مقاله مجموعه

کد jr-44436  
عنوان اول گلبیدی، حسین  
عنوان دوم آموزگار و بنیانگذار مدرسه ناشنوایان اصفهان  
نویسنده روزبه قهرمان  
عنوان مجموعه دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد سوم  
نوع کاغذی  
ناشر موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم  
سال چاپ 1388شمسی  
شماره صفحه (از) 1080  
شماره صفحه (تا) 1081  
زبان فارسی  
متن گلبیدی، حسین، آموزگار و بنیانگذار مدرسه ناشنوایان اصفهان.
در 1307 در محله بیدآباد اصفهان به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی را در مکتبی که در مسجد سید اصفهان و مسجد آمیرزا باقر دایر بود, گذراند.
خدمات فرهنگی او از 1330 آغاز گردید. او در 1332 کارشناسی ادبیات عرب را از دانشگاه اصفهان گرفت. عشق به تدریس و خدمت به کودکان کرولال در 1333 که آموزگار کلاس سوم دبستان ملی جعفری اصفهان بود, در او شعله‌ور شد. حادثه‌ای که منجر به پیدایش این روحیه و انگیزه در او شد.
در آن دوره, با کودک کرولالی مواجه شده بود که پدرش برای جلوگیری از رها شدن در کوچه و خیابان, او را به دبستان سپرده بود. او چون زبان نداشت و نمی‌توانست با بچه‌ها ارتباط برقرار کند, در ساعات تفریح در کناری می‌ایستاد و به دیگران نظاره می‌کرد. دل گلبیدی به حال او سوخت و برای اینکه او را از ناراحتی درآورد, او را نزد خود می‌خواند و با ایما و اشاره با وی صحبت، کودک کرولال خوشحال می‌شد. گلبیدی هم از اینکه توانسته او را از تنهایی ناراحت کننده خارج کند, دلشاد ‌شده بود.
به تدریج گلبیدی, چند کلمه‌ای به او آموخت و چون کلمات را توانست خوب تلفظ کند, او را به دفتر دبستان نزد معلمان می‌برد تا تشویقش کنند. سپس به مدیر دبستان پیشنهاد کرد تا اجازه دهد این کودک را در کلاس خود جای دهد و او را آموزش دهد و در امتحانات, با سایر شاگردان امتحان دهد.
این پیشنهاد پذیرفته شد و گلبیدی شروع به تدریس او کرد. هنوز چند ماهی نگذشته بود که پیشرفت یادگیری او مخصوصاً شعری که به او آموخته بود و در مقابل سایر معلمان اجرا کرد, باعث تعجب آنان شد.
در نهایت, این کودک کرولال توانست در امتحانات ثلث دوم در میان شاگردان شنوا به رتبه اول دست یابد. این امر بیش از پیش او را علاقه‌مند به ادامه کار با کرولالها کرد. در این هنگام او به مدیریت مدرسه‌ای که با دبستان اخیر حدود شش کلیومتر فاصله داشت, منصوب شد. به علت داشتن علاقه ویژه به همان کودک کرولال, صبحها با دوچرخه به در منزل او می‌رفت و او را به مدرسه می‌برد و عصرها نیز با دوچرخه او را به منزل باز می‌گرداند.
گلبیدی در بهمن 1333 رسماً به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به روستای فرادنبه, در حوالی شهر بروجن منتقل گردید و چون علاقه‌مند تدریس به کودکان کرولال بود, درباره احتمال وجود این گونه کودکان تحقیق کرد تا اینکه یک کودک کرولال به نام اسحاق ایرانپور به او معرفی شد.
گلبیدی او را همراه با شاگردان شنوا تحت تعلیم قرار داد. پس از مدتی که اسحاق توانست چند صفحه از کتاب اول را به درستی بخواند و املای آن را بنویسد, اداره فرهنگ بروجن این گونه پیشرفت کودک کرولال را تأیید کرد و نتیجه آن را به اداره فرهنگ اصفهان گزارش داد.
پس از یکسال, چون تعداد شاگردان کرولال به هشت نفر رسید, اداره فرهنگ اصفهان به ناچار در 1335 ابلاغ مدیریت و آموزگاری دبستان کرولالها را برای گلبیدی صادر کرد. بدین ترتیب, تاریخ آموزش ناشنوایان اصفهان, بعد از تبریز و تهران, برای اولین بار با کار گلبیدی آغاز گردید.
این دبستان در دو سال اول در منزل محقری در خیابان طالقانی دایر بود و سپس به منزل وسیعی دارای مساحت هزار متر مربع در مقابل مدرسه چهارباغ کوی عالم‌آرا منتقل یافت که پرداخت اجاره پنج ساله آن بر عهده گلبیدی بود و اداره فرهنگ اصفهان هیچ گونه کمک مالی نمی‌کرد. بنابراین گلبیدی تا 1340 به تنهایی از صبح تا عصر مشغول تدریس و نیز تنظیف دبستان بود و از عصر تا پاسی از شب گذشته مشغول تهیه وسایل کمک آموزشی بود.
