کد jr-46454  
عنوان اول ‌‌‌بلند نویسی بریل برای دانش‌آموزان نابینا ناشنوا  
نویسنده لیند ا مامر  
مترجم آناهیتا خضری  
عنوان مجموعه خط بریل، مجموعه مقالات فارسی  
نوع کاغذی  
ناشر انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین  
سال چاپ 1398شمسی  
شماره صفحه (از) 211  
شماره صفحه (تا) 216  
زبان فارسی  
متن اشاره
چند روش و فناوری برای آموزش به کودکان نابینا و ناشنوا هست. در واقع امروزه هیچ گروهی از کودکان و نوجوانان نمی‌توانند درس و تحصیل را حذف کنند بلکه برای هر گروه آنان یک یا چند شیوه آزمون شده وجود دارد. اما این مقاله به روش بلند نویسی به عنوان روشی برای آموزش به کودکان دو معلولیتی.


پرورش برقراری ارتباط یکی از مهم‌ترین مسائل برای افراد نابینا-ناشنواست. بهترین شیوه‌های آموزشی بر به کارگیری راه‌های ارتباطی متمرکز هستند که دخالت روش‌های چندگانه ارتباط را میسر می‌سازد و برای هر دانش‌آموز منحصر به فرد است. روش‌ها شامل نشانه‌های محیطی، لامسه، ایما و اشاره طبیعی، نشانه‌های بساوایی، زبان اشاره املاء انگشتی، نشانه‌های موضوعی، تصویری، صدا، چاپ و بریل است. نخستین هدف آموزشی کمک به کودکان نابینا-ناشنواست تا پیام دهندگان متقابلی بشوند.
خیلی اوقات بریل به عنوان یادگیری برای برخی از افراد نابینا- ناشنوا در نظر گرفته نمی‌شود، زیرا کوتاه‌نویسی بریل به دلیل پیچیدگی‌هایی که دارد ممکن است برای تعدادی از دانش‌آموزان مشکل باشد. با استفاده از کوتاه‌نویسی بریل برای نشان دادن بیش از یک حرف است. اختصارات می‌تواند نشان دهنده‌ی تمام (به تصویر صفحه مراجعه شود) کلمه مانند استفاده از" b "برای کلمه‌ی‌" but "و یا کلمات مختصر شده مانند حروف‌" chn "برای‌" nhildren "یا کلمات جزئی یا ناتمام مانند" ing "باشد. 189 اختصار و بسیاری قواعد مربوط به کاربرد آنها وجود دارد.
بلند نویسی بریل ساده‌تر است و شامل علائم بریل برای حروف الفباء علائم نقطه‌گذاری و اعداد است. یادگیری بلند نویسی بریل برای بسیاری از افراد از جمله دانش‌آموزان نابینا- ناشنوا ممکن است آسان‌تر باشد. بعضی اوقات بلند نویسی به عنوان‌ "بریل یک‌"یا بریل الفبایی و سطح دوم به عنوان‌"بریل دو"یا بریل کوتاه‌نویسی خوانده می‌شود.

