و تخت بیمارستان را اشغال نماید. من از دیدن این وضع و بدبختی معلولان یا بیماران غیر قابل درمان زجر می‌کشیدم تا به خواست ایزد توانا بدون توجه به جوانب کار درمانگاه متروکه مرحوم امین‌الدوله واقع در کهریزک که با هزینه مرحومه بانو فخرالدوله که از بانوان نیکوکار بوده، دایر گردیده بود و به دلایلی سال‌ها درب آن بسته مانده بود مورد استفاده قرار دادم و دو سه نفر معلول که پناهی نداشتند در آنجا بستری کردم و هدفم این بود که به لطف ایزد توانا و کمک نیکوکاران، این بیچارگان در آنجا بخوابند و تا زمانی که زنده هستند تا حدّ امکان از آنها پذیرایی گردد. این کار را هم کردم. از آن جایی که پشتیبان کارهای نیک در مرحله اول خدای بزرگ است او کمک کرد. نمی‌دانم چگونه افرادی را به یاری فرستاد و هسته اولیه هیئت موسس تشکیل شد به خواست خداوند متعال و همت بانیان خیراندیش فعالیت آغاز شد.» آسایشگاه فعلی در تاریخ 2/5/1352 در روز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س)، در زمین اولیه اهدایی مرحوم حاج حسن محمدی، با مساحت 28000 مترمربع شروع به ساخت و ساز شد و به گونه‌ای که امروزه این محل با وسعت حدود 420 هزار مترمربع زمین و احداث بناهای زیبا با کاربری‌های مختلف آسایشگاه‌های مردان و زنان برای افراد معلول و سالمند، کارگاه‌ها، فیزیوتراپی، ساختمان بیماران ام. اس، سالن ورزشی، فضای سبز مطلوب و آب‌نما، و... در خدمت مددجویان است. بسیاری از بناهای موجود با نام و تأمین هزینه بانیان آن اتمام بنا گردیده است. خدمات اعضای هیئت مدیره و هیئت امنا، به صورت داوطلبانه و افتخاری است. موسسه خیریه کهریزک، با پذیرش تعداد معدودی معلول و سالمند در سال 1351 بنیان گذاشته شد، و توانست طی 35 سال، در فضایی به وسعت 420 هزار مترمربع و زیربنایی حدود 180 هزار مترمربع با تجهیزات و امکانات موردنیاز در خدمت 1750 نفر معلول، سالمند و بیمار مبتلا به بیماری ام. اس باشد. این موسسه که با شعار «مکانی برای زندگی کردن، نه زنده ماندن» فعالیت می‌کند، هم اکنون در غالب 21 بخش مردان و زنان، به علاوه بخش‌های قرنطینه و درمانی در شش مجموعه متمرکز شده و نیازهای بهداشتی، درمانی، توانبخشی، آموزشی و امور فرهنگی مددجویان را با همکاری نیکوکاران و کارکنان برآورده می‌نماید. مدل تأمین درآمد این موسسه، کسب حمایت بانیان و خیرین نیکوکار است. این موسسه برای انجام فعالیت‌های خدماتی خود در سال 1387، دارای 964 نفر کارمند موظف بوده است. مدل مدیریتی این موسسه به گونه‌ای است که افراد داوطلب به خوبی فرصت همکاری و فعالیت در آن را پیدا می‌کنند، به حدی که تا به حال توانسته است با بیش 850 نفر بانوی نیکوکار به طور مستمر و مستقیم و 3000 نفر نیکوکار به طور پراکنده و غیر مستقیم همکاری کند. این موسسه هم اکنون 1750 نفر مددجو دارد. آسایشگاه خیریه کهریزک، منابع مالی خود را از روش‌های ذیل تأمین می‌کند. 1- کمکهای مستمر و مستقیم هیئت امنا و هیئت مدیره 2- کمکهای نقدی و غیرنقدی اشخاص خیر و نیکوکار به صورت مستمر ماهیانه و یا مقطعی 3- درآمد حاصل از واگذاری املاک و اشیاء قیمتی توسط افراد خیر و نیکوکار 4- پرداخت مبالغی جزئی از طرف تعداد معدودی خانوادههای مددجویان در حد توانشان به عنوان کمک هزینه نگهداری 5- درآمد حاصل از فروش تولیدات کارگاه‌های توانبخشی آسایشگاه 6- عواید حاصل از فعالیت‌های گروه بانوان نیکوکار در داخل و خارج از کشور به صورت هدایای نقدی و غیرنقدی 7- عواید حاصل از فروش لوازم دست دوم اهدایی 8- کمکهای ارگان‌ها و سازمان‌های خصوصی و دولتی شایان ذکر است، در مجموع بیش از 85 درصد از هزینه‌های آسایشگاه از راه هدایای انسان دوستانه مردم و نیکوکاران ایرانی داخل و خارج از کشور تأمین می‌شود. یکی از