مقاله مجموعه

کد jr-44387  
عنوان اول تاریخ جامعه و فرهنگ ناشنوایان ایران  
نویسنده اردوان گیتی  
نویسنده سارا سیاوشی  
عنوان مجموعه کتاب ناشنوا: مقدمه‌ای بر زبان‌شناسی، زبان اشاره ایرانی و فرهنگ ناشنوا  
نوع کاغذی  
ناشر نویسه پارسی  
محل چاپ مجموعه تهران  
سال چاپ 1399شمسی  
شماره صفحه (از) 173  
شماره صفحه (تا) 185  
زبان فارسی  
متن تاریخ جامعه و فرهنگ ناشنوایان ایران

آنچه در اینجا می‌آید، نگاهی فهرست‌وار به مهم‌ترین رویدادهای تاریخ اجتماعی ناشنوایان ایران است. بعضی رویدادهای مهم تأثیرات مثبت و سازنده و بعضی دیگر اثر منفی بر زیست اجتماعی ناشنوای ایرانی داشته‌اند. به دلیل آن که دسترسی به منابع کتبی و شفاهی در مورد تاریخ اجتماعی ناشنوایان شهرهای مختلف ایران مقدور نبود، بیشتر رویدادهای جمع‌آوری شده در این فصل مربوط به تهران و شهرهای بزرگ هستند. می‌دانیم افراد، خدمات و رویدادهای مهمی در جامعه ناشنوای شهرهای مختلف ایران بوده و هست که امیدواریم در آینده این موارد به فهرست زیر اضافه شود.

دهه 1300
آموزش و پرورش رسمی کودکان ناشنوا در این دهه آغاز شد. سال 1303 برادران قزوینی و لطفعلی رعدی آذرخشی سه پسر ناشنوایی بودند که برای اولین بار وارد نظام آموزشی شدند. جبار باغچه‌بان پایه‌گذار اولین کلاس درس برای کودکان ناشنوا بود. در همان سال باغچه‌بان «الفبای گویا» را ابداع کرد تا امروز برای هجی دستی در زبان اشاره کاربرد دارد. گرچه باغچه‌بان، نخستین مدرسه ناشنوایان را بنیان گذارد، ولی ذبیح بهروز (1269-1350)، نخستین کسی است که مطالبی را درباره ناشنوایان و شیوه آموزش به آنان به صورت علمی و مکتوب، ارائه کرده است. برخی ذبیح بهروز را پایه‌گذار آموزش ناشنوایان در ایران می‌دانند؛ اما در واقع، بهروز جزوه‌ها و کتاب آموزش آواشناسی و کاربرد آن در گفتار درمانی را نوشت که برای آموزش گفتار به ناشنوایان کاربرد داشت.
برای اولین بار در قوانین مدنی ایران نام ناشنوا و زبان اشاره در سال 1307 معاملات و عقد قرارداد بر مبنای اشارات معتبر دانسته شد.

دهه 1310
ـ به موجب ماده 64 قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1310 زبان اشاره برای عقد قرارداد مورد قبول و تأیید قرار گرفت.
ـ جبار باغچه‌بان در سال 1312 «آموزشگاه کر و لال‌های باغچه بان» را در تهران تأسیس کرد.

دهه 1320
ـ در سال 1322 جبار باغچه‌بان «جمعیت حمایت از کودکان کر و لال» را تأسیس کرد. هم زمان دبستان کر و لال‌های یوسف‌آباد ساخته شد.
ـ ذبیح بهروز دو کتاب به نام‌های دبیره در سال 1323 و خط و فرهنگ در سال 1325 منتشر کرد و در این کتاب‌ها درباره روش آموزش گفتار و خواندن و نوشتن به کودکان ناشنوا و استفاده از اشارات برای آموزگاران مباحثی مطرح کرد.

