| کد | jr-44322 |
|---|---|
| عنوان اول | فلسطین اشغالی |
| عنوان دوم | وضعیت ناشنوایی و ناشنوایان در این کشور |
| نویسنده | جری رایشتین |
| مترجم | سید طاهر احمدی |
| مترجم | صدیقه شجاعیان |
| عنوان مجموعه | دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد دوم |
| نوع | کاغذی |
| ناشر | موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم |
| سال چاپ | 1388شمسی |
| شماره صفحه (از) | 887 |
| شماره صفحه (تا) | 892 |
| زبان | فارسی |
| متن |
فلسطین اشغالی، وضعیت ناشنوایی و ناشنوایان در این کشور. با وجود اینکه تا کنون بررسیهای کاملی درباره جمعیت ناشنوا در رژیم اشغالگر قدس وجود نداشته, اما ارزیابیها نشان‌دهنده این است که شیوع معضل ناشنوایی در بین کودکان یهود آسیایی‌ـ افریقایی و گروههای اقلیت رژیم اشغالگر قدس (عمدتاً عرب, تقریباً دو برابر کودکان اروپا امریکاست. این شیوع غیرمترقبه معضلات شنوایی, احتمالاً به دلیل شیوع ازدواج درون‌نژادی در این‌گونه فرهنگهاست. رخداد ناشنوایی در رژیم اشغالگر قدس, در گروه سنی زیر هجده سال, در حدود 2/1 در هزار نفر است. در میان کودکان یهود و جوانان افریقایی‌ـ آسیایی الأصل (سفاردیمها ), میزان بروز ناشنوایی, دو برابر احتمال ناشنوایی متولدان یهودیان امریکایی‌ـ اروپایی الأصل(اشکنازیمها ) است؛ زیرا ازدواج درون‌گروهی در میان سفاردیمها از اشکنازیمها بیشتر است. و همین گونه, به نظر می‌رسد احتمال بروز ناشنوایی در اقلیت‌های ساکن رژیم اشغالگر قدس که بیشترشان از اقوام عرب و قومهای غیر عرب, همچون دروزیها هستند, از جمعیت یهود بیشتر است و دلیل آن نیز تمایل به ازدواج فامیلی میان روستانشینان عرب است. با وجود این, هنوز آمار دقیقی از ناشنوایان این کشور در دست نیست. وضعیت دوران پیش‌دبستانی: اغلب کودکان ناشنوای این کشور, تا پیش از یک سالگی به یکی موسسات غیر انتفاعی ملی که به کودکان ناشنوا تخصیص داده شده‌اند, معرفی می‌شوند. پنج مرکز در این زمینه مشغول کارند. دو مرکز, از روش کامل ارتباطی و بقیه از روش گفتاری بهره می‌برند. در این مراکز, خدماتی از جمله کلاسهای زبان اشاره, و بحثهای ویژه گروهی برگزار می‌شود و آموزشهای مربوط به خانه, به والدین, ارائه می‌شود. تا سنین پنج تا شش سالگی, اغلب کودکان ناشنوای یهودی, همراه با کودکان شنوا در کودکستانهای دولتی شرکت می‌کنند و در حدود ده درصد, در کودکستانهای ویژه‌‌ای که مخصوص دانشآموزان صرفاً ناشنواست, حضور می‌یابند. دست کم هشتاد درصد کودکان ناشنوای پیش‌زبانی اعم از یهودیها و اقلیتها، از یکی از پنج مرکز پیش‌دبستانی میخا در شهرهای اورشلیم ،تل‌آویو ، هیفا ، بئرشوآ و صافد یک‌ونیم سال, خدمات آموزشی دریافت می‌دارند. میخا، موسسه زنجیره‌ای و غیر انتفاعی داوطلبانه‌ای است که مراجع رسمی و نیمه‌رسمی دولتی آن را بنیاد گذاشته‌اند و از آن حمایت می‌کنند. میخا, شامل بخشهای مادر و نوزاد ، شنواییشناسی درمانگاهی مجهز و با متخصصان و پرورش کودکان است. مراکز