کد jr-40294  
عنوان اول جمهوری افریقای جنوبی  
عنوان دوم وضعیت ناشنوایی و ناشنوایان در این کشور  
نویسنده جی. ام هربست  
مترجم لقمان سرمدی  
عنوان مجموعه دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد دوم  
نوع کاغذی  
ناشر موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم  
سال چاپ 1388شمسی  
شماره صفحه (از) 524  
شماره صفحه (تا) 528  
زبان فارسی  
متن جمهوری افریقای جنوبی ، وضعیت ناشنوایی و ناشنوایان در این کشور.
جمهوری افریقای جنوبی از لحاظ جغرافیایی، کشوری پهناور با مساحتی بیش از 600/225/1 است که جمعیتی بیش از 21 میلیون نفر دارد. تغییرات و تحولات عمده فرهنگی، از سنتی به غربی، از جمله ویژگیهای این کشور است.
ناشنوایان افریقای جنوبی، اقلیت بسیار کوچکی را تشکیل می‌دهند و طی این سالها، به وحدت و یکپارچگی شگفت‌انگیزی دست یافته‌‌اند. این یکپارچگی و اتحاد، ریشه در آرزو و اشتیاق آنها به حمایت از یکدیگر دارد. آنان برای رسمیت یافتن حقوق انسانی خود و تنظیم روابطشان با جامعه شنوایان تلاش می‌کنند.
جمعیت‌شناسی: شمار دقیق ناشنوایان در افریقای جنوبی مشخص نیست، اما بر اساس بررسیهای آماری انجام شده در 1978 بیش از ده هزار کودک از معلولیت شنوایی رنج می‌بردند. در همان زمان، بالغ بر سه هزار مدرسه ویژه دانش‌آموزان ناشنوا دایر و آماده بهره‌برداری بود. علل ناشنوایی در افریقای جنوبی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت و این بررسیها درباره کودکان مدارس ویژه ناشنوایان نشان می‌داد که 76 درصد آنها از نوعی سندرم خاص ناشنوایی رنج می‌بردند؛ 11 درصد ناشنوایی غیرمشخص ارثی و 25 درصد ناشنوایی اکتسابی داشتند. علت ناشنوایی در 11 درصد ناشناخته بوده است، اما این گروه، معلولیتهای دیگری هم داشتند؛ در 46 درصد موارد نیز علت ناشنوایی ناشناخته بوده، ولی با این تفاوت که معلولیتهای دیگر در آنها مشاهده نمی‌شد.
اعتقاد کلی بر این بود که در سی درصد از افراد مورد مطالعه، علت ناشنوایی، عوامل ژنتیکی بوده است. این میزان با توجه به این واقعیت توجیه می‌شود که نود درصد از افراد متأهل ناشنوا در افریقای جنوبی، همسران ناشنوا دارند.
آموزش و پرورش: در میانه سده نوزدهم، خواهران مسیحی کلیسای کاتولیک ایرلند ، جذب برنامه‌های آموزشی ویژه ناشنوایان در افریقای جنوبی شدند. هدف آنها ایجاد نوعی ارتباط با ناشنوایان و دعوت آنها به مسیحیت بود. در سایه تلاشها و اقدامات خواهران مسیحی و با مساعدت کشیش گریملی ، از کیپ تاون ، نخستین مدرسه ویژه دانش‌آموزان ناشنوا در افریقای جنوبی تأسیس و به نام او نامگذاری شد. در 1874، این مدرسه، در میدان گاردن فعلی، رسماً افتتاح گردید. پیش از پایان این سده، دو مدرسه دیگر نیز به مرحله بهره‌برداری رسیدند؛ اما بیش از 21 مدرسه دیگر از دهه 1960 به بعد تأسیس شده‌اند. تأسیس مدارس ویژه کودکان ناشنوا، نخستین اقدام افریقای جنوبی برای آموزش رسمی معلولان است.
شورای ملی ناشنوایان افریقای جنوبی : در 1928، در جریان همایش مربیان دانش‌آموزان ناشنوا که در بلومفونتاین برگزار شد، طرح تشکیل شورای ملی ناشنوایان مطرح گردید. در این زمان، ضرورت هماهنگ ساختن خدمات ویژه ناشنوایان نهادینه شده بود. در چهارم آوریل 1929، این شورا رسماً تأسیس شد و در 1940 نخستین مددکار اجتماعی واجد شرایط را تعیین کرد. این شورا امروزه، 26 مددکار اجتماعی را به خدمت گرفته است.