دهه 1330
ـ در سال 1332 کلاس تربیت معلم ناشنوایان و دوره‌های تربیت مترجم ناشنوایان در تهران و شهرستان‌های راه را برای ورود ناشنوایان به مراکز آموزش عالی باز کرد.
ـ در سال 1334 با تلاش فراوان جبار باغچه‌بان و دخترش ثمینه باغچه‌بان فدراسیون ورزشی کر و لال‌های ایران در تهران تأسیس شد.
ـ در سال 1336 ساختمان مدرسه ناشنوایان باغچه‌بان در یوسف‌آباد به مالکیت مدرسه در آمد. تا پیش از آن مدرسه ناشنوایان در مکان‌های مختلف استیجاری دایر می‌شد اما پس از کسب مالکیت ساختمان یوسف‌آباد این مکان مشخص و ثابت شد.
ـ در سال 1336 کریم رئیس‌نیا، کشتی‌گیر ناشنوا، در هشتمین دوره المپیک ناشنوایان در میلان ایتالیا دو مدال طلا به دست آورد و اولین مدال‌آور ورزش ناشنوایان ایران شد. کریم رئیس‌نیا اهمیت دیگری نیز در تاریخ اجتماعی ناشنوایان ایران دارد. او درخواست کرد که ترتیبی دهند تا صدور گواهینامه رانندگی به ناشنوایان امکان‌پذیر شود و قول مساعدت گرفت.
ـ در سال 1338 سومین کنگره جهانی ناشنوایان در آلمان برگزار شد و برای اولین بار نماینده‌ای از ایران در این کنگره حضور داشت. محمد شورابی، رئیس شنوای فدراسیون ورزشی کر و لال‌های ایران در این کنگره شرکت کرد. البته پس از بازگشت به ایران، پیشنهاد داد مسئولان ناشنوا در این کنگره شرکت کنند.
ـ در سال 1339 «کانون کر و لال‌های ایران» به ریاست علی سرتیپی (ناشنوا) با همکاری جبار باغچه بان تأسیس شد.

دهه 1340
ـ در سال 1340 برای اولین بار یک معلم ناشنوا به نام خانم سوسن کلانتری در هنرستان وحدت برای آموزش آرایشگری به دانش‌آموزان شنوا استخدام شد.
ـ در سال 1343 اولین کتاب آموزشی مخصوص آموزگاران مدارس ناشنوا، به نام روش آموزش کر و لال‌ها نوشته جبار باغچه‌بان منتشر شد. ممکن است باغچه‌بان در نوشتن این کتاب از توضیحات و روش‌های آموزش تلفظ و لب‌خوانی ذبیح بهروز استفاده کرده باشد.
ـ در سال 1344 زهرا سلطان عزت السلطنه (نظام مافی) شخصی نیکوکار زمینی را برای ساخت خوابگاه‌های شبانه‌روزی و آسایشگاه ناشنوایان به نام نظام مافی واگذار کرد. این زمین تا سال 1347 تبدیل به ساختمان هنرستان فنی و حرفه‌ای ناشنوایان شد.
ـ در این دهه، محمود پاکزاد پیشنهاد تغییر واژه کر و لال به ناشنوا را ارائه داد. بعد از چندین دهه و به مرور، تمام سازمان‌ها لغت کر و لال را به ناشنوا تغییر دادند و امروز کر و لال از نظر جامعه ناشنوا واژه مورد قبولی نیست.
ـ محمود پاکزاد همچنین در سال 1344 «مدرسه ناشنوایان نیمروز» واقع در عباس آباد تهران را تأسیس کرد.
ـ در همان سال، بنا به درخواست ثمینه باغچه‌بان و همسرش، جواز تأسیس یک کودکستان غیر دولتی برای کودکان ناشنوا، با هزینه شخصی به نام آنها صادر شد.
ـ در سال 1345 جبار باغچه‌بان درگذشت و ثمینه باغچه‌بان مسئولیت مدرسه ناشنوایان باغچه‌بان را به عهده گرفت.
ـ در سال 1347 مصطفی خدابخش، اولین معلم مرد ناشنوا در مدرسه نظام مافی به استخدام در آمد. در سال 1348 نیز دو معلم زن ناشنوا خانم‌ها میهن بهادری و ناهید قاضی‌زاده در مدرسه نظام مافی استخدام شدند.
ـ سال 1349 خانه فرهنگ جوانان ناشنوای ایران به سرپرستی کامران رحیمی و محسن لوح موسوی (هر دو ناشنوا) تشکیل شد. هدف از تأسیس این مرکز ترغیب جوانان ناشنوا به فعالیت‌های فرهنگی، ادبی و هنری بود.