میخا دارای تجهیزات و امکانات برای آموزش چگونگی ارتباط با کودکان‌اند. روشهای مختلف ارتباط ناشنوایان, مانند شیوه ارتباط کلی و روش شفاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین, برنامه جامع مشابهی در زمینه خدمات دوره پیش‌دبستانی در بیمارستان فرانسوی ناصریه اجرا می‌گردد. برنامه‌های میخا شامل آموزش انفرادی دو تا چهار بار در هفته می‌شود که در این جلسات, والدین می‌توانند از راه گشودن یک پنجره یک‌طرفه، ناظر آموزش کودک خویش باشند. نیز شیرخوارگاههای ویژه کودکان دو تا چهار و نیم سال، دو تا چهار بار در هفته فعالیت می‌کنند. و کلاسهای ویژه والدین و گروههای مشاوره‌دهنده نیز تشکیل می‌شود. انواع محلی این کمکها, شامل توان‌بخش خانگی، آموزش زبان اشاره برای والدین و ایجاد کتابخانه‌های برخوردار از اسباب‌بازی است و در مدت شش روز در هفته‌ای که کودکان در میخا نیستند، به صورت مرتب, به جلسات مهدهای نزدیک خانه‌هایشان برده می‌شوند و از آنان پرستاری می‌شود. بیش از نود درصد کودکان یهود ناشنوای میان پنج تا شش ساله به کودکستانهای رایگان و اجباری می‌روند که شامل سه تا هشت کودک ناشنوا، 25 تا سی کودک سالم, همراه با دو آموزگار, که یکی از آنان, متخصص آموزش به ناشنوایان است, می‌شود. دیگر کودکان کمتر از ده درصد نیز به کودکستانهای ویژه ناشنوایان, فرستاده می‌شوند. آموزش: در مقطع دبستان, چهار شکل آموزش برای ناشنوایان وجود دارد: 1. مدارس ویژه ناشنوایان: این مدارس در بیت‌المقدس (تنها یک مدرسه، با تجهیزات مسکونی), تل‌آویو، حیفا، بئرشوآ و ناصریه (دو مدرسه، یکی برای کودکان یهود و دیگری برای کودکان عرب) واقع است. در حالی که مدارس تل‌آویو, شماری از کودکان عرب را نیز در کلاسهای گوناگون خویش جای می‌دهند، مدارس بیت‌المقدس و بئرشوآ، هر یک, شمار اندکی از کلاسهایشان را به زبان و فرهنگ عربی اختصاص داده‌اند. 2. کلاسهای مختلط : این کلاسها متشکل از کودکان ناشنوا و سخت‌شنوا می‌شود که به وسیله مدرسه‌هایی در تل‌آویو، حیفا، آشدود ، رمت گَن ، و شانزده روستای عرب‌زبان در بسیاری از بخشهای رژیم اشغالگر, رهبری می‌شود. هر مدرسه, از برنامه و فرمول خاص خویش پیروی می‌کند و هر یک, به کوششها و مشغولیتها و آموزشهای یکپارچه و ویژه خود ادامه می‌دهد. به طور کلی برای بیشتر پژوهشهای علمی، کودکان ناشنوا به صورتی جداگانه توسط آموزگاران ویژه خود آموزش داده می‌شوند، در حالی که برای دیگر فعالیتهای غیر علمی و پژوهشهای مربوط, با کودکان سالم در یک کلاس هستند. 3. ادغام فردی در کلاسهای عادی: این کلاسها, تنها برای کودکانی که از رشد هویتی بیشتری برخوردارند، اختصاص دارد و گاهی, جایگزین مدارسی می‌گردد که دانشآموزان برای رفتن بدانجا مجبور به طی کردن مسافت بسیاری باشند. همه شهرهای بزرگ و بسیاری از شهرکهای کوچک‌تر و تعدادی از کیبوتصها (دهکده‌های گروهی) شماری از دانشآموزان ناشنوا را در خویش جای داده‌اند. خدمات حمایتی‌شان نیز معمولاً در دسترس است. 4. کلاسهای