حدود بیست تابلو الکتریکی برای کمک به امر آموزش فارسی, حساب, جغرافیا و مفاهیم کسرهای اعشاری و متعارفی و غیره به دست گلبیدی تهیه شد.
گلبیدی در 1334 امتیاز دبستان کرولالها را از وزارت فرهنگ تقاضا کرد. پس از این تقاضا به تهران احضار شد و برای آزمون به دبستان کرولالهای باغچه‌بان در دروازه دولت معرفی شد. گلبیدی که باغچه‌بان را نمی‌شناخت, تا آن روز گمان می‌کرد که خود, نخستین آموزگار کودکان کرولال است؛ غافل از اینکه باغچه‌بان سی سال پیش از این, این کار را آغاز کرده بود. جبار باغچه‌بان پس از آزمایش او را پذیرفت. اما به‌رغم اصرار فراوان باغچه‌بان, برای ماندن و اقامت او در تهران، گلبیدی به اصفهان بازگشت. پس از بازگشت, مدیریت دبستان مفید اسلامی را عهده‌دار شد. بالاخره در 1335 اداره فرهنگ اصفهان مجوز تأسیس دبستان کرولالهای اصفهان را صادر کرد. این دبستان، دو سال در منزل کوچکی در خیابان طالقانی دایر بود. پس از آن به منزل بزرگی منتقل شد. اما اداره فرهنگ به او کمکی نمی‌کرد.
در 1340, دکتر مهران, وزیر فرهنگ, به اصفهان آمد و پس از بازدید از کرولالهای اصفهان, گلبیدی و مشاهده طرز کار تابلوهای الکتریکی ویژه آموزش هندسه که چند شکل هندسی روی آن ایجاد و مشخصات آنها توضیح داده شد, دستور اعطای نشان عالی به گلبیدی را صادر کرد و مبلغی حدود پنج برابر حقوق ماهانه را به عنوان پاداش داد و وعده اعزام آموزگار و مستخدم برای کمک به گلبیدی را داد.
در 1342 قطعه زمینی وقفی به مساحت هزار و پانصد متر را که در کوی دولت سابق و خیابان آیت‌الله طیب فعلی واقع شده است, از اداره اوقاف اصفهان اجاره کرد و با هزینه شخصی بنایی به وسعت چهارصد متر مربع در آن ایجاد کرد.
گلبیدی در 1362 که بازنشسته شد, حدود هفت آموزگار و معلم کارگاهی داشت و شاگردان دبستان افزون بر خواندن و نوشتن, با فنون برق, مشبک‌کاری, ماشین‌نویسی, درودگری و نقاشی آشنا می‌شدند.
اکنون گلبیدی در مغازه‌ای در پاساژ خیابان آیت‌الله طالقانی کار می‌کند و در جمع‌آوری اعانه برای انجمن حمایت از زندانیان اصفهان فعالیت می‌کند و با فروتنی خاص و علاقه ویژه به ناشنوایان که دارد, در مراسم آنان مانند مراسم اختتامیه ششمین گردهمایی مسئولان کانونهای ناشنوایان کشور (اردیبهشت 1382) که از سوی هیئت مدیره کانون ناشنوایان اصفهان برپا شد, حضور می‌یابد و با سخنرانی خویش رهنمودهای لازم را به حضار می‌دهد.
از گلبیدی, اثر مستقلی در زمینه آموزش ناشنوایان در دسترس نیست. ولی دیدگاهها و تجارب او در لابه‌لای سخنرانی و مصاحبه‌ها به صورت مکاتبه و خاطره‌نویسی دیده می‌شود. او, بر به کارگیری وسایل کمک آموزشی در امر آموزش کودکان ناشنوا در یادگیری درس و لزوم آموزش هنر و فنون به شاگردان ناشنوا برای تقویت و باروری استعداد ذاتی, تأکید دارد.
مآخذ:
باغچه‌بان, ثمینه، بهره ناشنوایان, تهران، انتشارات امیرکبیر, 1355, ص 52-51؛ قهرمان، روزبه, بررسی چگونگی گسترش آموزش و پرورش ناشنوایان در جهان اسلام, به خصوص در ایران, پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته تاریخ و تمدن ملل اسلامی، مشهد، دانشگاه آزاد، 1381؛ همو، مصاحبه «مکاتبه» با حسین گلبیدی و پاسخ او, 20/3/1382 صص 176-174؛ گلبیدی, حسین, آیین فرزانگی, اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان 1376, ص 192-175؛ اطلاعات شخصی حسین گلبیدی.
روزبه قهرمان  
تاریخ ثبت در بانک 8 بهمن 1399