کد jr-41294  
عنوان اول رسانه  
عنوان دوم تأثیر و نقش وسایل ارتباطات در زندگی ناشنوایان  
نویسنده روزبه قهرمان  
عنوان مجموعه دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد دوم  
نوع کاغذی  
ناشر موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم  
سال چاپ 1388شمسی  
شماره صفحه (از) 646  
شماره صفحه (تا) 648  
زبان فارسی  
متن رسانه، تأثیر و نقش وسایل ارتباطات در زندگی ناشنوایان.
کتاب، از نخستین رسانه‌ها، و نشریات دومین رسانه مهم است. در دهه‌های اخیر با ظهور اینترنت و گسترش شبکه‌های تلویزیونی، تأثیرگذاری این رسانه‌ها در زندگی جوامع از جمله ناشنوایان بیشتر و عمیق‌تر شده است.
نقش رسانه‌ها در زندگی ناشنوایان، دو گونه مثبت و منفی است. آنان با بهره‌گیری از وسایل رسانه‌ای مدرن، نقشهای ارتباطی خود با دیگران را مرتفع کرده و به آسانی می‌توانند با وسایلی چون اینترنت، با دیگران رابطه برقرار کنند.
اما نقش منفی رسانه نیز، قابل توجه است. کودکان ناشنوا وقتی از بخشی از امکانات رسانه‌ها مانند موسیقی یا مکالمه و محاوره در رادیو نتوانند بهره‌مند شوند، رفته رفته به فردی کم سواد و غیرهماهنگ با پیشرفت و توسعه اجتماعی تبدیل می‌شوند. این پدیده که به انزوای اجتماعی ناشنوایان مشهور است، مورد توجه جامعه‌شناسان و روان‌شناسان قرار گرفته است. آنان راهکارهایی ارائه داده‌اند؛ برای نمونه، فیلمها و دیگر برنامه‌های تلویزیونی و سینمایی، همراه با زیرنویس شده است.
در برخی جراید، صفحات و ویژه‌نامه‌هایی به مسائل ناشنوایان اختصاص یافته و صدا و سیما ساعاتی از برنامه‌های خود را در هفته به این قشر اختصاص داده است. نیز، جامعه‌پذیری ناشنوایان و آموزش مردم برای ارتباط بیشتر با ناشنوایان افزایش یافته است.
نقش و تأثیر وسایل ارتباط همگانی: استفاده از رادیو برای هیچ ناشنوایی مقدور نیست؛ از این سوی بحث درباره آن بی‌مورد است. استفاده از نشریه‌ها نیز، برای ناشنوایان بی‌سواد و کم‌سواد ناشنوا امکان ندارد. گذشته از آن، برنامه‌های تلویزیون نیز که گفتار جزء مهمی از آن است، برای این گروه از ناشنوایان که به علت نداشتن امکان تحصیل، فرصت زبان‌آموزی نیز نداشته‌اند، مفید نیست.
درباره استفاده از برنامه‌های تلویزیون، متأسفانه وضع ناشنوایان باسواد نیز، چندان فرقی با گروه فوق ندارد؛ زیرا نه تنها همیشه گویندگان رو به بینندگان نیستند، بلکه سخن را چه بسا گوینده‌ای که به علت ایجاب صحنه دیده نمی‌شود، ادا می‌کند. در این هنگام، هر چند ناشنوا تصویری می‌بیند، ولی چون توضیح را نمی‌شنود، به ناچار اصل مطلب برای او نامفهوم می‌ماند و برداشت او از موضوع، محدود به حدس و گمان می‌شود. این محدود بودن ناشنوایان که مسئله‌ای بس مهم در توان‌بخشی ناشنوایان است، اهمیت ویژه دارد.
کنگره جهانی ناشنوایان، وابسته به شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، یونسکو، سازمان جهانی کار و سازمان بهداشت جهانی که در 1951 میلادی در رم تشکیل شد، با توجه به اهمیت این موضوع، در هشتمین جلسه مجمع عمومی خود که در سی و یکم ژوئیه تا پنجم اوت 1971 در پاریس تشکیل شد، در ماده هفتم اعلامیه خود، حقوق کسانی را که دچار اختلالهای شنوایی هستند، چنین تصریح کرد:
لازم است به ناشنوا امکان ایجاد ارتباط با دیگر اعضای اجتماع داده شود. برای دستیابی به هدف کاربرد شایسته یارمندیهای بصری و ترسیمی با گذاشتن زیرنویس برای فیلمها و برنامه‌های تلویزیون و فراهم ساختن خدمات رابط ناشنوایان، همچنین از بین بردن داغ آموزشی که از دیرباز بر زبان اشاره زده شده است، ضروری است.
