کد bk-24104  
نوع کاغذی  
عنوان یدالله قربعلی: زندگی نامه و کارنامه فرهنگی و اجتماعی  
نویسنده محمد نوری  
ناشر انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین  
محل نشر قم  
سال انتشار 1398شمسی  
نوبت چاپ 1  
تعداد جلد 1  
تعداد صفحه 380  
زبان فارسی  
قطع وزیری  
موضوعات قربعلی، یداللّه، ‫1342 -‬ ، معلولان — ایران — سرگذشتنامه ، نابینایان — ایران — ‫قم (استان)‬ — مصاحبه‌ها  
شابک 978-622-6216-27-2  
چکیده فراوان شنیده‌ایم، معاصرت حجاب و مانع برای شناخت شخصیت‌ها است. بزرگانی بوده و هستند که در زمان خودشان حتی همسایه دیوار به دیوار اطلاعی از او نداشته است. اما با فوت و مرگ، دیوارها فرو می‌ریزد و ابعاد فردی و اجتماعی آن شخص هویدا و ظاهر می‌گردد. اما به نظر می‌رسد غیر از معاصرت، معلولیت حجاب دیگر و بلندتر از معاصرت است و معلولین در زمان خود کمتر شناخته شده‌اند. شخصیت‌هایی هستند که اگر معلولیت نداشتند در رده‌های بالای اجتماعی حضور می‌داشتند اما چون معلولیت دارند، کاملاً گمنام و فراموش شده‌اند.
البته فرهنگ و جامعه ایرانی و عراقی اینگونه است اما در مصر برای طه حسین و در عربستان سعودی برای بن باز نابینا چندین عنوان کتاب در زمان حیاتش منتشر شد و وضع بهتری از این نظر دارند. در اروپا و امریکا و شرق دور مثل ژاپن، گرایش به معرفی معلولین زیادتر است. اما معرفی یک شخصیت معلول چه کارآیی و تأثیری برای فرد و جامعه می‌تواند داشته باشد؟ و عدم معرفی او چه پیامدی خواهد داشت؟ تفاوتی بین شخصیت‌ها نیست و همه کمابیش وضعیت یکسان دارند و بین معلول و سالم فرقی نیست.
توضیح اینکه ملت و کشورها چندگونه سرمایه می‌توانند داشته باشند، نفت، گاز، معدن طلا سرمایه مادی و مالی‌اند؛ پول و طلا و مسکوکات نوع دیگر از سرمایه است؛ نوع سوم، اطلاعات و دانسته‌ها است. هر ملت بانک‌های اطلاعاتی، آرشیوهای شامل انواع اطلاعات از نسخ خطی تا دانستنی‌های نظامی و امنیتی تا معلومات پزشکی بیشتر داشته باشد در واقع ثروتمند‌تر است.
نوع چهارم سرمایه، دانش و تکنولوژی است؛ ملت‌هایی که در عرصه مثلاً پزشکی یا هسته‌ای یا دانش تجارت دارایی‌های بیشتر دارند، قدرتمند‌تر و قوی‌تر می‌باشند. کشور لبنان یا کشور امارات از نظر ذخائر نفت و گاز نیز معادن فلزی و کانی ‌جات غنی نیستند. اما در عرصه فناوری و دانش تجارت و بازرگانی غنی هستند؛ و با به چرخش انداختن این سرمایه پیشرفت‌های خوبی داشته‌اند.
نوع پنجم سرمایه، شخصیت‌ها هستند. نخبگان و مغزها اعم از هنرمندان، متفکران، روزنامه‌نگاران، استادان و معلمان همه اینها سرمایه‌های یک کشور محسوب می‌شوند. گاه سرمایه را به دو دسته مادی و معنوی یا راکد و در گردش تقسیم می‌کنند. و شخصیت‌های نخبه را جزء سرمایه‌های معنوی طبقه‌بندی می‌نمایند.
هر نوع سرمایه اگر راکد بماند و چرخش تعامل و داد و ستد نداشته باشد به تدریج توانایی و نقش‌های مختلف اجتماعی خود را از دست می‌دهد. مثال می‌زنند به بدن انسان که اگر ورزش و فعالیت نداشته باشد به مرور اندام‌ها، توانایی‌‌های خود را از دست می‌دهد و کم‌کم تحرک و توانایی‌های ماهیچه‌ها، عضلات و اعضاء و جوارح از بین می‌روند. اما فعالیت و ورزش موجب تحرک و شادابی و تقویت و تداوم حیات آنها می‌گردد. از این‌رو توصیه شده سرمایه نباید راکد باشد و باید مدام در چرخش و فعالیت باشد.
اما در معلولین به چند دلیل، این سرمایه رکود داشته است. اول نهادهای دولتی متصدی امور معلولین و تشکل‌های مردمی ویژه معلولین، اراده لازم برای ایجاد تحرک و گسترش این سرمایه را ندارند؛ چون در این زمینه فرهنگ‌سازی نشده و راه‌کار آن را به درستی نمی‌شناسند.