مزایای بلند نویسی بریل
در کنفرانس بین‌المللی بریل به زبان انگلیسی با عنوان کوتاه نویسی بریل در واشنگتن‌(به سال 1982) نیاز به استفاده از شکل ساده شده بریل توسط مارجری تراتن ارائه شد. مارجری تراتن در آن زمان معلم بریل مدرسه راس مک‌دنالد بود. مدرسه‌ای که مخصوص دانش‌آموزان نابینا‌، با نارسایی‌هایی بینایی و نابینا ـ ناشنوا بود در برانتفورد انتاریا کانادا قرار داشت. در سال 1992، تراتن در کتاب خود به عنوان‌‌"سرگرمی‌"(one is fun) بیشتر درباره طرفداری و پشتیبانی خود در استفاده از بلند نویسی بریل توضیح می‌دهد. توجیهات وی بر اساس یافته‌های تعدادی از محققان شامل موارد زیر است:
-کوتاه‌نویسی بریل با الگوهای زبان مربوط می‌شود.
-سرعت تشخیص حروف مستقیماً مربوط به توانایی ذهنی‌ یادگیرنده است‌.
-اختصارات، مهارت‌های اصلی آوایی را تقویت نمی‌کند و یا به دانش‌آموزان اجازه نمی‌دهد در کلاس‌های منظم آموزشی‌، کلمات را همزمان با هم‌کلاسان خود صدا زده و هجی کنند.
- انگیزه یادگیرنده و سطح دشواری تکلیف نقش مهمی در توانایی یادگرفتن بریل دارد.
تراتن یادآور می‌شود استفاده از بلند نویسی بریل برای بسیاری‌ از افراد سودمند است، از جمله افراد نابینا ناشنوا، کسانی که به تازگی نابینا شده‌اند‌، افرادی که قادر به انجام برخی از کارها با چاپ درشت خط هستند. همچنین ممکن است برای کسی که صرفاً خواندن را یاد گرفته است، دانش‌آموز دوره ابتدایی، برنامه سوادآموزی بزرگسالان و یا شخصی که انگلیسی را به عنوان زبان دوم می‌آموزد قابل استفاده باشد‌.
یادگیری بلند نویسی بریل برای تمام افراد مرتبط، اعضای خانواده، معلمان و همسالان آسان است. افرادی که در ارتباط با زندگی کودک نابینا-ناشنوا هستند نیاز به یادگیری بسیاری موارد جدید از جمله روشن‌های خاص ارتباط نظیر زبان اشاره دارند. یادگیری بریل به‌ویژه کوتاه‌نویسی آن ممکن است به ظاهر سخت‌ (به تصویر صفحه مراجعه شود) باشد. به نظر می‌رسد مردم بیشتر تمایل به یادگیری بلند نویسی بریل را دارند مخصوصاً در صورتی که صرفاً حروف الفبا را نمایش دهد. اعضای خانواده‌، معلمان و همسالان می‌توانند همزمان با یادگیری بلند نویسی بریل به کودک، آموزش ببینند.

آموزش انفرادی بریل‌
گروهی که با کودک نابینا‌-ناشنوا کار می‌کنند باید ارزیابی کامل و مستمری از وسایل یادگیری به عمل آورد و روش‌های ارتباطی یاد شده را تعیین کند. برخی از کودکان ممکن است با بلند نویسی بریل شروع کنند و نهایتاً به کوتاه‌نویسی انتقال یابند‌.
موفق‌ترین روش‌ها برای سایر کودکان، ماندن در بلند نویسی است. شروع با بلند نویسی به این معنی نیست که کودک قادر به‌ استفاده از کوتاه‌نویسی نیست و همچنین ماندن در بلند نویسی به معنی قبول نشدن کودک در این سطح نیست‌.
معلمان و سایر اعضای گروه نیاز به آموزش انفرادی بریل دارند با نیازهای هر کودک آشنا شوند. نکته قابل‌توجه، بنای پایه‌ای‌ برای برقراری ارتباط موفق می‌باشد‌. بلند نویسی بریل می‌تواند هدف مناسبی برای کودک نابینا ناشنوا باشد. اگرچه بیشتر دانش‌آموزان نهایتاً به کوتاه‌نویسی منتقل می‌شوند، اما این حالت ممکن است برای هر دانش‌آموزی پیش بیاید‌.
ارزیابی مستمر و منظم دانش‌آموز، راهنمایی برای‌ تصمیم‌گیری گروه خواهد بود. معلمان ممکن است به دنبال بلند نویسی بریل توجه داشته باشند در صورتی که این سطح، نیازهای فردی کودک را برآورده سازد‌. این روند با آنچه که در برنامه‌های آماده‌سازی معلمان آموزش داده می‌شود یا تجربیات معلمان با افراد نابینا تفاوت دارد. به عنوان مثال معلمان دانش‌آموزان دارای آسیب‌های بینایی، راهبردهایی را برای دانش‌آموز بریل آموخته‌اند که شامل انتقال سریع به کوتاه‌نویسی بریل یا حداقل معرفی تعدادی از اختصارات به طور سریع می‌باشد. یادگیری و ماندن در بلند نویسی بریل در برخی از کودکان ممکن است مبنایی برای‌ موفقیت آینده آنها باشد.
سرعت یادگیری کودک عامل مهم قابل توجهی است. اغلب اوقات زمان بسیاری طول می‌کشد تا کودکان نابینا-ناشنوا مطلبی را یاد بگیرند. ملاک‌های یادگیری بریل برای دانش‌آموزان نابینایی که نابینایی، ناتوانی اصلی آنهاست تنها ملاک مورد استفاده برای دانش‌آموزان نابینا ناشنوا نیست.