مطابق این اطلاعیه امکان ایجاد ارتباط با دیگر اعضای اجتماع، برای ناشنوایان باید مورد توجه خاص قرار گیرد. این نیاز و حق مسلّم اقلیتی است که سه هزارم جمعیت هر کشور را تشکیل می‌دهد. همان گونه که می‌دانیم معلول جسمی، چه با سواد و چه بی‌سواد، بی‌هیچ مانعی از همه وسایل ارتباط گروهی بهره‌مند می‌شود. نابینا نیز به ‌رغم بی‌سوادی می‌تواند به آسانی از آنچه در کشورش و در جهان می‌گذرد، با برنامه‌های رادیویی و آنچه که از دیگران می‌شنود و برنامه‌های تلویزیونی، صرف نظر از تصویر آن، آگاه شود؛ در حالی که استفاده از این امکانها برای ناشنوای بی‌سواد، و حتی با سواد، مقدور نیست. به این سبب لازم است از تمام وسایل بصری، به ویژه برنامه‌های تلویزیونی مخصوص ناشنوایان، راهی به سوی اجتماع برای آنان گشوده شود.
با توجه به اهمیت و ضرورت این موضوع، تلویزیون آموزشی موافقت کرده است در هفته نیم ساعت برنامه مخصوص ناشنوایان اجرا گردد. از این رو هم اکنون سازمان ملی رفاه ناشنوایان با همکاری تلویزیون آموزشی، مشغول تهیه این برنامه‌هاست. در این برنامه‌ها روش ارتباط کلی که در تمام برنامه‌های تلویزیونی کشورهای مختلف جهان مورد استفاده است، به کار خواهد رفت؛ یعنی گوینده در ضمن گفتن خبر یا هر مطلب دیگر، با انگشتان خود کلمه‌ها را هجی خواهد کرد و علامت مخصوص آن کلمه را نیز، نشان خواهد داد.
همچنین در این برنامه‌ها، از نوشته و تصویر بیشتری بهره‌گیری خواهد شد. با استفاده از این برنامه، نه تنها ناشنوایان از رویدادهای مهم کشور و جهان و خبرهایی که مربوط به زندگی ناشنوایان می‌شود و برایشان اهمیت دارد، با خبر خواهند شد، بلکه میزان سواد و سطح دانش زبان آنان نیز بالاتر خواهد رفت و با اجرای این برنامه، آگاهی جامعه شنوا از تواناییها و نیازمندیهای ناشنوایان بیشتر خواهد شد. در آن زمان، دیگر ناشنوایی نقصی ناشناخته نخواهد بود و معمای ناشنوایی به سود ناشنوایان و شنوایان حل خواهد شد.
مآخذ:
آیت‌الله‌زاده، محبوبه، «انزوا یا ارتباط»، پیام کتابخانه، س 1372، ش 2 و3، ص81-88؛ اسپردلی، تامس اس.، ناشنوا، مثل من، ترجمه مهروش کوشا، تهران، کتاب ایران، چاپ اول، 1371؛ باغچه‌بان، ثمینه، بهره ناشنوایان، تهران، امیرکبیر، بی‌تا؛ پاکزاد، محمود، کودکان استثنایی، ترجمه کانون کرولالهای ایران، چاپ دوم، زمستان 1368؛ ساویج، آر. دی.، روان‌شناسی و ارتباط در کودکان ناشنوا، ترجمه شرمین خزا، مشهد، آستان قدس، چاپ اول؛ سعیدی، ابوالفضل، آموزش و توان‌بخشی کودکان دچار نقص شنوایی، نشر قرن، چاپ اول، تابستان 1368؛ موتیاشو، ایگور، «کودک امروزی و تمایل او به مطالعه»، گزارش شورای کتاب کودک، ترجمه آتش جعفرنژاد، اسفند 1359، ص34-61؛
روزبه قهرمان  
تاریخ ثبت در بانک 9 مهر 1399