دهه 1350
ـ در سال 1350 ثمینه باغچه‌بان «سازمان ملی رفاه ناشنوایان» ایران را راه‌اندازی کرد. این سازمان به فاصله کوتاهی و با وقوع انقلاب، منحل و به سازمان بهزیستی منتقل شد.
ـ در سال 1351 «انجمن خانواده ناشنوایان ایران» به ریاست رضاقلی شهیدی (ناشنوا) و با حمایت ثمینه باغچه بان، مدیرعامل وقت سازمان ملی رفاه ناشنوایان، تأسیس شد تا امروز همچنان فعالیت می‌کند.
ـ در سال 1352 فدراسیون کر و لال‌های ایران به فدراسیون ناشنوایان ایران تغییر نام داد.
ـ در همان سال جولیا سمیعی (شنوا) «گروه پژوهشی زبان اشاره فارسی» را در سازمان ملی رفاه ناشنوایان ایران تشکیل داد که بعدها با نام «کمیته پژوهش و توسعه زبان اشاره فارسی» در دانشگاه بهزیستی به فعالیت ادامه داد و فعالیت این کمیته تاکنون ادامه دارد.
ـ جولیا سمیعی در ابتدا معلم زبان انگلیسی مدارس ناشنوا بود ولی بعدها خدمات بسیار دیگری به جامعه ناشنوا ارائه داد. او در سال 1353 فرانسس پارسونس ، استاد ناشنوای دانشگاه گلودت آمریکا را برای یک کارگاه آموزشی به ایران دعوت کرد. محور این کارگاه آموزشی، شیوه آموزشی «ارتباط کامل » بود.
ـ در سال 1354 یک کنفرانس بین‌المللی برای گرامیداشت پنجاهمین سال آموزش ناشنوایان در ایران برگزار شد.
ـ در سال 1356 «اولین همایش منطقه‌ای مسائل آموزشی و رفاهی ناشنوایان» از طرف سازمان ملی رفاه ناشنوایان در تهران برگزار و همزمان تمبر یادبود این همایش منتشر شد. در این همایش دراگلجوب ووکوتیک (دومین رئیس فدراسیون جهانی ناشنوایان) نمایندگان شانزده کشور، از جمله معلمانی از سوریه و عراق و دیگر کشورهای منطقه شرکت داشتند. همزمان هنرپیشه ناشنوای آمریکایی برنارد برگ به تهران آمد و هنرهای نمایشی اجرا کرد.
ـ در سال 1356 یک فیلم سینمایی به نام کلاغ به کارگردانی بهرام بیضایی و بازیگری پروانه معصومی ساخته شد که در مدرسه ناشنوایان فیلمبرداری شد و دانش‌آموزان ناشنوا در فیلم حضور داشتند.
ـ در سال 1358 «سازمان ملی رفاه ناشنوایان» منحل و «خانه فرهنگ جوانان ناشنوای ایران» تعطیل شد؛ اما حاصل کار سازمان ملی رفاه ناشنوایان در سال 1359 منتشر شد که اولین جلد لغت‌نامه «فرهنگ زبان اشاره فارسی» برای ناشنوایان بود. به دلیل اینکه عکس‌های کتاب زنان بدون حجاب داشت، گروه مجبور شدند که دوباره و از نو کتاب را تهیه و به اسم «زبان اشاره فارسی» چاپ کنند. در این مرحله، بعضی اشارات را تغییر دادند و بعضی اشارات آمریکایی را نیز جایگزین اشارات ایرانی کردند.

دهه 1360
ـ در این دهه که دوران جنگ بین ایران و عراق بود، تعدادی ناشنوا در جبهه‌های جنگ شرکت داشتند و شهید شدند. آمارها از شهادت حداقل سه ناشنوا خبر می‌دهند.
ـ در سال 1363 مشاوران سازمان جهانی یونسکو بیانیه‌ای در دفاع از زبان اشاره منتشر کردند که در آن طرز تلقی قدیمی که زبان اشاره را مانعی در یادگیری زبان گفتاری و نوشتاری می‌دانست مردود اعلام کردند. البته به دلیل آن که کشور درگیر جنگ و بحران‌های دیگر بود، این بیانیه در ایران بازتاب خاصی در سازمان‌های آموزشی ناشنوایان نداشت.
ـ در سال 1365 و 1366 فیلم‌های رابطه و پرنده کوچک خوشبختی به کارگردانی پوران درخشنده ساخته شد. شخصیت اصلی در این دو فیلم سینمایی ناشنوا بودند و نقش هر دو شخصیت را بازیگران ناشنوا بازی کردند.