انفرادی کودکان با معلولیتهای چندگانه، مخصوص موسسات و مدارس ویژه. تا 1976, تنها روش ارتباطی در نظام آموزش مدارس, روش شفاهی بود؛ اما پس از پژوهشهای لازم و دقیق، قرار بر آن شد تا آموزگاران را تشویق و حمایت کند که زبان اشاره رژیم اشغالگر قدس را فرا بگیرند و در هر جا که لازم باشد, از آن برای ارتباط ترکیبی (و نه تنها ارتباط شفاهی) بهره بگیرند. امروزه, در بسیاری کلاسهای مدارس ناشنوایان, گونه‌ای از ارتباط چندگانه و ترکیبی به کار گرفته می‌شود. در حالی که در همه کلاسهای مختلط, روش شفاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد و گهگاه از روش الفبای دستی برای تفهیم بهتر, یاری گرفته می‌شود, بسیاری از آموزگاران, بسیار اندک از علایم اشاره‌ای بهره می‌گیرند. از 1984 تا کنون, حداقل یک کودک, از راه گفتار نشانه‌دار در یک کودکستان یکپارچه, آموزش داده می‌شود. در مقطع دبیرستان, سه انتخاب آموزشی پیش روست: 1. دبیرستانهای کارآموزی: دو مدرسه این‌چنینی هر دو در تل‌آویو است: دبیرستان چهار ساله کارآموزی که سازمان بین‌المللی خدماتی یهود (که سه انتخاب شغلی را در بر می‌گیرد) آن را اداره می‌کند و نیز دبیرستان دو سالهای برای کاریابی جوانان دو تخصص را آموزش می‌دهند. (دو روز در هفته برای آموزشهای علمی و چهار روز برای آموزش شغلی). 2. کلاسهای مختلط: چهار کلاس مرکب در چندین دبیرستان جامع در سراسر کشور, موجود است. 3. ادغام فردی: در درون کشور، جوانان ناشنوا در کلاسهای معمولی، و عموماً در دبیرستانهای کارآموزی شرکت می‌کنند؛ اما شمار اندکی از جوانان ناشنوا در کلاسهای علمی دبیرستانی حضور دارند. سرویس مشاوره و ارزشیابی کار ، وابسته به وزارت ملی کار و رفاه اجتماعی, دارای شبکه‌ای است که از مراکز پوشش‌دهنده معلولان و نیز مبتلایان به نقص شنیداری تشکیل شده که خدمات جامعی برای کاریابی و آموزش و ارزشیابی آنها ارائه می‌کند. وزارت ملی آموزش, به وسیله بازرسان امور آموزش و آموزش معلولان شنوایی خویش، کلاسهای خصوصی خانگی‌ای به مدت سه تا چهار ساعت، به صورت مرتب برای کودکان معلول شنوایی تشکیل می‌دهد. افزون بر این شبکه, پنج مرکز زنجیره‌ای (بیت‌المقدس، تل‌آویو، حیفا، بئرشوآ، صافد) در مسائل راهبری و هدایت کودکان معلول شنیداری، به آموزگاران کلاسهای معمولی، رهنمودها و آموزشهای لازم را ارائه می‌کند. این راهکارها را خود والدین کودکان ناشنوا ارائه کرده‌اند و سازمان غیرانتفاعی و آزادی دارد که از سوی موسسات و مسئولان متعدد و از جمله چند بنیاد, مورد حمایت قرار می‌گیرد. دیگر طرحهای مربوط به مراکز زنجیره‌ای, شامل خدمات گوناگون حمایتی برای کودکان ناتوان شنیداری در کلاسهای معمولی تل‌آویو می‌شود (این مرکز, مرجع و کمک‌رسان جامع در رژیم اشغالگر قدس برای کودکان ناتوان شنیداری است). این خدمات, همچنین فعالیتها و کوششهای سرگرمی‌زای اجتماعی و دوران پس از تحصیل را در بر می‌گیرد. تقویت صوت، نقش مهمی در زمینه آموزش دانشآموزان ناشنوا بازی