راهبردهای یادگیری بریل: رشد مهارت‌های حرکتی
تمرین‌های بساوایی که به رشد مهارت‌های حرکتی ظریف کمک می‌کند مهم هستند. کودکان نابینا-ناشنوا نیازمند یادگیری به‌کارگیری و اعتماد به دست‌هایشان هستند. کودکان ممکن است‌ زمانی که واقعاً فرصت کافی برای استفاده و تقویت دست‌هایشان را نداشته باشند کم‌توان به نظر برسند. هنگامی که کودکان در معرض فعالیت‌های حرکتی ظریف کارکردی معنی‌دار قرار گیرند، توانایی استفاده از بازوها، دست‌ها و انگشتانشان غالباً افزایش‌ می‌یابد‌.

پرورش املاء انگشتی
به نظر می‌رسد زمانی که کودک در بعضی از زبان‌های رسمی به‌ویژه املاء انگشتی پیشرفت کرده است، بریل را آسان‌تر فرامی‌گیرد. هنگامی که کودکان عادی خواندن را فرامی‌گیرند‌، رمز جدید نوشتن را یاد می‌گیرند که مربوط به رمز گفتار است و قبلاً می‌دانستند، بریل مانند نوشتن یک رمز است و زبان نیست. کوکانی که بریل یاد می‌گیرند نیازمند به‌کارگیری این رمز جدید با رمزی که قبلاً یاد گرفته‌اند می‌باشند تا معنی داشته باشد.
بر اساس تجربیات من بلند نویسی بریل زمانی که ‌‌کودک‌ املاء انگشتی را می‌داند موثرتر واقع می‌شود، به طوری که این امکان را فراهم می‌سازد تا یادگیرنده مقایسه تک تکی بین حروف بریل و املاء انگشتی انجام دهد. زمانی که ماجراهای مربوط به نحوه‌ی آموزش برقراری ارتباط به هلن کلر را خواندم متوجه تعداد ساعاتی که آنی سیلوان صرف تمرین املاء انگشتی به هلن کلر کرده بود شدم. باوجود اینکه املاء انگشتی بخشی از برنامه ارتباط کامل است اما اغلب اوقات مورد غفلت قرار می‌گیرد و یا حداقل زمانی کافی و اهمیت لازم به آن داده نمی‌شود. مربیان بر این باورند که املاء ‌انگشتی روش عملی برقراری ارتباط برای بسیاری از کودکان نابینا ناشنوا نیست. به عنوان مثال گمان می‌کنند انتخاب مناسبی برای کودکانی که دچار ناتوانی‌های زیر هستند نباشد:
کودکانی که دچار محدودیت‌های فیزیکی در دست یا انگشتان هستند و یا دید کافی برای دیدن علائم حروف و به وضوح ندارند به دلیل آنکه در لمس کردن دست‌هایش شخص دیگر احساس راحتی نمی‌کنند و یا مهارت شناختی ضرورتی برای یادگیری نحوه‌ی املاء انگشتی را ندارند. این نکات مهم بوده و بهتر است توسط گروه آموزشی مورد بحث قرار گیرد. اما تعیین‌ توانایی‌های کودک که بر اساس ارزیابی کامل باشد نسبت به فرضیات اهمیت دارد.
بریل را می‌توان به عنوان ابزار برچسب‌گذاری بکار برد تا بینش افراد را نسبت به توانایی‌های کودک به‌ویژه توانایی‌های‌ شناختی وی تغییر داد. زمانی که در محیط بریل استفاده می‌شود والدین، معلمان و سایر افراد ممکن است تصویر کنند کودک نسبت به آنچه که قبلاً می‌پنداشتند سطح شناختی بالاتری دارد‌. به دلیل‌ آنکه بریل ابزار آموزشی است، کودک به عنوان یادگیرنده‌ رسمی‌ترین تلقی می‌شود. مزیت دیگر بلند نویسی بریل آن است که توانایی هجی کردن به موازات آموزش بریل و املاء انگشتی به‌ کودک تقویت شده و بهبود می‌یابد.

برچسب‌گذاری محیط با علائم بلند نویسی
معمولاً برای کودکان بینایی که در حال یادگیری خواندن هستند، برچسب‌گذاری محیط با کلمات چاپ شده انجام می‌شود. انتظار نمی‌رود که کودکان فوراً بتوانند کلمات را بخوانند اما سرانجام یاد خواهند گرفت. به دلیل اینکه بریل برای کودکانی که نمی‌توانند ببینند رمز یکسانی است لازم است، برچسب‌های بریل به طریق مشابه مورد استفاده قرار گیرد. مناسب‌ترین مکان‌ها برای استفاده از برچسب‌های بریل وسایلی نظیر فنجان‌، صندلی‌، مسواک‌، توپ یا میز است که کودک قبلاً با آنها آشناست. به این ترتیب‌ کودک در معرض بریل است اما حروف را تک تک نمی‌خواند. با وجود این باید بر این باور باشیم که کودکان سرانجام یا حروف را تک تک و یا کلمه را به عنوان واحدی منفرد می‌خوانند، در نهایت کودک نیازمند تطبیق برچسب با وسیله همزمان با برقراری ارتباط بین حروف املاء انگشتی و حروف بریل است.