اما فقدان چرخش سرمایه شخصیتی معلولین موجب انواع نابسامانی‌ها و تبعات منفی در جامعه و فرهنگ معلولین شده است. مهم‌ترین تأثیر منفی آن، فقدان هویت یا پیدایش بحران هویت در جامعه معلولین است. توضیح اینکه اگر در یک شهر چند نفر دارای معلولیت، در جاهای مختلف شهر و در اماکن عمومی مشغول گدایی باشند یا به شغل‌های پایین اشتغال داشته باشند، افراد آن شهر، معلول را در چهره این افراد می‌شناسند. یعنی وقتی واژه‌های معلولیت و معلول را می‌شنود، در ذهنش تکدی‌گری یا دیگر مشاغل سطح پایین متبادر می‌گردد.
برعکس اگر در یک شهر یکصد نفرِ دارای معلولیت در مشاغلی مثل معلمی، استادی، مدیریت ارشد، راننده قطار و اتوبوس شهری، وکیل و پزشک اشتغال داشته باشند. ذهنیت مردم این شهر طوری شکل خواهد گرفت که چهره مثبت و زیبا از معلولین در ذهنشان خواهند داشت.
این دو چهره از معلولین در سرنوشت دیگر معلولین این شهر بسیار موثر است. چهره اول موجب هویت زدایی و بحران هویت در جامعه معلولین خواهد شد. یعنی معلولین این شهر پشتوانه اجتماعی نخواهند داشت. به همین دلیل وقتی جوان نابینایی از این شهر به خواستگاری دختری می‌رود، پاسخ منفی می‌شنود.
اما اگر مردم، نگاه مثبت به معلولان داشته باشند، هویت تعمیم و تعمیق پیدا کند و معلولین از پشتوانه‌های اجتماعی برخوردار گردند. از این‌رو وقتی جوان ناشنوا به کارخانه‌‌ای برای کار می‌رود با او به عنوان یک انسان متشخص و فعال برخورد می‌شود؛ نه اینکه او را در تصویر یک آدم عقب مانده ذهنی و متأخر اجتماعی و دور از رشد اجتماعی و متعلق به طبقه بدبخت و عقب مانده جامعه دانسته و با او همکاری نکنند.
بنابراین معرفی نخبگان دارای معلولیت به صورت کتاب، فیلم، مقاله، چاپ عکس‌های بزرگ و زیبا درباره آنان، آوردن آنها در رسانه‌ها، با لباس‌های شیک و زیبا بسیار مهم است. خود معلولین هم باید به این وضعیت کمک کنند. با سر و وضع و لباس‌های تمیز ظاهر شوند. شیک‌پوش باشند، نابینایان حتماً عینک دودی استفاده کنند، ناشنوایان حتماً دندان‌های تمیز و کاملاً سفید داشته باشند. عصا، ویلچر و دیگر وسایل آنان مرتب و منظم باشد. نزاکت اجتماعی را جدی بگیرند. خندیدن، سخن گفتن آنان بسیار سنجیده باشد. بالاخره طوری رفتار کنند که جامعه به آنان نگاه مقبول و مثبت داشته باشد.
دفتر فرهنگ معلولین بر اساس چنین باور و رویکردی، تا کنون اقدامات بسیاری انجام داده است: صدها شخصیت دارای معلولیت را شناسایی و محاسن آنان را معرفی کرده؛ همایش‌هایی به منظور تکریم آنان برگزار کرده؛ تدوین و نشر کتاب‌ها و مقالاتی درباره آنان منتشر کرده؛ با آنان گفت‌وگو نموده؛ بانک اطلاعات درباره آنان تأسیس کرده است. تا کنون برای بیش از شش هزار شخصیت زندگی‌نامه تألیف و منتشر کرده است. از جمله برای یکی از نخبگان نابینا، آقای یداللّه قربعلی، دبیر و معلم بازنشسته آموزش و پرورش و فعال در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی، کتاب حاضر را تألیف و اکنون تقدیم علاقه‌مندان می‌گردد. ایشان خدمات مفصل و سازنده داشته است؛ حداقل چند دهه در عرصه تعلیم و تربیت فرزندان ایران کوشیده است. امید است با انجام این پروژه که توسط چند نفر از معلولین نخبه در این دفتر انجام یافته، از قسمتی از زحماتش تشکر گردد.
لازم به یادآوری است که در تدوین اینگونه کتاب‌ها، فقط به جنبه‌های مثبت و سازنده فرد نظر داشته و کاری به دیگر ابعاد فردی و اجتماعی شخص نداریم. هر شخصیتی را تا کنون، شروع به تألیف کرده‌ایم، چند دلسوز تماس گرفته و با تذکار جنبه‌های منفی حتی خواهان توقف پروژه بوده‌اند؛ اما با توضیح خط‌مشی این دفتر و با بیان اینکه تأکید بر موارد منفی نه تنها مشکلی را برطرف نمی‌کند بلکه عوارض مخرب بسیار خواهد داشت، معمولاً نظرشان برگشته است.
باید از جناب آقای قربعلی تشکر کنیم که از آغاز پروژه همکاری صمیمانه داشت و اساساً بدون یاری و همکاری ایشان انجام این پروژه ممکن نبود.
در پایان بر خود فرض می‌دانیم از جناب حجت الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی نماینده آیت الله العظمی حاج سید علی سیستانی تشکر کنیم؛ ایشان همواره با توصیه و راهنمایی‌ها راه اینگونه طرح‌ها و پروژه‌ها را گشوده‌اند.
محمد نوری
مدیر عامل دفتر فرهنگ معلولین  
تاریخ ثبت در بانک 2 شهریور 1398  
فایل پیوست
تصویر