کد jr-45555  
عنوان اول هند  
عنوان دوم وضعیت ناشنوایی و ناشنوایان در این کشور  
نویسنده دون دی. آدنوالا  
مترجم سیدطاهر احمدی  
مترجم حمیده مقدسی  
عنوان مجموعه دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد سوم  
نوع کاغذی  
ناشر موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم  
سال چاپ 1388شمسی  
شماره صفحه (از) 1342  
شماره صفحه (تا) 1345  
زبان فارسی  
متن هند ، وضعیت ناشنوایی و ناشنوایان در این کشور.
در جمهوری هند، هر چند گامهای بلندی در زمینه آموزش ناشنوایان از اواخر 1970 برداشته شده، اما هنوز راه نرفته، بسیار مانده است. آموزش ویژه‌ای که امروزه به معلولان داده می‌شود، و سازمان این آموزش با بودجه‌ای بسیار محدود روبه‌رو است.
تدارک وسایل آموزشی معلولان شنوایی، از مسئولیتهای گروه رفاه اجتماعی و گروه آموزش فنی در بعضی از ایالات است. به دلیل بزرگی و حجم فراوان مشکلات و فقدان بسیاری چیزها، نیازمندیهای ناشنوایان باید یا با کمک موسسات آزاد و یا به صورت مشارکتی برطرف گردد.
هیچ اطلاعات قابل اتکایی درباره معلولان ناشنوا در دست نیست. با این حال، اگر چنین انگاریم که از هر هزار نفر 2/1 نفر ناشنوا باشد، پس هند با جمعیتی در حدود بیش از هفتصد میلیون، باید بیش از هشتصد هزار معلول ناشنوا داشته باشد و از این عده 76 درصد در مناطق روستایی به سر می‌برند. میزان تولد، سالانه 24 میلیون نفر است اگر از هر هزار نوزاد، یک نوزاد با میزان ناشنوایی شدید تا عمیق به دنیا بیاید، بیش از 24 هزار معلول شنوایی خواهیم داشت. تنها 1/5 درصد از کودکان ناشنوا که در شهر یا مناطق حومه‌اند، می‌توانند به مدرسه بروند.
مشکل دیگری که کودکان ناشنوا را تهدید می‌کند، جامعه چند زبانه هندوستان است. 33 زبان اصلی در هند وجود دارد. با این همه، زبان هندی، گسترش بیشتری دارد و در بیش از یک ایالات بدان زبان گفت‌وگو می‌شود. زبان انگلیسی هنوز وضعیتی تناقض‌آمیز دارد. در مناطق شهری، زبان انگلیسی، زبان میانجی و اجباری طبقات میانی است. یک کودک شهرنشین هندی که به هشت سالگی می‌رسد، معمولاً به سه زبان صحبت می‌کند. زبان مادری‌اش، هندی و انگلیسی (یا زبان منطقه‌ای) که می‌تواند در مدرسه یک مبنای آموزشی باشد. بنابراین زبانی که کودک ناشنوا باید بیاموزد، از ایالتی به ایالت دیگر تفاوت دارد و همین طور از یک مدرسه به مدرسه دیگر.
مطابق بند 46 قانون اساسی هند، دولت باید از لحاظ آموزشی و در زمینه‌های اقتصادی همه طبقات ضعیف را به طور ویژه‌ای حمایت و از ایشان در برابر بی‌عدالتیها و هرگونه تبعیض محافظت کند. خدمات برای ناشنوایان ناکافی است؛ زیرا ارجحیت در چنین کشور در حال توسعه‌ای بر روی مسائلی مثل بهبود وضعیت روستاییان، قدرت، آبیاری و رشد اقتصادی است. حکومت برنامه‌ای برای استقرار معلولان خردسال در مدارس معمولی ریخته است. نظام حمایتی می‌باید به شکلی ویژه و مرحله مرحله انجام شود.
آموزش: نخستین مدرسه کودکان ناشنوا در 1885 به دست گروههای مبلغ مذهبی در مازاگائون بمبئی ساخته شد. در 1893 چند داوطلب مدرسه کرولالهای کلکته را راه‌اندازی کردند که امروز از سوی حکومت حمایت می‌شود. در هند مدرسه فلورانس سواینسون برای ناشنوایان در پالایامکوتای در 1897 آغاز به فعالیت کرد. میان سالهای 1900 تا 1947، هنگامی که هند کشوری مستقل شد، 38 مدرسه ساخته شد. از 1947 به بعد نیز 162 مدرسه دیگر احداث شده است. امروزه حدود دویست مدرسه و کلاس در هند برای ناشنوایان وجود دارد. آموزش در هندوستان، نه اجباری و نه آزاد است.
