کد jr-45530  
عنوان اول هلند  
عنوان دوم وضعیت ناشنوایی و ناشنوایان در این کشور  
نویسنده برنارد تی. ترورت  
مترجم لقمان سرمدی  
عنوان مجموعه دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد سوم  
نوع کاغذی  
سال چاپ 1388شمسی  
شماره صفحه (از) 1336  
شماره صفحه (تا) 1338  
زبان فارسی  
متن هلند، وضعیت ناشنوایی و ناشنوایان در این کشور.
هلند نزدیک به چهارده میلیون و چهارصد هزار نفر جمعیت دارد. از این میان, چهارصد هزار نفر (4/3 درصد) تا حدی دچار نقص شنوایی هستند که درک گفتاری آنان در محیط ساکت نیز دشوار است. حدود بیست و هشت هزار نفر از آنان ناشنوا به کلی هستند. خدمات اجتماعی‌ـ پزشکی (غالباً مراکز شنوایی‌شناسی) سالانه تقریباً 175 کودک پیش‌دبستانی (تا سه سال) را ناشنوا تشخیص می‌دهند و آنان را در برنامه‌های آموزش منازل جای می‌دهند. پنج مدرسه ویژه کودکان ناشنوا با ظرفیت حدود 1500 دانش‌آموز در این کشور وجود دارد.
آموزش: پنج مرکز آموزشی در هلند ویژه کودکان ناشنوا برای اهداف پیش‌دبستانی، دبستانی، امکانات شغلی و آموزشی محدود و نیز فراهم ساختن تسهیلات ویژه دانش‌آموزان چند معلولیتی در نظر گرفته شده‌اند. این مدرسه‌ها در آمستردام ، گرونینگن ، هیگ (مناطق حومه ووربرگ )، روترادم و سن‌میشلز گستل قرار دارند. از آنجا که وزارت آموزش و پرورش این مدرسه‌ها را حمایت و نظارت کامل می‌کند، تمامی آنها دولتی به شمار می‌آیند. این نهاد در هیگ، پیشینه پروتستانی و در مدرسه سن‌میشلز گستل، پیشنیه کاتولیک دارد. این دو و مدرسه سن‌میشلز گستل، امکانات شبانه‌روزی دارند، اما مدرسه‌های آمستردام و روتردام روزانه هستند. شیوه عملکرد این دو تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد. درباره شیوه ارتباطی این مدرسه‌ها می‌توان گفت که سن‌میشلز گستل روش شفاهی صریح را ترجیح می‌دهد. شیوه مدرسه‌های دیگر را می‌توان تا حدودی در شفاهی، اما متأثر از تغییر و تحولات جدید و ابزار و شیوه‌های جدید دانست. تمامی این پنج مدرسه از ابزار ارتباطی غیرشفاهی برای آموزش کودکان چند معلولیتی استفاده می‌کنند. دانش‌آموزان ناشنوای سن‌میشلز گستل در محیطهای مختلفی اسکان داده شده‌اند و امکانات و تجهیزاتی به آنان اختصاص یافته است. اختلاط دانش‌آموزان شنوا و کم‌شنوا در هلند بسیار اندک است و موارد ناشنوایانی که تحصیلات عالیه را ادامه می‌دهند نیز کمتر است.
شرایط اجتماعی‌ـ اقتصادی: بیشتر ناشنوایان، در سطح بین نیروی انسانی ماهر و غیر ماهر فعالیت می‌کنند و درآمد شمار اندکی از آنها در سطح بالاست. افزون بر این، به نظر می‌رسد ناشنوایان, بیشتر از جمعیت بزرگسالان، از پی‌آمدهای بیکاری آسیب می‌بینند. میزان همگن‌سازی و ادغام در بخشهای مختلف، متغیر است و بستگی به مهارتهای کافی در زمینه، گفتار و لب‌خوانی در محیط کار و سطح جامعه دارد. همگن‌سازی و ادغام کامل، امری غیرمعمول نیست، اما به نظر می‌رسد برای یک اقلیت، مناسب و مقتضی باشد. تا به امروز مشخص شده که بیشتر ناشنوایان، به راههای مختلف با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند. معمولاً این مشارکت، از طریق فعالیتهای مختلف کانونهای محلی ناشنوایان صورت می‌گیرد و ظاهراً در حال افزایش است. یکی از دلایل، تغییر نگرش به بهره‌گیری از زبان اشاره در مدرسه‌ها و در سطح جامعه است. در هلند، آمار ازدواج میان زن و مرد ناشنوا کمتر از سایر کشورهاست و نسبت کمتری از کودکان، والدین ناشنوا دارند.
