| کد | jr-44205 |
|---|---|
| عنوان اول | شنوایی‌سنجی |
| عنوان دوم | اندازه‌گیری شنوایی |
| نویسنده | تری ال. ویلی |
| نویسنده | واین اُ. اُلسن |
| مترجم | محبوبه مرشدیان |
| عنوان مجموعه | دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد دوم |
| نوع | کاغذی |
| ناشر | موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم |
| سال چاپ | 1388شمسی |
| شماره صفحه (از) | 797 |
| شماره صفحه (تا) | 799 |
| زبان | فارسی |
| متن |
شنوایی‌سنجی ، اندازه‌گیری شنوایی. این اصطلاح کلی، دربردارنده شیوه‌ها و آزمایشهای بسیاری است که در تبیین نوع، درجه و اثرات سوء ارتباطاتی نقص شنوایی به کار می‌رود. اهداف تشخیصی عمده از شنوایی‌سنجی به دو بخش تقسیم می‌شوند: تشخیص پزشکی و توانایی ارتباطاتی . از لحاظ تشخیص پزشکی، استفاده از آزمون شنوایی‌سنجی با هدف مشاهده وجود یا عدم وجود اختلالات و آسیبهای نهفته است. از لحاظ عملکرد ارتباطاتی، هدف از شنوایی‌سنجی، تشریح ناهنجاریهای ادراکی مرتبط با هر یک از نقصهای شنوایی موجود است و برای پی‌بردن به سطح توانایی فرد در شنیدن و درک کلام و برقراری ارتباط کارآمد در موقعیتهای شنیداری روزمره، از شنوایی‌سنجی بهره گرفته می‌شود. برای ارزیابی دو بعد مهم شنوایی: حساسیت و تمییز (تیزی حواس)، آزمونهای درمانگاهی شنوایی ابداع شده است. وسایل اندازه‌گیری حساسیت شنوایی، ضعیف‌ترین سیگنالی را که فرد می‌تواند وجود آن را تشخیص دهد، مشخص می‌کنند. بنابراین لازم است فرد آزمودنی، وجود و یا نبود صدای مورد آزمایش را مشخص کند. حداقل سطح صوت (سطح فشار صوت دسیبل ) که در آستانه طنینها لازم است، مقیاس اندازه‌گیری حساسیت شنوایی به شمار می‌آید. مقیاسهای اندازه‌گیری که مستلزم یک واکنش شناسایی و یا اظهار نظر شنونده درباره تفاوت صوتهاست، آزمون تمییز و یا تیزی شنیداری است. همچنین، آزمایشهای درک بلندی صدا و تشخیص و شناسایی کلمات و دیگر اطلاعات گفتاری نیز نمونه‌های مقیاس تمییز شنوایی هستند. شیوه آزمون مورد استفاده در شنوایی‌سنجی درمانگاهی، به اندازه‌های نسبی می‌انجامد. به عبارت دیگر، پاسخها و یا نتایج به دست آمده از آزمون در یک فرد، برطبق معیارهای به دست‌آمده درباره گروه کنترل متشکل از افراد دارای عملکرد شنیداری طبیعی، طبقه‌بندی می‌شوند. برای نمونه، چنانچه فردی دارای نقص شنوایی باشد، این بدان معناست که حساسیت شنوایی این فرد کمتر از حساسیت شنوایی افراد عادی است. در بررسی‌ای اهدف و نتایج آزمایشهای شنوایی‌شناختی، تمایز میان اصطلاحات نقص‌شنوایی و معلولیت و یا ضعف‌شنوایی بسیار مهم است. مقیاسهای اندازه‌گیری حساسیت شنوایی، برآوردی از نقص شنوایی بر حسب دسیبل است. با این همه، میزان معلولیت و یا ضعف ارتباطاتی که با میزان نقص شنوایی خاصی مرتبط است، بسته به عوامل بسیاری از قبیل میزان صدمات، و یا ضایعات ساختارهای تشریحی و سن فرد در آغاز روند نقص شنوایی، در افراد مختلف، متفاوت است؛ مثلاًُ میان مقیاسهای حساسیت شنوایی و عملکرد از لحاظ تمییز و تشخیص گفتار، رابطه پیش‌گویانه ضعیفی وجود دارد. در نتیجه، دو فرد دارای نقص شنوایی یکسان (به دسیبل) چه بسا در برقراری ارتباط موثر در موقعیتهای روزمره، تواناییهای بسیار متفاوتی از خود بروز دهند. روشها و شیوه‌های بسیاری در زمینه آزمون شنوایی‌سنجی به کار می‌رود؛ مثلاً شنوایی‌سنجی معمول در زمینه دانگ صدا و گفتار بر مبنای واکنشهای رفتاری، رویه‌های الکتروفیزیولوژیکی نیز کاربرد دارند. در این شیوه‌ها، لزومی ندارد شنونده واکنش رفتاری از خود نشان دهد؛ بلکه درباره عملکرد شنیداری برمبنای تغییرات انجام شده در فعالیت الکتریکی در حالِ انجام در سیستم عصبی مرکز در پاسخ به صدا اظهارنظر می‌شود. این نوع شیوه در تشخیص شنیداری بیمارانی (از قبیل نوزادان و کودکان عقب‌مانده ذهنی) سودمند است که مایل نیستند و یا نمی‌توانند واکنش رفتاری مناسب را به پیامهای تستی از خود بروز دهند. برای تعیین محل تشریحی ضایعه و یا صدمه وارده به سیستم شنوایی از شیوه‌های شنوایی‌سنجی تخصصی استفاده می‌شود. برای نمونه، در ارزیابی عملکرد گوش میانی، اندازه‌گیریهای