فعالیت‌های مهم این مرکز راه‌اندازی و اداره کارگاه‌های کارورزی و توانبخشی است. در حال حاضر روزانه 450 نفر از معلولان و سالمندان ساکن در این مرکز در 30 کارگاه کارورزی و توانبخشی مشغول به فعالیت هستند. کارگاه خطاطی، قالی‌بافی، گلیم بافی، معرق، سفال‌گری، مونتاژ کلید و پریز، کامپیوتر، نقاشی، گلسازی، سراجی و روبان دوزی از جمله برخی فعالیت‌ها برای توانمندان در نظر گرفته شده است. از جمله ملزوماتی که در طول سال برای مددجویان ساکن در آسایشگاه مورد نیاز است، انواع لباس‌های مردانه و زنانه‌ای که می‌بایست در سایزهای مختلف تهیه و تحویل بخش‌ها گردد. همچنین کارکنان بسیاری از واحدهای مختلف آسایشگاه اعم از واحد پرستاری و خدمات، انتظامات و فضای سبز، آشپزخانه و رخشتوی خانه و سایر واحدهای فعال در مرکز به هنگام اشتغال می‌بایست لباس فرم مخصوص به تن داشته باشند که این مهم در داخل آسایشگاه و آن هم در واحد کارگاه خیاطی ساختمان توانبخشی تولید و تحویل می‌گردد. تمامی سفارشات و سایزبندی لباس‌های مددجویان و کارکنان پس از تحویل به این واحد و تهیه پارچه‌های مورد نیاز، تولید و تحویل بخش‌های سفارش دهنده می‌شود. همچنین از آنجایی که این کارگاه توانایی و ظرفیت تولید بیش از این سفارشات را دارد، انواع سفارشات مختلف از کارخانجات، شرکت‌ها و مدارس برای ایشان ارسال که با همت بلند بانوان نیکوکاری که استاد کار این رشته نیز محسوب می‌شوند، برش خورده و توسط مددجویان فعال با کمک مربیانشان تولید و روانه می‌گردد. واحدی هنری خیاطی از سال 1357 و به همت خانم خوش صفت و یاران همراهش با کمترین و ابتدایی‌ترین ملزومات اهدایی راه‌اندازی شد، امروز و با همراهی مستمر ایشان و تیم توانمند همراهشان به یکی از فعال‌ترین بخش‌های تولیدی در آسایشگاه تبدیل شده تا آنجا که سال‌هاست علاوه بر خودکفایی آسایشگاه در تولید لباس‌های مختلف مددجویان و کارکنان، انواع سفارشات را از بیرون مرکز دریافت و با بهترین کیفیت ممکن توسط مددجویان ساکن در آسایشگاه و همراهی مربیان آنها تولید و تحویل می‌نماید. این موسسه بعد از تأسیس خود، اقدام به تأسیس چند تشکیلات مهم نمود که از معروف‌ترین و مهم‌ترین آنها می‌توان به گروه بانوان نیکوکار که در سال 1352 توسط خانم بهادرزاده تأسیس شده است اشاره نمود. این گروه در سال 1369، بعد از زلزله رودبار، نگهداری 600 کودک یتیم بازمانده از زلزله را به صورت پدریاری و مادریاری بر عهده گرفتند و موسسه خیریه خانه مادر و کودک را تأسیس نمودند. این حمایت تا امروز در زمینه‌های گوناگون بهداشت، عمرانی و فرهنگی استمرار و گسترش داشته است. درمانگاه جوادالائمه و آسایشگاه کهریزک شعبه کرج، نیز از دیگر تشکیلات وابسته به این موسسه هستند. هیئت مدیره آسایشگاه معلولان و سالمندان کهریزک به منظور آینده‌نگری و تدارک پشتوانه برای آسایشگاه، زمینی (به صورت تپه ماهور) را به وسعت سی و پنج هکتار به آسایشگاه اهداء کردند و در سال 1371 منابع طبیعی هفتاد هکتار زمین در هله‌جرد کرج در جوار زمین اهدایی هیئت مدیره به این مرکز اختصاص داد که پس از تلاش فراوان، سند مالکیت آن به نام آسایشگاه صادر شد و سپس مجوز صنعتی برای زمین فوق‌الذکر دریافت گردید. اینک، این فضای بزرگ و زیبا که نام قطب صنعتی بهارستان را به خود گرفته است، به قطعات بزرگ و کوچک تقسیم، تسطیح، دیوارکشی و خیابان‌ها شماره‌گذاری گردیده و شهرکی است که از امکانات شهری برق، آب، گاز و فضای سبز برخوردار است. دو سوم از جمع قطعات برای فروش به کارخانجات غیر مزاحم (بدون صدا و بدون بو) اختصاص داده شده است. در حال حاضر (1391) بیست کارخانه احداث و مشغول بهره‌برداری است و شصت و یک کارخانه در حال احداث است که درآمد آنها به صاحبان کارخانه تعلق