در کشورهای جامعه‌پذیر، همانند هلند، مقررات و قوانین متعددی در ارتباط با معلولان به طور عام، و ناشنوایان به طور خاص، وجود دارد؛ مثلاً در هلند، سیستم خدمات اجتماعی خاصی وجود دارد که پس از پایان سالهای تحصیل در مدرسه، به ناشنوایان خدمات خاصی ارائه می‌دهد. در این زمینه برخی از موسسات فعالیت می‌کنند. برخی از ناشنوایان این خدمات را قیم‌مآبانه برمی‌شمارند. در سایر زمینه‌ها، همچون ارائه خدمات ترجمه شفاهی و مراقبتهای روان‌پزشکی نوعی کمبود احساس می‌شود.
ارتباط: دهه‌هاست که روش شفاهی تمامی برنامه‌های آموزشی را از پیش‌دبستانی و برنامه‌های آموزش دبستانی تا برنامه‌های ویژه ناشنوایان بزرگسال، تحت‌شعاع قرار داده است. با این حال تغییرات آشکاری در نگرشها و روشها به چشم می‌خورد. چندین دهه است مراکز شنوایی‌سنجی، در امر تشخیص ناشنوایی و ارائه مشاوره به کودکان ناشنوا و والدینشان فعالیت می‌کنند. امروزه برنامه‌ها و اقدامات بسیاری از سوی این مراکز به اجرا در می‌آیند و همگی به ماهیت دستی‌ـ بصری که نخستین برخورد و سازماندهی این ارتباط به شیوه‌ای ساختارمند‌تر است، اذعان دارند. یکی از مراکز موسوم به بنیاد کودکان ناشنوا و سخت‌شنوا در آمستردام در حال تهیه و تدوین برنامه‌ای برای بهره‌گیری از تمامی روشهای ارتباطی موسوم به ارتباط کلی است. ناشنوایان بزرگسال، با توجه به مهارتها، تمایلات و همچنین شرایط زبان‌شناختی اجتماعی خود، از انواع روشهای ارتباطی برای بیان افکار و عواطف خود بهره می‌گیرند.
بدیهی است بهره‌گیری مطلق از یکی از این روشها, مثل زبان اشاره یا لب‌خوانی، خیلی کمتر است. مشخصه ارتباط و مراوده در میان ناشنوایان، بهره‌گیری منظم از اشارات و نشانه‌ها، همراه لب‌خوانی و معمولاً بی‌صداست. برای ناشنوایان، زبان اشاره هلندی، برتری آشکار و بارزی ندارد و گفتار در مراودات و روابط خودشان موثر و دارای نقش است. هر چند میان زبان اشاره هلندی و زبان هلندی سمبولیک، تفاوت وجود دارد، اما به نظر می‌رسد آمیزه‌ای از این دو در بیشتر موارد استفاده می‌شود.
پژوهش: بخش عمده‌ای از پژوهش در هلند، به زبانهای اشاره اختصاص دارد. نقشهایی از پژوهشها در کنگره‌های بین‌المللی پژوهش درباره زبان اشاره (1981) در بریستول و رم (1983) و کنگره اروپایی (1982) در بروکسل و دومین کنگره اروپایی پژوهش درباره زبان اشاره (1985) گزارش شده ‌است. موسسه زبان‌شناسی عمومی، وابسته به دانشگاه آمستردام، فرهنگ لغت ویژه‌ای را تدوین کرد که شامل سه هزار واژه است. والدین، معلمان، رابطها و خود ناشنوایان می‌توانستند از این فرهنگ لغت بهره بگیرند. در تهیه این فرهنگ لغت، نوار مکالمات، به سرعت در میان ساکنان بومی پنج منطقه که به پنج مدرسه تعلق داشت و از اشارات و علایم مختلفی استفاده می‌کردند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این پروژه بخشی از پروژه بزرگ‌تر با هدف پیشبرد امکانات ارتباطی میان ناشنوایان است. بخش دیگر کار را بنیاد هلندی کودکان ناشنوا و سخت‌شنوا با همکاری دانشگاه آمستردام و موسسه پیش‌دبستانی وابسته به مدرسه ناشنوایان آمستردام برعهده گرفته است. این بخش از پروژه، مربوط به ایجاد اصلاحات و تغییرات درباره تعامل اولیه والدین شنوا و فرزند ناشنوایشان است. مدرسه ناشنوایان گرونینگن با همکاری دانشگاه گرونینگن، پروژه پژوهشی ویژه‌ای را برای ارزیابی و سرپرستی برنامه‌های مربوط به ارتباط کلی آغاز کرد.