صوتی ـ رسانایی الکتریکی فوق‌العاده موثر و مفید هستند. مجموعه آزمونهای مورد استفاده به نشانه‌ها و تواناییهای واکنشی فرد در زمان آزمون بستگی دارد. افزون بر این، چه بسا یک روش در آزمون، نیاز به انجام آزمایشهای بیشتری داشته باشد. معیار و ضوابط: در شنوایی‌سنجی برای تعیین آستانه شنوایی فرد، به عبارت دیگر، سطوحی که اصوات در آنها قابل شنیدن هستند، عموماً از دانگهای طنین خالص (تک فرکانسهایی بین 125 تا 8000 هرتز) و گفتار خالص استفاده می‌کنند. همچنین اغلب به بررسی و ارزیابی واکنش به گفتار در سطوح بالاتر از این آستانه نیز می‌پردازند. معمولاً سیگنالهای آزمون را با گوشی و دستگاه مرتعش‌شونده استخوانی ارائه می‌دهند. استفاده از گوشی این امکان را فراهم می‌آورد که هر گوش از طریق انتقال هوا به طور جداگانه آزمایش شود؛ ارتعاشات با هوا از گوشی، به مجرای گوش هدایت می‌شوند و پرده گوش و سه استخوان کوچک چسبیده به آن (استخوانچه‌ها ) به حرکت درمی‌آیند تا محرکها را به گوش درونی (حلزون گوش ) منتقل نمایند. حلزون گوش این محرکها را به تکانه‌هایی عصبی تبدیل می‌کند تا برای تفسیر و پردازش به مغز بروند. در آزمایش انتقال از طریق استخوان ، یک دستگاه مرتعش‌شونده استخوانی، نزدیک جمجمه قرار می‌گیرد تا ارتعاشات را مستقیماً به جمجمه و حلزون گوش منتقل کند و بدین ترتیب مجرای گوش، پرده گوش و استخوانچه‌ها، در امر شنیدن دخیل نیستند. مقایسه آستانه‌های شنوایی به دست آمده از انتقال از طریق هوا، و انتقال از طریق استخوان، اطلاعاتی تشخیصی درباره وضعیت مجرای گوش، پرده گوش، حلزون و عصبهای شنیداری به متخصصان ارائه می‌دهد. صوت‌نگار ، نموداری است بیان‌کننده نتایج آزمایش شنوایی‌سنجی متداول. خط صفر در صوت‌نگار، نشان دهنده حساسیت شنوایی متوسط سطوح آستانه شنوایی درباره افراد جوان دارای گوش عادی است. موسسه ملی استاندارد امریکا و سازمان بین‌المللی استاندارد در کل جهان درباره سطوح صدا در شنوایی طبیعی سطح شنوایی صفر دسیبل به توافق رسیده‌اند. طیف عادی دربردارنده افرادی است که آستانه شنوایی آنها برای 8000 ـ 125 هرتز، بین سطح شنوایی 10-25 دسیبل بوده و همچنین به ندرت در شنوایی دچار مشکل می‌شوند. با این همه، گفتنی است که آستانه‌های بین 15-25 دسیبل هنوز هم بر این دلالت دارند که یکی از اجزای ساز و کار شنوایی، در حالت طبیعی و عادی قرار ندارد. نقص شنوایی بر سه نوع است: هادی ، حسی‌ـ عصبی ، مختلط . نقص شنوایی هادی، ناشی از یک و یا چند مشکل در مسیر انتقال هوا در مجرای گوش، پرده گوش و یا استخوانچه‌های آن است. نقص شنوایی حسی‌ـ عصبی در نتیجه آسیب به حلزون گوش (حسی) و یا عصب شنوایی (عصبی) به وجود می‌آید و در خصوص نقص شنوایی مختلط باید گفت که آستانه شنوایی برای اصوات منتقل شده از طریق هوا، کمتر از آستانه شنوایی برای همین سیگنالهاست که از طریق انتقال با استخوان درک شده‌اند، اما یک یا دو آستانه شنوایی انتقال با استخوان، بیشتر از سطح شنوایی 25 دسیبل است. در شنوایی‌سنجی معمول، به ارزیابی آستانه شنوایی (آستانه درک صدا) در کلمات دو هجایی و توانایی درک گفتار (امتیازات در آزمون تشخیص کلمات) در کلمات تک هجایی در یک یا دو سطح بالاتر از آستانه درک گفتار می‌پردازند. آستانه‌های درک گفتار با آستانه رسانایی هوا در یک یا چند فرکانس بین 500 و 2000 هرتز در سطوح مشابه قرار دارند. مثلاً، امتیازات تشخیص کلمه در سطح‌حسی 25 دسیبل (25 دسیبل بالاتر از آستانه درک گفتار) نشان از این دارد که گوش سمت راست دارای نقص شنوایی حسی ـ عصبی است و درک کاملی از تک‌هجاییها ندارد (درک 76 درصد). اما امتیازات در مورد گوش چپ، کامل و صد درصد است. این نتایج آشکار می‌سازد که کلامِ به اندازه کافی بلند برای شنیدن، کاملاً توسط گوش چپ دارای نقص شنوایی انتقالی، درک و شنیده می‌شود، اما گوش راستِ دارای نقص شنوایی حسی - عصبی نمی‌تواند آن را تمام و کمال درک کند. این قبیل تفاوتها درباره این دو نوع از نقصهای شنوایی قابل پیش‌بینی است. مأخذ: GEDPD, Vol. 1, P. 45-47. تری ال. ویلی ؛ واین اُ. اُلسن ترجمه محبوبه مرشدیان |
| تاریخ ثبت در بانک | 4 دی 1399 |