شورای ملی ناشنوایان افریقای جنوبی تنها موسسه سازمان یافته در سطح کشور است که فعالیت انجمنها، موسسات محلی و مدارس بومی ویژه دانش‌آموزان ناشنوا را هماهنگ می‌سازد. در مجموع، یازده انجمن و بیست مدرسه به این شورا پیوسته‌اند. چهار مدرسه دیگر در کشورهای مستقل همسایه با این شورا همکاری دارند. برخی از 37 سازمانی که خدمات مربوط به موسسه را ارائه می‌دهند نیز به آن پیوسته‌اند. وظایف عمده شورا عبارت است از: شروع و تداوم پروژه‌های مربوط به رفاه و بهزیستی ناشنوایان، بررسی و مطالعه شرایط کلی ناشنوایان با هدف انجام اقدامات مورد نظرشان، انجام تحقیقات درباره عملی بودن اجرای پروژه‌های تحصیلی ـ آموزشی و کمک به آموزشهای حرفه‌ای این گروه، اطلاع‌رسانی درباره این پروژه‌ها، تحقیق و مطالعه درباره علل ناشنوایی و انجام اقدامات پیشگیرانه در صورت امکان، و هماهنگ ساختن فعالیتهای ناشنوایان در افریقای جنوبی.
شورای ملی ناشنوایان افریقای جنوبی، به فدراسیون جهانی ناشنوایان پیوسته و با سایر سازمانهای ویژه ناشنوایان در سراسر جهان در ارتباط است. سایلنت میسنجر رسانه رسمی آنهاست.
برقراری ارتباط: در تاریخچه آموزش و پرورش ناشنوایان، اختلاف نظرهایی درباره بهترین ابزار ارتباطی وجود داشته است. اساساً در این باره دو خط فکری مطرح است: طرفداران زبان اشاره ، و حامیان روشهای شفاهی .
تحقیقاتی درباره هر دو روش در افریقای جنوبی صورت گرفته است. در مدارسی که تحت کنترل ادارات آموزش ملی کشور و آموزش رنگین‌پوستان و بومیها قرار دارند، از روش گفتار‌خوانی استفاده می‌شود. هر چند برای بالا بردن سطح ارتباط متقابل، میان آموزگار و دانش‌آموز، سایر امکانات و احتمالات نیز در دست بررسی‌اند، اما استفاده از زبان اشاره رسماً مجاز نیست. در مدارس تحت کنترل اداره آموزش و پرورش ، از روش ترکیبی (ارتباط فراگیر ) استفاده می‌شود. در این مدارس از اشاره، هِجی با انگشت ، زبان اندام ، گفتارخوانی، و نوشتار، همه و همه استفاده می‌شود.
معمولاً بزرگسالان ناشنوا با استفاده از زبان اشاره و هجی با انگشت، با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند؛ اما فقدان روش آموزشی یکنواخت، موجب شکل‌گیری گویشهای مختلفی شده که آشفتگی قابل توجهی را در پی دارد. سالهاست ضرورت اعمال نظام ارتباطی یکنواخت احساس می‌شد، و به همین دلیل در 1974، کمیسیونی یک نفره از سوی شورای ناشنوایان برای بررسی عملی بودن اجرای نظام یکنواخت زبان اشاره و گردآوری دستورالعملها و مقررات مربوط تعیین گردید. از این دستورالعملها، در مدارس اداره آموزش و پرورش، به عنوان بخشی از روش ترکیبی استفاده می‌شود.
این روش ترکیبی، درباره کودکانی که ناشنوایی آنها در مرحله اولیه، درمان نشده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مواردی نیز که ناشنوایی کودکان به موقع تشخیص داده شده باشد، ممکن است تمامی این روشها که از امکانات کامل نیز برای یادگیری زبان برخوردار هستند، کارساز نباشد؛ از این رو به این دسته از کودکان باید با روشهای دیگری همچون روش ترکیبی کمک کرد.
وقتی کودکان ناشنوا از مدرسه خارج می‌شوند، با دنیای شنوایان مواجه می‌شوند؛ بنابراین پیوند پیشین آنان با مدرسه، موجب می‌شود که با شنوایان ارتباط داشته باشند. هم‌اینک در سایه روشهای نوین آموزشی، بسیاری از آنها در موقعیتی هستند که می‌توانند از اندامهای گویایی خود استفاده کامل‌تری کنند. از این رو، ظهور و بروز ناشنوایان که فاقد قدرت سخنگویی واضح باشند، رو به کاهش است.
آموزش عالی: امروزه، در افریقای جنوبی هیچ موسسه آموزش عالی برای ادامه تحصیل ناشنوایان وجود ندارد. با این حال، به دلیل تلاشها و اقدامات شورای پژوهشی علوم انسانی ، هماهنگیهایی برای ارائه آموزش به ناشنوایان در دانشکده فنی وُرسِستر عمل آمده است. ناشنوایان نیز از آموزشهای ارائه شده در دانشکده‌های عادی بهره‌مند خواهند شد. افزون بر این، ناشنوایان می‌توانند برای تکمیل تحصیلات خود در هر یک از دانشگاههای افریقای جنوبی ثبت‌نام کنند؛ اما به دلیل محدودیت واژگانی، دانشجویان ناشنوا در پی‌گیری دوره‌های درسی با موانع و دشواریهای قابل توجهی مواجه هستند. شمار محدودی از ناشنوایان، مدارج دانشگاهی و عالی کسب کرده‌اند؛ با وجود این عده‌ای در دانشکده گالودت در واشنگتن، تحت آموزش قرار گرفته‌اند.