مواد آموزشی بلند نویسی‌
مواد آموزشی بلند نویسی بریل به‌آسانی تولید می‌شود. با استفاده از دستگاه پرکینز بریل با برچسب‌های دست‌نویس‌ می‌توان برچسب‌ها و عبارات کوتاه نمایانگر فعالیت‌های کودک یا وسایل موجود در محیط را تهیه کرد. زمانی که برای اولین بار کودک نابینا ناشنوا خواندن را یاد می‌گیرند، آنها کتاب‌هایی را که به طور ویژه برای هر کودک تهیه شده است و معمولاً جنبه کمکی دارد را می‌خوانند‌، این کتاب‌ها شامل تجربیات، سفر یا خاطرات کودک درباره کارهای انجام شده می‌باشد، جمله‌ها و کلمه‌های بریل می‌تواند به وسیله خطوط برجسته بریل که در روی کاغذ بریل نوشته شده است به صفحه‌های این کتاب اضافه شود. کاغذ حاوی خطوط بریل را می‌توان برید و بر روی صفحه‌های کتاب چسباند. زمانی که کودک آمادگی خواندن کتاب‌هایی را دارد که در کلاس خوانده می‌شود. همین روش می‌تواند برای اضافه کردن بلند نویسی بریل به صفحه کتاب‌های مصور و اولین کتاب‌های خواندن بکار رود‌. مواد آموزشی پیشرفته‌تری با استفاده از چاپگرهای بریل و نرم‌افزارهای رایانه‌ای که متن را به بلند نویسی یا کوتاه‌نویسی تبدیل می‌کند تهیه شود. کتاب‌هایی درباره‌ بلند نویسی بریل تهیه و در دسترس می‌باشد‌. خانه چاپ آمریکا برای نابینایان به نشانی http://www. aph. org و موسسه سیدلینگز به نشانی http: //www. seedlings. org کتاب‌هایی درباره بلند نویسی بریل منتشر کرده‌اند.

یافته‌های پژوهش
باوجود اینکه کاربرد بلند نویسی بریل به شکل رسمی در کودکان نابینا-ناشنوا سنجیده نشده است، اما در کودکان نابینا مورد ارزیابی قرار گرفته است‌. سالی‌منگلد ‌(به سال 2000) نتایج حاصل از پذیرش آموزش بلند نویسی بریل و متعاقب آن معرفی تدریجی اختصارات کوتاه‌نویسی بریل را در اولین سال مدرسه‌ در ناحیه مینستا گزارش کرد‌.
معلمان مشمول این برنامه دریافتند دانش‌آموزانی که در اولین سال آموزش، سطح اول بریل را استفاده کردند نمره‌های بالاتری در خواندن به دست آوردند و تعامل و مشارکت اجتماعی و تحصیلی بیشتر و دقیقی با دانش‌آموزان بینا داشتند‌.
بلند نویسی در برنامه اجرا شده در مینستا برای کودکان دارای ناتوانی‌های چندگانه نیز استفاده می‌شود و آموزش سطح دوم بریل زمانی که آنها کاملاً به الفبا مسلط شده‌اند و خواندن را شروع‌ کرده‌اند آغاز می‌شود. معلمان همچنین دریافته‌اند زمانی که بلند نویسی بریل به مدت طولانی مورد استفاده قرار گیرد کاهش در خط‌های مربوط به وارونه خواندن حروف دیده می‌شود.

نتیجه‌گیری
بریل ابزار عملی برای افزایش روش‌های برقراری ارتباط کامل افراد نابینا-ناشنواست. به‌ویژه دانش‌آموزانی که قبلاً زمینه‌هایی با رمزهایی نظیر زبان اشاره یا املاء انگشتی دارند. سطح اول بریل ابزار دیگری برای کمک به موفقیت دانش‌آموزان است.

مأخذ
daf-blind perspectives,volume 9, lssue 3, spring 2003  
تاریخ ثبت در بانک 27 تیر 1400