مشاهیر و مفاخر
کد cb-23292  
نام زید بن ارقم انصاری  
سال تولد شمسی  
تاریخ درگذشت 68قمری  
نوع معلولیت نابینا  
آرامگاه کوفه  
متن زندگی نامه از یاران رسول خدا و او را جزء یاران امام علی علیه اسلام و امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام هم شمرده‌اند. در دوره حیات امام علی علیه السلام نابینا شد. یعنی حدود نیمی از عمرش را نابینا بود.
زید بن ارقم انصاری از قبیله خزرج، از شرکت‌کنندگان در بیشتر غزوات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بود. برخی مفسّران، ذیل آیه 8 منافقون (63) از وی یاد کرده‌اند که در غزوه بنی مصطلق (سال پنجم)، پس از شنیدن سخن عبدالله بن ابی (سرکرده نفاق) برای اخراج پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از مدینه، آن را به عرض رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم رساند، اما با انکار و تکذیب عبدالله روبه‌رو شد. با نزول آیه، صدق کلام زید بن ارقم روشن شد.
او را از یاران امام علی علیه السلام شمرده‌اند و گفته‌اند در نبرد صفین شرکت داشت. او ر زمان امام علی علیه السلام نابینا شد. و علت نابینا شدن او را این‌گونه گفته‌اند: شیخ مفید از ابی‌اسرائیل از حکم بن ابی سلمان نقل کرده که زید بن ارقم گفت: حضرت علی علیه السلام مردم را در مسجد کوفه جمع کرد و در مورد این سخن رسول خدا که مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلاهُ أَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ، وَ عادِ مَنْ عاداهُ مردم را قسم داد که هر کس از رسول خدا شنیده، اظهار کند. ولی من کتمان کردم با اینکه از رسول خدا شنیده بودم و چشمانم نابینا شد.
اما آیت الله خویی در معجم رجال الحدیث این روایت را مرسله و غیر قابل اعتماد دانسته است.
وی در سن پیری پس از حادثه عاشورا، وقتی اسیران اهل بیت را به کوفه آوردند و وارد قصر ابن زیاد کردند، در آنجا حضور داشت. وقتی سر مطهّر سیدالشهدا را مقابل ابن زیاد قرار دادند و او با چوب به دندان‌های آن سر بریده می‌زد، زید بن ارقم اعتراض کرد که: چوب خود را از این لب‌ها بردار، به خدای یگانه قسم، من بارها دیدم که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با لب‌های مبارکش این لب‌ها را می‌بوسید، سپس به عنوان اعتراض، مجلس را ترک کرد. هم او نقل کرده که وقتی سر امام حسین علیه السلام را در کوچه‌ها می‌گرداندند، من در غرفه خود بودم جلوی من که رسید، شنیدم آیه «أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحَابَ الْکَهْفِ وَالرَّقِیمِ...» را می‌خواند. وی در سال 68 هجری در کوفه درگذشت.
منابع:
اثبات الهداة، ج5، ص188؛ اسباب النّزول، واحدی، ص367؛ اسدالغابه، ج2، ص342ـ344؛ الاصابه، ج2، ص487؛ اعیان الشیعه، ج7، ص87؛ بحارالأنوار، ج45، ص116؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج5، ص118؛ جامع البیان، ج14، جزء 28، ص144؛ دایرة‌المعارف تشیع، تهران، نشر محبی، 1379، ج8، ص 574-575؛ فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، قم، نشر معروف، ج1، ص214؛ فرهنگ قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، جلد15، ص474؛ مجمع البیان، ج10، ص293؛ معجم رجال الحدیث، سید ابوالقاسم خویی، مرکز نشر الثقافة الاسلامیة، ج8، ص 343-345؛ مناقب امیرالمومنین، ص23؛ نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، علی حسینی میلانی، میرحامد حسین، اصفهان، مرکز آلاء، ج3، ص243.
 
تاریخ ثبت در بانک 22 دی 1397