می‌کند. کلاسها, بیشتر به وسایل کمک‌شنیداری گروهی و سیم‌دار و تقویت‌کننده صدا مجهز شده‌اند. این وسایل در کشور رژیم اشغالگر قدس ساخته می‌شود. کوششهایی نیز شده تا در کلاسهای معمولی از سیستم‌های بی‌سیم گسترده‌تری برای آموزش ناشنوایان یا آنهایی که میزان شنیداری‌شان بسیار اندک است، استفاده شود. کمکهای خیریه, برای خرید وسایل کمک‌شنیداری موجود است، این کمکها را مراجعی چون: وزارت بهداشت، وزارت کار و رفاه اجتماعی، اتحادیه ملی کار رژیم اشغالگر قدس (هیستادروت ) بیمه سلامت، و بسیاری از موسسات متفاوت و سازمانهای خیریه پرداخت می‌کنند. آژانس دولتی بتواچ لئومی (بیمه ملی) در پرورش و بازپروری ناشنوایان از طریق مقررات مربوط به یاری‌رسانی به ناتوانان، نقش اساسی را ایفا می‌کند. والدین کودکان سه تا هشت ساله با درجه ناشنوایی بیش از متوسط، ماهانه کمکهایی دریافت می‌دارند و برای افراد بالاتر از هجده سال، تدابیر ویژه گوناگونی برای کمک به وضع آموزشی کاریابی‌شان اتخاذ شده است. سازمانهای بزرگسالان: سه سازمان برای ناشنوایان بزرگسال وجود دارد. بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین این سازمانها, انجمن ناشنوایان رژیم اشغالگر قدس یا آگودا است که با روش تدریس دستی اداره می‌شد و در 1944, یک گروه ناشنوای بزرگسال, آن را بنیاد نهاد. این گروه, معمولاً در تل‌آویو, با یکدیگر نشست اطلاعاتی برگزار میکردند. امروزه, این سازمان نزدیک به 3500 عضو در ده شاخه و شعبه واقع در سراسر کشور دارد. بزرگ‌ترین این شعب، در تل‌آویو هستند که رکورد برخورداری و به دست‌آوردن بسیاری از امکانات و اهداف مورد نظر را داراست. آگودا, در همه شاخه‌های خود, به ارائه خدمات تفریحی و فعالیتهای اجتماعی می‌پردازد؛ برای نمونه, سازمان بسیار نیرومند ورزشی تشکیل داده که حتی در المپیک به شکلی کوشا شرکت جسته است. این سازمان, برای اعضای خویش خدمات تخصصی بسیاری عرضه می‌دارد. حمایت مالی از روز ملی کودکان ناشنوای کشور که به صورت سالانه برگزار می‌شود, از فعالیتهای این سازمان است. آگودا نیز به تأسیس و راه‌اندازی کنگره بین‌المللی جوانان ناشنوای یهود کمک کرده است. دومین سازمان بزرگسالان ناشنوا, دارای طرح کوچک‌تر از کانونهای زنجیره‌ای است. این گروه ناشنوایان که با لب‌خوانی با هم رابطه برقرار می‌کنند, در 1970 بنیاد گذارده شد. کانونهای زنجیره‌ای, طیفی از خدمت‌رسانی در مسائلی چون: رْخدادهای اجتماعی، فعالیتهای فرهنگی، و اردوی تابستانی در یک کیبوتص (دهکده مشارکتی) برعهده دارد. سومین سازمانی که در 1981 ایجاد شد, سازمان ناشنوایان و سخت‌شنوایان, کشو نام دارد. امروزه یک باشگاه از این سازمان در تل‌آویو موجود است. آگودا و کانونهای زنجیره‌ای, با همکاری یکدیگر, کمک کردند تا نیروی دفاعی رژیم اشغالگر قدس, در 1975, ناشنوایانی را که داوطلب خدمت نظامی هستند, در رده‌های مختلف به کار گیرد. آنها منبع رسانه‌ای رژیم اسرائیل را مجاب کردند تا در پخش تلویزیون، به صورت مختصر, اخباری برای