همه این مدرسه‌ها در مناطق شهری و حومه قرار گرفته و در حدود 13900 کودک در آنها درس می‌خوانند؛ اما چنین چیزی برای مناطق روستایی مقدور نیست. از آنجا که ابزار و امکان بازشناسی معلولان چندان در دسترس نیست، کودکانی که دارای اختلال شنوایی هستند و در مدرسه‌های معمولی به تحصیل مشغول‌اند، همیشه همچون دانش‌آموزان کُند ذهن و یا عقب‌مانده به شمار می‌آیند. در هند سیزده مرکز کودکان و برنامه پیش تحصیلی است. بیشتر مدرسه‌های ناشنوایان، در حد دبستان بوده و چندی نیز، آموزشهای پیش‌حرفه‌ای عرضه می‌شود و تنها چهارده مدرسه در مقطع راهنمایی فعال‌اند. پنج مدرسه، دانش‌آموزان را برای امتحان مدرک راهنمایی ایالتی آماده می‌سازند و یک مدرسه در کلکته نیز برای تحصیل پس از مقطع راهنمایی یا دانشگاهی در هندوستان است. با این حال چندی از ناشنوایان هندی در دانشگاههای امریکا تحصیل می‌کنند.
اطلاعات موثقی درباره برنامه‌های سازگارسازی معلولان شنوایی با محیط جامعه در دست نیست. دولت چند مرکز را برای یاری رساندن به سازمانهای مأمور طرح‌ریزی سازگارسازی معلولان، به صورت جانبی تأسیس کرده است.
مراکز گفتار و شنوایی: این گونه مراکز غالباً زیرنظر بیمارستانها اداره می‌شوند. از 1964 تا کنون بیش از یکصد مرکز دولتی و خصوصی احداث شده است که خدماتی چون رسیدگی به مشکلات گفتاری، شنوایی‌سنجی، پرورش ادراکات اجتماعی و جهت‌یابی ابتدایی ارائه می‌دهند. بهترین این مراکز موسسه سراسری گفتاری و شنوایی هندوستان در ماناساگان‌گوتری در میسور است.
ارتباطات: نظام آموزش ناشنوایی در هند بیشتر بر اساس لب‌خوانی استوار شده و بیشتر آموزگاران باید از روش لب‌خوانی بهره بگیرند؛ ولی در عمل بیشتر کودکان و بزرگسالان در کلاسها و کانونها با زبان اشاره با یکدیگر رابطه برقرار می‌سازند. هر چند زبان اشاره جزء مکمل اجتماعات ناشنوا در هند است، اما در برنامه آموزشی کودکان ناشنوا وجود ندارد و در بیشتر اوقات نیز، از روی نادانی و بی‌توجهی به وضع گفتاری و زبانی ناشنوایان، از آموزش زبان اشاره جلوگیری می‌شود. کوششهای اساسی برای آموزش زبان اشاره از 1977 آغاز شده و در 1980 نتیجه آن، انتشار یک فرهنگ لغت بود. قوانین دستوری زبان اشاره هندی، زبانی با ساختمانی مستحکم را نشان می‌دهد. بیشتر اشارات زبانی هندی، با علایم زبانهای اروپایی مرتبط است، اما در میان زبانهای محلی تفاوتهایی چند وجود دارد.
تربیت معلم: بیش از هجده واحد تربیت آموزگار نیمه‌وقت و تمام‌وقت در بیشتر مناطق کشور هندوستان به فعالیت مشغول‌اند که پنج مورد آنان را دولت اداره می‌کند. سیزده مورد دیگر، آموزشهای ضمن خدمت یا کلاسهای عادی اخذ مدرک را برعهده دارند. بسیاری از این دوره‌ها از اطلاعات مربوط به پژوهشهای نوین و روش‌شناسی خالی‌اند و نتوانسته‌اند بر رشد کودک و فراگیری زبان تأکید کنند. افزون بر این، پایین بودن اهداف و انتظارات، در برنامه‌ها و بخشنامه‌های آموزش و روشهای تدریس درباره ناشنوایان منعکس است.