در موسسه زبان‌شناسی دانشگاه آمستردام، پروژه‌ای درباره جایگاه و موقعیت زبان اشاره در مکالمات و روابط ناشنوایان با همدیگر و در مدارس کشورهای اروپایی به اجرا درآمد. افزون بر این، پروژه‌هایی درباره ویژگیهای زبانی‌ـ روان‌شناختی ارتباط ناشنوایان در میان خودشان و ترجمه کلام به زبان اشاره و برعکس، به اجرا درآمده‌اند. به جز پژوهش در زمینه اشارات و زبانهای اشاره‌، سالهاست در مدرسه سن میشلز گستل تحقیقاتی درباره تشخیص افتراقی کودکان ناشنوا که معلولیتهای متعدد دارند، صورت گرفته است.
سازمانها و تشکیلات ملی: سازمان ملی ناشنوایان، به تازگی شکل واقعی به خود گرفته است و شورای ملی ناشنوایان هلند ، نقش مهمی در شکل‌گیری این راستا داشته است. این سازمان، با همت و تلاش ناشنوایان آغاز به کار کرد و این شورا تمامی شعبات محلی کانونهای ناشنوایان، سازمانهای ورزشی ناشنوایان و مانند اینها را دربرمی‌گیرد و در اوترشت نمایندگی دارد و برای نخستین بار در جریان نخستین کنگره ملی (1981)، خود را به عموم معرفی کرد. دومین کنگره ملی در 1983 برگزار شد. گسترش شورای ملی ناشنوایان هلند، بیانگر رشد اعتماد به نفس در میان جامعه ناشنوایان هلند است. این سازمان بهره‌گیری از زبان اشاره هلندی را ترویج می‌کند و از هرگونه تحقیق و پژوهش زبان‌شناختی و بررسی ابعاد روان‌شناختی و جامعه‌شناختی زبان، پشتیبانی می‌کند. همچنین، شورای ملی ناشنوایان هلند از استخدام آموزگاران یا کمک مربیان ناشنوا، حمایت می‌کند و دیدگاههای خود را به آگاهی والدین کودکان ناشنوا، عموم مردم و مقامات رسمی می‌رساند. فعالیتهای شورای ملی ناشنوایان هلند در بیشتر موارد مورد انتقاد والدین، و مقامات آموزشی است، که به روشهای شفاهی گرایش دارند.
نشریات ادواری: مدرسه‌های مشترک ناشنوایان و سخت‌شنوایان، نشریه ماهانه‌ای را درباره مسائل کلان آموزشی منتشر می‌کنند که عمدتاً زیر نظر مربیان و معلمان اداره می‌شود. نام این نشریه ادواری از شنیدن تا گفتن ، است. نشریه دیگر کلمه و اشاره و زیر نظر شورای ملی ناشنوایان هلند منتشر می‌شود. در این نشریه، مطالب گوناگونی به چاپ می‌رسد و جامعه ناشنوایان از این طریق می‌توانند به اطلاعاتی درباره رویدادهای ورزشی، وقایع محلی و یادداشتهای شخصی دست یابند. سردبیر و هیئت تحریریه این نشریه ناشنوا هستند و اطلاعات را به زبانی ساده و قابل فهم برای خوانندگان ناشنوا ارائه می‌دهند.
مأخذ:
GEDPD, Vol. 2, P. 237-239.
برنارد تی. ترورت
ترجمه لقمان سرمدی  
تاریخ ثبت در بانک 4 خرداد 1400