ناشنوایان بگنجاند. این سازمان برای برنامه‌های پُر بیننده کودکان، تفسیر به زبان اشاره گذاشته است. نیز همه سازمانهای بزرگسالان و خیریه, در حال کار بر روی یک دستگاه ارتباط از راه دور رایانه‌ای هستند. زبان اشاره: تاریخ پیدایش زبان اشاره اسرائیلی, به آغازین سالهای سده بیستم میلادی, یعنی زمانی که اجتماعات ناشنوایان در بیت‌المقدس در حال تشکیل بود، باز می‌گردد. با این حال, با افزونی مهاجرتها به سرزمین اشغالی، در دهه‌های 1930 و 1940، پایه‌های اساسی این زبان, گذاشته شد. البته در میان مهاجران, کودکان و بزرگسالان ناشنوا از سراسر جهان یافت می‌شوند. مهاجران, زبان اشارهْ کشور خویش را با خود به این سرزمین می‌آوردند و از آن در جایی که استقرار یافته بودند, استفاده میکردند. در اواخر دهه 1940 و اوایل دهه 1950, با ایجاد و توسعه انجمن ناشنوایان اسرائیل، زبان اشاره اسرائیلی, بیش از پیش فراگیر و ملی شد. در 1977 بود, الفبای اشاره عبری اختراع شد، که نتیجه نیازها و خواسته‌های گسترش آموزشی بود؛ چرا که یک روش زبانی، باید در مدارس مورد استفاده قرار می‌گرفت. امروزه, آگودا, مدیریت کمیته زبان اشاره را در دست دارد که مرتب نشانه‌های تازه‌ای می‌آفرینند و این میزان افزایش یابنده, مقدار نیاز و کارآمدی زبان اشاره را می‌نماید. زمانی که کودک به سن دبستان می‌رسد, چندین گزینش برای او وجود دارد: مدرسه ویژه کودکان ناشنوا, کلاسهای عمومی (تلفیقی از کودکان شنوا و ناشنوا), به کار گماشتن معلولان و یا تشکیل یک مدرسه ویژه برای کودکانی که در چند عضو بدن, معلولیت دارند. تا 1976, تمام برنامه‌های آموزشی مدارسی به روش گفتاری اختصاص داده شده بود, اما امروزه معلمان, تلفیقی از گفتار و زبان اشاره اسرائیلی را به کار می‌گیرند. دانشآموزان در سنین دبیرستان می‌توانند در دبیرستان حرفهای , کلاسهای عمومی و یا کلاسهای ادغامی شرکت کنند. افزون بر این, دولت, موقعیتهای کاری, خدمات آموزشی و معلمان خصوصی در کلاسهای عادی را به شهروندان ناشنوا, ارائه می‌دهد. زبان اشاره اسرائیلی در اوایل دهه 1900 توسعه یافت و سرانجام در اواخر دهه 1950 با تأسیس انجمن ناشنوایان, یکنواخت گردید. وضعیت اقتصاد اجتماعی: رژیم اشغالگر قدس, شبکه خدمت‌رسانی و برنامه‌ریزی برای جامعه ناشنوایان, بر پایه آموزه‌های موجود در متون مقدس بنیانگذاری کرده است که با رویکرد پیشرفته و علمی ابزاری بنا شده و به گونه‌ای مناسب, گسترش یافته است. هر چند که هنوز هیچ پژوهش جامع و موثقی درباره الگوهای اقتصاد اجتماعی و شغلی جوامع ناشنوای بزرگسال, انجام نشده است، اما زنان و مردان ناشنوا, در مشاغل مختلفی در حال فعالیت هستند؛ مشاغلی نظیر, کار در مدارس به عنوان معلم کودکان ناشنوا، بازرگانیهای خرده‌پا و بسیاری از فعالیتهای تجارتی و صنعتی (برای نمونه, در صنایع فلزی، چوبی، الماس و غیره) که از حد نیمه حرفهای تا حرفهای متفاوت است. تعدادی نیز در حد بسیار بالای حرفهای و تخصصی (پزشکان، ریاضیدانان، روان‌شناسان، ناشران