فناوری: وسایل کمک شنیداری و لوازم جانبی آنها نسبتاً گران قیمت بود و در نتیجه، شمار اندکی از کودکان قادر به استفاده از آنها هستند. البته، دولت لوازم کمک شنیداری را میان کودکان گروه‌های کم‌درآمد تقسیم می‌کند، ولی همواره این وسایل نمی‌توانند موثر و مناسب باشند. از آنجا که مشاوره‌های کمی درباره چگونگی استفاده از این لوازم داده می‌شود، بهره‌وری و دانش استفاده از آنها پایین است ساخت سمعک در بعضی مناطق چون بمبئی، مادرس و دهلی چند سال است. که پی‌گیری می‌شود، ولی در کلکته سمعک‌سازی مدت کوتاهی است که انجام می‌شود و نتیجه آنها تنها صدمه بیشتر به دریافت و درک صدا و گوش بیمار است؛ چرا که به شکل بسیار بدی بر گوش نصب می‌شوند. از 1982 شنوایی‌سنجان ورزیده‌‌تری در این زمینه دخالت کرده‌اند. همچنین لوازم نصب شونده بر گوش با طیف فرکانسی 100 تا 5000 هرتز و برون‌دادی با 136 دسی بل (سطح فشار صوت) و کمکهای جانبی برای کسانی که نسبتاً کم‌شنوا هستند، نیز همراه صداسنج و تنظیم‌کننده صوتی ساخته شده است.
امکانات بزرگسالان: دولت هندوستان سه درصد از شغلهای کشور را برای معلولان در نظر گرفته و بنیادهای اندکی برای یاری رساندن به این افراد تأسیس شده است، ولی درصد بالایی از ناشنوایان بی‌کار مانده‌اند. در مقایسه با افراد سالم در زمینه فرصتهای درآمدی، ترقی و شغلی، ناشنوایان به این دلیل که اصولاً خود کشور با مشکل بی‌کاری مواجه است، عقب‌اند. آنان به عنوان نجار، آهنگر، رنگرز، خیاط، هنرمند، عکاس، کمک مکانیک، بافنده، آرایشگر و یا به عنوان فراهم کننده آلات موسیقی ظریف و یا کارگر امور الکترونیکی و نظایر آن به کار می‌پردازند. در سطح ملی، دولت گامهای بسیار مثبتی برداشته است. مدیر مشاغل عمومی، از راههای زیر به بهترسازی وضع شغلی معلولان جسمی کمک می‌رساند:
نوزده مرکز کاریابی و یازده مرکز امداد رسانی شغلی در کشور تأسیس شده که وظیفه‌اش ارزیابیهای روان‌شناسانه آموزش شغلی و مشاوره است؛
از 1969 دولت هرساله جوایزی برای معلولان شاغل نمونه و برجسته‌ترین کارفرمای ناشنوایان در نظر می‌گیرد؛
مرکز بازپروری برای ناشنوایان بزرگسال در حیدرآباد، پروژه‌ای دولتی است که دوره‌های دوساله آموزش چون خیاطی، آهنگری و عکاسی را داراست؛
همه فدراسیونهای سراسری هند مربوط به ناشنوایان، در دهلی به شکل فعالی مرکز پرورش چند منظوره‌ای را برای ناشنوایان راه اندازی کرده‌اند. این مرکز خدماتی را به ناشنوایان بزرگسال ارائه می‌دهد؛
موسسه‌ای ملی، به نام علی یاور جنگ (موسسه هندی معلولان شنوایی) در بمبئی، خدمات آموزشی و تحقیقاتی را درباره ناشنوایان به انجام می‌رساند؛
پنجاه انجمن خیریه، داوطلب کارهایی برای بهداشت ناشنوایان، خدمات و کمکهایی در آموزش شغلی، کاریابی، ازدواج، مشاوره و ورزش انجام می‌دهند.
افراد دو معلولیتی: برای مبتلایان به اختلال مضاعف ناشنوایی و نابینایی در کشور هندوستان برنامه‌ریزیهای ویژه‌ای شده است.
