کد jr-44394  
عنوان اول کلارک، جان لوئیز  
عنوان دوم صنعتگر چوب و مجسمه‌ساز ناشنوای امریکایی  
نویسنده کورین هیلتون  
نویسنده هری جی لانگ  
مترجم محبوبه مرشدیان  
مترجم حجت الله نیکویی  
عنوان مجموعه دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد سوم  
نوع کاغذی  
ناشر موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم  
سال چاپ 1388شمسی  
شماره صفحه (از) 1010  
شماره صفحه (تا) 1012  
زبان فارسی  
متن کلارک، جان لوئیز ، صنعتگر چوب و مجسمه‌ساز ناشنوای امریکایی.
در بیستم ژانویه 1881 در های‌وود , ایالت مونتانا دیده به جهان گشود. اصلیت سرخپوستی وی و محیط اطرافش زمینه و شرایطی را برای وی فراهم آورد که نهایتاً به شهرت وی به عنوان استاد پیکرتراشی از چوب منجر شد. پدر او, هوراس جان کلارک , از طرف مادری بلک فیت بود؛ ولی مادرش, مارگارت ، از نژاد خالص بلک فیت بود که او را فرست کیل , و پدرش را، چیف استندز اِلون می‌نامیدند. پدربزرگ پدری او مالکوم کلارک , همکلاس و دوست ژنرال ویلیام تی. شرمن بود.
مالکوم کلارک در 1841 برای سرپرستی شرکت تجاری پوست امریکا در فورت بنتون , واقع در منطقه مونتانا به غرب مهاجرت کرد. او در معامله با بلک فیتهای ستیزه‌جو، زیرک بود؛ به گونه‌ای که اعتماد آنان را به خود جلب کرد، و هنگامی که مسئله‌ای میان آنها و سفیدپوستان بروز می‌نمود, به او به مثابه میانجی می‌نگریستند. در همین زمان بود که با یک زن بلک فیت به نام کاتینگ آف هد وومن , دختر چیف تاکینگ ازدواج کرد.
جان لوئیز در دو سالگی به مخملک حاد مبتلا و در نتیجه, ناشنوا شد. دوستان سرخپوست او, وی را کوتاپوی , به معنای مردی که صحبت نمی‌کند, نامیدند.
کلارک از همان سنین کودکی, استعداد بسیاری در هنر از خود نشان داد. او از گلِ ساحل رودخانه نزدیک خانه خود مجسمه حیوانات را می‌ساخت. از آنجا که قادر به شنیدن و یا صحبت ‌کردن نبود, درک بصری او فوق‌العاده تیز و حساس شده بود. افکار ناگفته وی از دستانش به سوی وسیله‌ای که با آن کار می‌کرد, سرازیر می‌شد.
تحصیلات کلارک در مدرسه سرخپوستی فورت شاو آغاز شد. در 1894 او به مدرسه ناشنوایان داکوتای شمالی ، دویلز لیک وارد شد و در 1897 آنجا را ترک کرد و به مدت یک سال در مدرسه ناشنوایان مونتانا در بولدر به تحصیل پرداخت. دوستان وی که به استعداد او برای تبدیل شدن به هنرمندی بزرگ پی برده بودند, او را به مدرسه ناشنوایان سن‌فرانسس در میلواکی ویسکانسین فرستادند. در آنجا او اصول اولیه پیکرتراشی از چوب را فرا گرفت. در 1913 او به مکان اسکان قبایل سرخپوست در گلیسیر شرقی در مونتانا بازگشت. در آن زمان آن را میدوپل می‌نامیدند. در آنجا او آتلیه هنری خود را بنا نهاد. کلارک 57 سال این آتلیه را در گلیسیر پارک اداره می‌کرد. پیکرتراشان از چوب, از سراسر دنیا برای آموختن روشهای او بدان جا می‌آمدند. در طول زمستان که پارک بسته و تعطیل بود, او در گریت فالز اقامت می‌کرد. در 1918, او با زنی سفیدپوست و شنوا, به نام مری (ممی) پیترز ازدواج کرد. او در سالهای باقی‌مانده از عمرش از کلارک حمایت می‌کرد.
تعداد آثار کلارک به هزاران عدد می‌رسد. موفقیت او در پیکرتراشی به دلیل توانایی‌اش در به تصویر کشیدن حیوانات محیط وحش, بیانگر دقت و نگاه واقع‌گرایانه است. او در میان مجسمه‌سازان امریکایی, به پیکرتراش چاقوی بویی معروف بود. بهترین ماده برای کار او چوب بود, اما او بیشتر چوب درخت چوب‌پنبه را می‌پسندید؛ چرا که بافت زبر و فیبرهای نرم آن به آسانی به شکل پوست، پر، پشم و مو در می‌آمد. او همچنین گل را نیز، شکل می‌داد, با رنگ روغن و آب‌رنگ نقاشی و با مدادرنگی و زغال طراحی می‌کرد. او بیشتر تمایل داشت بزها و خرسها را مدل پیکرتراشی خود قرار دهد.