دهه 1370
ـ سال 1370 سازمان آموزش و پرورش استثنایی با هدف تأمین نیازهای آموزشی کودکان ناشنوا، نابینا و معلول تأسیس شد و مدیریت امور آموزش و مدارس ناشنوایان را به عهده گرفت.
ـ همچنین در سال 1370 اساسنامه‌ای در کمیسیون آموزش و پرورش مجلس شورای اسلامی تصویب شد که به موجب آن آموزش ویژه کودکان ناشنوا در مدارس مخصوص ناشنوایان یا در کلاس مخصوص ناشنوایان در مدارس عمومی جزء حقوق مسلم کودکان ناشنوا به رسمیت شناخته می‌شود.
ـ در سال 1370 یازدهمین کنگره جهانی ناشنوایان در ژاپن برگزار شد که نمایندگانی از ایران نیز در این کنگره شرکت کردند. نمایندگان ایران یک نفر ناشنوا و تعداد بیشتری شنوا بودند؛ اما رئیس وقت فدراسیون جهانی ناشنوایان، دکتر یرکر اندرسون افراد شنوای گروه ایرانی را به کنگره راه نداد.
ـ در سال 1373 برای اولین بار مراسم هفته جهانی ناشنوایان در پارکینگ کانون ناشنوایان در آریاشهر بر پا شد.
ـ در سال 1374 کانون ناشنوایان ایران عضو رسمی فدراسیون جهانی ناشنوایان شد. همزمان خانم لیزا کوپینن (چهارمین رئیس فدراسیون جهانی ناشنوایان) به اتفاق دبیرکل فدراسیون جهانی ناشنوایان برای شرکت در سمینار بین‌المللی «بررسی روش‌های موثر در آموزش ناشنوایان» در دانشگاه بهزیستی و توانبخشی به تهران آمدند.
ـ در سال 1375 «انجمن فرهنگی شفق» کار خود را در پارک شفق واقع در یوسف‌آباد تهران آغاز کرد. ناشنوایان هر پنجشنبه در پارک شفق گردهمایی داشتند و فعالیت‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی ترتیب می‌دادند.
ـ در سال 1376 موسسه حمایت از افراد با افت شنوایی، «محاش» راه‌اندازی شد. برخلاف اصطلاح «افت شنوایی» که به افرادی مربوط می‌شود که قوه شنوایی آنها در طول زمان کم شده باشد، جمعیت مدنظر این موسسه در واقع نیمه شنواها و ناشنواهای کاشت حلزونی بود. به نظر می‌رسد دلیل انتخاب عنوان افت شنوایی مخالفت این موسسه با واژه ناشنوا بوده باشد زیرا در این موسسه زبان اشاره ممنوع بود.
ـ در سال 1377 اولین گردهمایی کشوری روسای کانون‌های ناشنوایان سراسر کشور در زاهدان برگزار شد.
ـ در اواخر دهه هفتاد، برای اولین بار مترجم زبان اشاره در تلویزیون سراسری ایران، شبکه دو، برنامه خانواده ظاهر شد. خانم فاطمه آقامحمد در این برنامه ترجمه همزمان را انجام می‌داد ولی ترجمه به صورت فارسی اشاره‌ای و با اشاره‌های استاندارد (و نه طبیعی) بود.
ـ در سال 1378 خانه ناشنوایان اعظم توسط خانم اعظم شفیعی یکی از معلمان مدرسه باغچه‌بان تأسیس شد.
ـ در سال 1379 برای اولین بار یک زن ناشنوا مدیر یک کانون ناشنوایان شد. خانم مهری شهابی، خود اقدام به تأسیس کانون ناشنوایان شهر نور کرد و به مدیریت آن مشغول شد.