در سی سال گذشته توجه به این افراد افزایش یافته و ظهور شیوه‌ها و روشهای جدید آموزش و فنآوری‌های موجود در این زمینه بی‌تأثیر نبوده است. امروزه برای این افراد (در هجده سالگی) ضمن برنامه‌ریزی آموزشی و پرورشی ویژه، با استفاده از مداخله‌های اولیه به ترمیم و جبران نقایص ارتباطات کلامی آنان پرداخته می‌شود و همواره سعی بر این است که به این مسئله در یک موقعیت زمانی زودرس توجه بیشتری مبذول شود.
به طور کلی در هندوستان آمار دقیقی از افراد دچار اختلال شنوایی و بینایی وجود ندارد؛ ولی می‌توان تخمین زد که در حدود 5/2 درصد افراد این کشور از این اختلال رنج می‌برند. در تمام این سالها تنها یک انستیتو در شهر مومبای برای کمک به این کودکان و نوجوانان وجود داشت تا به آنان کمکها و خدمات لازم را ارائه کند و به رغم ارائه برنامه‌های جدید، باز هم کمبود خدمات در این باره دیده می‌شود.
اخیراً شماری از انستیتوهای جدید، خدماتی را به کودکان ارائه کرده‌اند، اما همچنان این کشور با کمبود متخصص در این زمینه روبه‌روست. و به طور کلی در این انستیتوها، آموزش اعتماد به نفس به کودکان و نوجوانان و آموزشهای ویژه و تخصصی به آموزگاران ارائه می‌شود تا با توجه به نیازهای تربیتی و آموزشی این افراد راهکارهای عملی را بیاموزند و به موقع در شرایط زمانی خاصی که کودک مبتلا به ناشنوایی و نابینایی نیاز به کمک دارد ارائه طریق نمایند. بنابراین در این کشور، آموزش همگانی و تخصصی برای مربیان امر حیاتی به شمار می‌آید و ضرورت آموزش معلمان در دوره‌های آموزش ضمن خدمت کاملاً احساس می‌گردد. در این دوره‌ها، راهکارهای مربوط به آسیب بینایی و شنوایی به معلمان ارائه می‌شود و این موضوع، افزون بر رشد فرایندهای اقتصادی در کشور، باعث می‌شود افراد ذی نفع که مبتلا به آسیب مضاعف شنوایی و بینایی هستند و اجازه ورود به مدرسه‌های عادی را ندارند، بتوانند به این مراکز وارد شده و از تسهیلات و امکانات آنجا در جهت رشد فرایندهای اجتماعی خود نیز بهره ببرند.
مرکز آر. سی. آی. از جمله مراکزی است که آموزش به معلمان این کودکان را ترویج می‌دهد.
یکی دیگر از مراکزی که کودکان مبتلا به اختلال شنوایی و بینایی را مورد حمایت قرار می‌دهد، مرکز احساس و ادراک است که از 1997 کار خود را در جهت ارتقای برنامه‌های متخصصان آغاز کرد و سپس برنامه‌های خانگی را نیز، به والدین ارائه نمود که هم اکنون نیز، پانزده برنامه از این مرکز در نُه ایالت هندوستان در حال انجام است. این مرکز همچنین با سازمانهای وابسته به انستیتو هلن کلر و انجمنهای زیر همکاری نزدیک دارد:
انجمن مبتلایان به ناشنوایی و نابینایی (مومبای)؛ انجمن نابینایان (احمد آباد)؛ انجمن ملی نابینایان در دهلی, بنگلور, ناسیک و تریواندروم, انجمن بهزیستی کم‌توانان ذهنی (فریدآباد) مدرسه کلارک برای ناشنوایان.
خدمات عمومی: هر چند به تدریج دستگاه تلویزیون بیشتر و بیشتر در دسترس مردم هند قرار می‌گیرد، ولی ایستگاه گیرنده امواج تلویزیونی بسیار کم است. مخابرات ویژه ناشنوایان نیز در اختیار عموم قرار ندارد.
مآخذ:
مجله تعلیم و تربیت استثنایی، ش 13، آذر 1381، ص 12-13؛
GEDPD, Vol. 2, P. 81-83.
دون دی. آدنوالا
ترجمه سیدطاهر احمدی؛ حمیده مقدسی  
تاریخ ثبت در بانک 5 خرداد 1400