کلارک در 1958 یک قاب چوب‌پنبه‌ای برای بنای تاریخی سربازان و پیشگامان در هلنا, مونتانا ساخت. دیگر آثار شناخته شده او عبارت‌اند از: اردوگاه بلک فیتها ؛ قاب‌بندی در ورودی بیمارستان سرخپوستان بلک فیت, در برونینگ ، واقع در مونتانا از چوب ماهون فیلیپینی . آثار کلارک در شهرها و اماکن بسیاری به نمایش درآمده ‌است که از آن جمله‌اند: در موزه روئریچ نیویورک سیتی ؛ نگارخانه‌های فرارجیل ؛ موسسه هنر ورزشی امریکا و آکادمی طراحی نیویورک واقع در مرکز هنری بوت ؛ موزه سرخپوستان پلینز و مرکز صنایع دستی ؛ نگارخانه چارلز ام. راسل ؛ و موسسه هنری مونتانا انجمن تاریخی مونتانا ؛ نگارخانه ووس در بوستون؛ نگارخانه‌های لیتل در تولسا ؛ باشگاه هنری شیکاگو؛ نگارخانه باشگاه زنان شیکاگو ؛ موسسه هنری شیکاگو ؛ نوآن و کوچین ؛ نمایشگاه بالتیمور کانزاس سیتی ؛ موزه هنر کودکان لوس‌آنجلس ؛ در دیترویت و در نگارخانه هنر امریکایی و آکادمی هنرهای زیبای فیلادلفیا . اثر وی به نام «بانو الک » در 1934 در نمایشگاه جهانی شیکاگو به نمایش درآمد.
از آنجا که کلارک یک چوب‌تراش برجسته بود، مجسمه‌سازان از اطراف دنیا می‌آمدند تا تکنیکهای او را بیاموزند. در 1934 کلارک در نمایشگاه بین‌المللی هنرهای تزیینی و زیبای هنرمندان ناشنوا در موزه روئریچ واقع در نیویورک به هنرمندان ناشنوا از سراسر دنیا پیوست. کلارک سه تابلوی نقاشی آبرنگی, و هفت مجسمه چوبی که «گرگ خاکستری »، «مادر و توله شیرخوار » و «گوسفند شاخ بزرگ » در میانشان بود نمایش داد. بررسی کارهای ناتمام و ابزاری که کلارک از آنها استفاده می‌کرد، در فهم این حقیقت که او چگونه می‌توانست مجسمه حیوانات را به شکل دقیق بسازد، کمک بسیار کرد. یکی از دوستان کلارک، هنرمند شنوا چارلز راسل بود که در زبان اشاره سرخپوستی مهارت داشت. به همین دلیل هر دو به آسانی با هم گفت‌وگو می‌کردند. کارهای چوبی کلارک از نظر دقت در تصویر واقعی حیوانات، اغلب با کارهای راسل بر روی بوم نقاشی مقایسه شده است. کلارک زمانی در یک گردهمایی ناشنوایان شرکت کرد و با سخنرانی در موضوع زبان اشاره سرخپوستی همراه دوستان امریکایی‌اش که به سبک مراسم قبیله‌ای لباس پوشیده بودند، جمعیت بسیاری را مجذوب خود کرد. شماری از آثار کلارک، در یک مجموعه دایمی در موسسه هنرهای مونتانا نگه‌داری می‌شود. در پنجمین جلسه سالانه این موسسه در 1953، کلارک آثار خود را نمایش داد و اداره یک کارگاه فنی را به عهده گرفت. موزه‌های شیکاگو، کانزاس سیتی، بوستون، لس‌آنجلس، نیویورک، لندن و پاریس آثار او را به نمایش گذاشته‌اند و مجسمه‌های او از حیات وحش امریکا، در موسسه هنری شیکاگو، انجمن تاریخی مونتانا و موزه سرخپوستان صحرانشین، یافت می‌شوند. کلارک 57 سال مجسمه چوبی می‌ساخت. در 1962 وقوع یک آتش سوزی در خانه مسکونی و تاریخی هلن پی. کلارک باعث نابودی بسیاری از مجسمه‌های چوبی او شد.
کلارک مجسمه‌سازی را تا آخر عمر خود ادامه داد. در آخرین سال زندگی‌اش با آنکه آب مروارید, چشمهایش را تیره و تار کرده بود, با کمک گرفتن بیشتر از حس لامسه, مجسمه چوبی یک خرس خاکستری در حال تلاش برای فرار از دام را ساخت.
وسایل گوناگونی که کلارک برای ساختن مجسمه‌ها به کار می‌برد، از سی‌ام آگوست تا پانزدهم اکتبر 1970 در موزه سرخپوستان صحرانشین و مرکز صنایع دستی در شهر براونینگ واقع در ایالت مونتانا به نمایش درآمد. شانزده نمونه از آثار هنری کلارک, شامل مجسمه‌های چوبی مانند: «خرس در حال راه رفتن »، نقشهای برجسته چوبی مانند: «شکار بوفالو »، مجسمه‌های سنگی مانند: «مرد استثنایی » و «جنگجوی بلک فوت »، نقاشیهای آبرنگ مانند: «درخت » و نقاشیهای رنگ روغن بر روی ماسونیت مانند: «رویارویی در دریاچه ژوزفین » و «بزهای کوهی و گوزن الک » نیز، در این نمایشگاه به نمایش در آمد. کلارک تا زمان مرگش در بیستم نوامبر 1970 در کات بنک مونتانا کار می‌کرد. در آن زمان وی 89 سال داشت.
جان ال. کلارک در گورستان گلیسیر شرقی پارک ملی گلیسیر در مونتانا به خاک سپرده شد.
مآخذ:
DPAS, P. 74-78; GEDPD, Vol. 1, P. 187-188.
کورین هیلتون ؛ هری جی. لانگ
ترجمه محبوبه مرشدیان؛ حجت الله نیکویی  
تاریخ ثبت در بانک 25 دی 1399