مجلات) مشغول به کارند. یک پژوهش نشان داده که نود درصد یک جامعه به صورت نمونه انتخاب شده، دارای معلولیت شنیداری دانش‌آموخته از مدارس ابتدایی مختلف، به بازآموزیهای پس از دوره ابتدایی و پیش از ورود به بازار کار, نیازمند بوده‌اند. در یک نمونه 105 تایی از دانشآموزان ( با میانگین سنی 7/22 سال) از دانش‌آموختگان پس‌دبستانی، 94 درصد به کار مشغول بوده‌اند, ولی 61 درصد از ایشان تنها در یک یا دو شغل در طی سالهای پس از دانش‌آموختگی به فعالیت پرداخته‌اند. این پژوهش, همچنین گزارش می‌داد که درصد بالایی از کارگران ماهر و آموزش‌دیده در میان این جمعیت نمونه وجود داشته است. با این حال, روشن نیست که وضعیت توزیع شغلی میان ناشنوایان در برابر وضعیت توزیع شغلی افراد سالم, چگونه است. آموزش تخصصی و سازمانهای تخصصی: مدرسه آموزشی تل‌آویو در رشته آموزش معلولان شنوایی، مدرک کارشناسی می‌دهد. پیش از این, آموزگاران ناشنوایان, در یک برنامه تربیتی سالانه که وزارت آموزش آن را حمایت می‌کرد و در همکاری با مراکز وابسته به میخای تل‌آویو بود، و پس از آن, در مدرسهْ نیو‌تل‌آویو ناشنوایان آموزشهایی در این زمینه برگزار می‌شد. دانشآموزان می‌توانند در زمینه آموزش معلولان شنوایی و در طی برنامه‌های آموزشی ویژه در بسیاری از دانشکده‌ها و سمینارهای معلمان, تخصص بگیرند. مدرسه اختلالات ارتباطی در دانشکده پزشکی سُکلر دانشگاه تل‌آویو, برنامه‌هایی را با هدف اعطای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته گفتار و شنواییشناسی در دست دارد. سه سازمان تخصصی در زمینه ناشنوایی وجود دارد: انجمن گفتار و شنوایی اسرائیل, انجمن آموزگاران معلولان ناشنوای اسرائیل و انجمن روان‌شناسان معلولان شنوایی. پژوهش: پژوهش پایه‌ای و کاربردی در ارتباط با معلولان شنوایی در طیف بسیار گسترده در زمینه‌هایی چون: فیزیولوژی شنواییشناسی پزشکی، آموزشی، روان‌شناسی، فعالیتهای اجتماعی, در شیوه‌های گوناگون, انجام گرفته است. این پژوهشها را دانشگاه تل‌آویو، دانشگاه بارایلان، بیمارستان دانشگاهی هداش در بیت المقدس و بیمارستان دولتی رامبام در هیفا و با همکاری یکدیگر و مدارس و مراکز تخصصی و ویژه کودکان ناشنوا, صورت پذیرفته است. چون رژیم اشغالگر قدس, کشوری کوچک است و باید از منابعش به بهترین شیوه بهره جوید، درجه بالایی از همکاری و هماهنگی در میان سازمانهای گوناگون، موسسه‌ها و صنفهای معلول ناشنوا به وجود آمده است. برنامه و خط مشی آینده آنان عبارت است از: فراهم ساختن وسایل بهبود کیفیت و دامنه فنون ضروری برای معلولان شنیداری, تقویت مهارت ارتباطی ناشنوایان (گفتار، زبان و به کارگیری شنوایی), پیشبرد زبان اشاره اسرائیلی, گسترش امکانات دوره دبیرستان و پس از آن, آموزش پس از این دوره‌ها برای ناشنوایان, و گسترش دامنه خدمات برای اجتماعات بزرگسال ناشنوا گردد. مأخذ: GEDPD, Vol. 2, P. 103-105. جری رایشتین ترجمه سید طاهر احمدی و صدیقه شجاعیان |
| تاریخ ثبت در بانک | 7 دی 1399 |