دهه 1380
ـ در سال 1380 اولین زن رئیس ناشنوا، شراره پاشا به ریاست انجمن خانواده ناشنوایان ایران منصوب شد. همچنین در آن سال بنیاد مستضعفین ساختمان این انجمن واقع در خیابان پاسداران را از انجمن گرفت و این انجمن به ناچار به محل خیابان آزادی منتقل شد.
ـ در سال 1381 با پیگیری و تلاش محمد سعیدی (ناشنوا) اولین نشریه ناشنوا، با عنوان شکست سکوت امتیاز رسمی وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی برای انتشار و توزیع سراسر را کسب کرد.
ـ در سال 1382 کانون کر و لال‌های ایران با اساسنامه جدید در مجمع عمومی فوق‌العاده با نام جدید «کانون ناشنوایان ایران» به ثبت رسید.
ـ در سال 1382 اولین جشنواره ازدواج ناشنوا با هدف زدودن نگاه منفی به زوج‌های ناشنوا در اصفهان برگزار شد.
ـ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در سال 1383 در مجلس شورای اسلامی و نظر شورای نگهبان به تصویب رسید.
ـ در سال 1384 دکتر خسرو گیتی برای اولین بار عبارت «مترجم زبان اشاره» را در نشریه صدای آشنا، نشریه داخلی کانون ناشنوایان ایران، مطرح کرد. تا پیش از آن همواره واژه «رابط» استفاده می‌شد.
ـ در سال 1384 «شورای جوانان کانون ناشنوایان ایران» تشکیل شد. همچنین در این سال اولین گردهمایی معلمان ناشنوا در اصفهان برگزار شد.
ـ اواخر سال 1384 قانونی در نیروی انتظامی ایران تصویب شد که به موجب آن رانندگی ناشنوایان ممنوع و صدور گواهینامه به آنان قطع شد. این موضوع خشم جامعه ناشنوا را در پی داشت. بهروز مبشری رئیس وقت کانون ناشنوایان ایران و دکتر خسرو گیتی، دبیر کل کانون، به مدت سه سال پیگیر مسائل حقوقی و اداری برای رفع این ممنوعیت شدند که سرانجام در سال 1387 بار دیگر صدور گواهینامه رانندگی برای ناشنوایان امکان‌پذیر شد.
ـ در سال 1384 سارا سیاوشی، دانشجوی زبان شناسی دانشگاه علامه، برای اولین بار موضوع زبان‌شناسی زبان اشاره ایرانی را مطرح کرد و در پایان‌نامه خود از اهمیت زبان اشاره طبیعی ناشنوایان و همچنین از نامفهوم بودن اخبار ناشنوایان در تلویزیون سراسری سخن گفت.
سیاوشی در اولین همایش انجمن زبان‌شناسی ایران، مقاله‌ای با عنوان «زبان اشاره و لزوم تجدید نظر در آموزش و ارزشیابی ناشنوایان» ارائه داد که در آن برای اولین بار جامعه زبان‌شناسی ایران را با زبان اشاره به عنوان یکی از زبان‌های ایرانی آشنا کرد.
ـ در سال 1385 بهزاد اشتری، ناشنوا و دبیر در هنرستان ناشنوا برای انتخابات سومین دوره شورای شهر تهران ثبت‌نام کرد ولی در انتخابات پیروز نشد.
ـ اواخر اسفندماه 1385 ساخت ساختمان کانون ناشنوایان ایران در محل شهرک غرب به اتمام رسید و کانون ناشنوایان از میدان صادقیه به محل جدید در شهرک غرب منتقل شد. زمین این محل جدید در سال 1372 و در زمانی که محمود پاکزاد دبیرکل کانون بود از شهرداری گرفته شده بود.
ـ در سال 1384 اولین «اردوی بزرگ تفریحی و گردشگری ناشنوایان سراسر کشور» در استان مازندران در پارک جنگلی نور بر پا شد. از آن پس هر ساله این اردوی یک روزه در تابستان برگزار می‌شود.
ـ در سال 1385 برای اولین بار چهار جوان ناشنوای ایرانی، کلارا بلیغی از مشهد، مهرناز مقدمی از رشت، اردوان گیتی از تهران و محمد پرگر از مازندران در سومین «اردوی جوانان ناشنوای آسیا، اقیانوسیه» در ژاپن شرکت کردند.
ـ در سال 1385 اولین «همایش دانشجویان ناشنوا» در اصفهان از طرف کانون ناشنوایان اصفهان برپا شد که در آن دانشجویان ناشنوا مشکلات و مسائل خود را در قالب یک قطعنامه سراسری برای مطرح کردن در وزارت علوم و سازمان بهزیستی اعلام کردند.
ـ در سال 1386 اولین «اردو همایش جوانان ناشنوای سراسر کشور» در تهران از طرف شورای جوانان کانون ناشنوایان ایران با هدف ایجاد اتحاد و تأکید بر ضرورت آموزش و آگاهی برای ناشنوایان برگزار شد.
ـ در سال 1387 حامد نصرآبادیان (شنوا) مدرسه پانتومیم ناشنوایان را با همکاری شورای جوانان کانون ناشنوایان ایران در شهرک غرب راه‌اندازی کرد.
ـ در سال 1387 نخستین همایش تجلیل از ناشنوایان موفق کشور در اصفهان برپا شد.
ـ در جلسه 3 آذر 1387 کنوانسیون حقوق اشخاص دارای معلولیت در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که در آن حقوق ناشنوایان در مورد حق دسترسی به مترجم و آموزش زبان اشاره تصریح شده است.
ـ در سال 1388 آموزش روش «گفتار نشانه‌دار» فارسی توسط گیتی موللی در ایران راه‌اندازی شد. این روش که در آمریکا و ابتدا برای زبان انگلیسی ابداع شده است شیوه‌ای تصویری برای زبان گفتاری است. این روش برای زبان فارسی در گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران تدوین شد.
ـ در سال 1388 دانشنامه ناشنوایان (دانا) به صورت یک مجموعه سه جلدی به مدیریت محمد نوری و در موسسه فرهنگی ـ هنری فرجام جام‌جم به چاپ رسید. این دایرة‌المعارف حاوی اطلاعات درباره افراد و رویدادهای مهم مربوط به ناشنوایان است.
ـ در سال 1389 یک شورای مرکزی جوانان ناشنوای کشور برای هماهنگی میان شوراهای جوانان سراسر کشور تشکیل شد.