دارد. آسایشگاه در نظر دارد بعد از آماده شدن تمامی فضا، هر زمان که آمادگی مالی پیدا کند کارخانه‌ای درآمدزا به نام کهریزک بنا نهد و یک سوم آن به منظور تأمین بخشی از هزینه‌های سنگین آسایشگاه نگهداری خواهد شد که در آینده مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت. اشرف قندهاری بهادرزاده، رئیس هیئت مدیره موسسه خیریه کهریزک، فردی است که پایه‌های اولیه موسسه را در کنار دکتر حکیم‌زاده بنا نهاد و دوشادوش وی، به فعالیت خیر در این آسایشگاه پرداخت. وی که دارای مدرک تحصیلی دیپلم طبیعی است از سال 51 رئیس هیئت مدیره و آسایشگاه کهریزک و از سال 1396 تاکنون خانه مادر و کودک را تأسیس و ریاست هیئت مدیره آن را عهده‌دار است. این زن سالمند در سال 1377 مقام مشورتی خاص شورای اقتصادی، اجتماعی سازمان ملل متحد (Ecosoc) را کسب کرد و در سال 1378 ریاست اولین کنفرانس بین‌المللی سالمندی در ایران را بر عهده گرفت. قندهاری همچنین در سال 1377 توانست لوح تقدیری به عنوان بهترین سازمان غیردولتی که توسط بانوان داوطلب تأسیس گردیده دریافت نماید. و در راستای فعالیت‌های خود تا به حال 3 جلد کتاب منتشر نموده است. اشرف قندهاری از سال 1351 که فعالیت‌های خود را در آسایشگاه کهریزک آغاز کرده است توانسته آسایشگاه را از چند اتاق مخروبه در یک زمین شوره‌زار 1000 متری به 480 متر با ده‌ها بخش درمانی و آموزشی برساند. توصیه‌ای که ایشان به دیگر زنان دارد این است که: «زنان خودشان را باور کنند. بپذیرند که قوی هستند. اگر می‌خواهند در راه احسان و نیکوکاری قدمی بردارند، بدانند که به تنهایی نخواهند توانست. من که کاری انجام نداده‌ام اما در انجام همین کارهای کوچک هم هرگز تنها نبودم. همیشه همراهانی داشتم که غم‌خوار من بودند.» وی همچنین توصیه می‌کند: «از کار خیر نترسید. وقتی پا در راه خیر بگذارید ایمان داشته باشد که همه درهای بسته باز می‌شود.» آنچه در ادامه آمده است بخشی از مصاحبه ایشان با ویژه نامه همایش «کارآفرینی اجتماعی زنان» است. آسایشگاه کهریزک از منظر کارآفرینی اجتماعی از دیدگاه کارآفرینی اجتماعی، توجه به سالمندان و معلولین، نیاز اجتماعی بود که در سال‌های 1350، به شدت در جامعه دیده می‌شد و دلوت و بخش خصوصی اقدام موثری برای رفع آن نمی‌نمودند. بنابراین دکتر حکیم‌زاده یک نیاز اجتماعی را شناسایی کرده و درصدد رفع آن برآمده است. مأموریت موسسه او یک مأموریت اجتماعی بوده است و از دیدگاه شومپیتری، هم ایشان بازار جدیدی را برای ارائه خدمات اجتماعی یافته است و هم محصول و خدمت جدیدی را که همان تشکیلات آسایشگاه خیریه کهریزک است به جامعه اهدا کرده است. بنابراین او به نوعی نوآوری اجتماعی کرده است. طبق تعریف مارتین و اسبرگ، دکتر حکیم‌زاده به صورت مستقیم وارد فعالیت شده و نتیجه عملیات او، ایجاد موازنه‌ای پایدار و تعادلی با ثبات در زمینه سالمندان و معلولین بوده است، به حدی که بعد از حدود 35 سال، تقریباً می‌توان گفت کمتر خانواده‌ای در استان تهران وجود دارد که دارای نیاز اجتماعی در این دو حوزه باشد. و این موسسه نتواند پاسخگوی ایشان باشد. همراه شدن خانم بهادری‌زاده و استفاده از ایشان در تیم مدیریتی و استراتژیک و ایجاد تیم پشتیبان به نام گروه خیریه بانوان نیکوکار، یکی از عوامل کلیدی موفقیت این موسسه است. روش‌های نوین انگیزش منابع انسانی و روش‌های کسب درآمد نیز از نوآوری‌های اجتماعی این موسسه است که سبب می‌شود فعالیت این موسسه را آن را به عنوان یک فعالیت کارآفرینانه اجتماعی قلمداد کرد. مآخذ ـ کارآفرینی اجتماعی، محمود احمدپور داریانی و زهرا بهروز آذر، تهران، 1313، ص 85-196. - www.kahrizak.com - www.ea.wenet.ir |
| تاریخ ثبت در بانک | 23 مهر 1399 |
| فایل پیوست |
 |