دهه 1390
ـ در سال 1390 یک سی‌دی اطلاع‌رسانی از پنجمین اردوی جهانی جوانان و شانزدهمین کنگره جهانی ناشنوایان دوربان در آفریقای جنوبی منتشر شد. این سی‌دی با نام «دوربان 2011»، حاوی مصاحبه‌هایی با بعضی شخصیت‌های جهانی ناشنوا و اشخاص ناشنوای برجسته در زمینه زبان اشاره طبیعی، اتحاد و نفاق، ازدواج ناشنوا، مسائل ناشنوا ـ نابینا و غیره است. مصاحبه‌ها به اشاره بین‌المللی انجام شده و سی‌دی با زیرنویس فارسی در ایران توزیع شد.
ـ در سال 1391 اولین «همایش مترجمین زبان اشاره» در زنجان از طرف کانون ناشنوایان زنجان و با حضور خانم تساپادن از انگلستان بر پا شد که در این همایش یک کارگاه آموزشی زبان‌شناسی اشاره برگزار شد.
ـ در سال 1392 اولین همایش زنان ناشنوا در زاهدان از طرف کانون ناشنوایان زاهدان برگزار شد.
ـ در سال 1394 ناشنوایان سراسر کشور یک مجموعه تظاهرات در مخالفت با سیاست‌های سازمان بهزیستی در مورد ناشنوایان در یزد، آباده، تهران، زنجان، زاهدان و کرج به راه انداختند. علت خشم ناشنوایان اعتراض به یک بیلبورد تبلیغاتی بود که برای طرح غربالگری و شکرانه شنوایی کلمه ناشنوا را با ضربدر قرمز و به صورت نامطلوب نشان داده بودند. ناشنوایان در تظاهرات خود، خواستار احترام به فرهنگ و جامعه و زبان خود از طرف سازمان‌های دولتی بودند.
ـ در سال 1396 سازمان جدیدی با عنوان «شبکه هماهنگی سازمان‌های مردم نهاد ناشنوایان ایران» با هدف تسهیل ارتباطات سازمان‌های مرتبط با ناشنوایان تأسیس شد.
ـ در سال 1397 اولین کنگره ملی ناشنوایان ایران در شهر تبریز برگزار شد. در این کنگره برای اولین بار موضوعات زبان اشاره، دو زبانگی ناشنوایان و حقوق زبانی کودک ناشنوا مطرح شد و استادان بین‌المللی سخنرانی کردند.

مأخذ: کتاب ناشنوا، اردوان گیتی و سارا سیاوشی، تهران، 1399، ص 173-185.  
تاریخ ثبت در بانک 16 دی 1399