اشتغال: زمینه اشتغال و استخدام ناشنوایان با مسائل و مشکلات نسبتاً محدودی دست به گریبان است. اشتغال‌زایی برای ناشنوایان امری ساده است؛ زیرا بیشتر ناشنوایان به عنوان کارکنان خوب و قابل اعتماد شناخته شده‌اند. مشکلات، زمانی ایجاد می‌شود که کارکنان ناشنوا بدون توجه به توانمندیها و استعدادهایشان در سمت نامناسب قرار می‌گیرند. بیشتر کارکنان ناشنوا، به عنوان نیروی کار متخصص، نیمه متخصص و غیر‌متخصص و بخشی هم در مشاغل دفتری و حرفه‌ای فعالیت می‌کنند. بیشتر حرفه‌هایی که ناشنوایان در آنها فعالیت دارند، تنها به گواهی پایان آموزش متوسطه نیاز دارند؛ از این رو ناشنوایانی که از هوش و استعداد بالاتری برخوردارند، در محل کار خود با چالشی روبه‌رو نمی‌شوند. ناشنوایان، در برخورد با محدودیتها، دچار سرخوردگی می‌شوند، اما در بیان سرخوردگیهای خود، با مشکل مواجه‌اند و بنابراین بسیاری از آنها تغییر شغل می‌دهند. کارکنان ناشنوا از طریق آموزش ضمن خدمت و فرصتهای ترقی، می‌توانند به پیشرفتهای قابل توجهی برسند.
مراقبتهای معنوی: هر چند بیشتر مدارس ویژه دانش‌آموزان ناشنوا زیر نظر کلیساها اداره می‌شوند، اما تا همین اواخر نیز توجه به بُعد معنوی ناشنوایان بزرگسال امری است که چندان توجهی به آن نشده است. غالباً در اجرای خدمات معمول کلیسا نیز برای ناشنوایان مشکلاتی پیش می‌آید؛ زیرا تنها چند کلیسا برای ارائه خدمات به این افراد برای لب‌خوانی کتاب مقدس در نظر گرفته شده‌اند.
گرایشهایی به ایجاد و تشکیل مجامع و کلیساهای مجزا برای ناشنوایان وجود دارد. برای نمونه، چندین گروه از جمله مجمع اصلاحی هلندی دلابات ویژه ناشنوایان بلویل، مجمع مذهبی اصلاحی هلندی ویژه ناشنوایان پره توریا ، و انجمن برادران مسیحی ناشنوا رُزبانک خدمات خاصی در این زمینه‌ها ارائه می‌دهند؛ در حالی که کلیسای کاتولیک رُم دارای کشیش ناشنوایی است که به کاتولیکهای ناشنوا، خدمت می‌کند.
در مواد درسی مدارس، آموزشهای مذهبی گنجانده شده‌اند و این افزون بر خدمات خاص کلیساهاست که در مدارس شبانه‌روزی، برای دانش‌آموزان ناشنوا برقرار است. پدر روحانی، سِی. بی. آکسلرود ، که خود هم ناشنواست، ریاست کمیته معنویات شورا را برعهده دارد و او همراه یک کشیش ناشنوا و دو کشیش دیگر، مسئول انجام تحقیقاتی درباره روشهای بهبود خدمات ویژه کلیسا به ناشنوایان و استمداد از داوطلبان در این زمینه است.
خدمات مددکاری اجتماعی: شورای ناشنوایان افریقای جنوبی، به عنوان یک سازمان بهزیستی، مسئول ارائه خدمات تخصصی و حرفه‌ای بهزیستی به مردم افریقای جنوبی است. مددکاران اجتماعی آن، که در زمینه برقراری ارتباط با مراجعه کنندگان ناشنوا آموزش دیده‌اند، در ژوهانسبورگ ، پورت الیزابت ، کلرکز‌دراپ ، پره توریا، دوربان ، ورسستر، کیپ تاون و لندن شرقی استقرار یافته‌اند. به استثنای انجمن ناشنوایان ژوهانسبورگ که دو مددکار اجتماعی را به کار گرفته است، هیچ یک از دیگر مجامع ناشنوایان، مددکاران اجتماعی را استخدام نکرده‌اند. میان شورای ناشنوایان و این مدارس در زمینه خدمات مددکاری اجتماعی، رابطه متقابل و همکاری سالمی وجود دارد. این خدمات، به صورت رایگان در اختیار اعضای این مجامع قرار می‌گیرند.
معمولاً مددکاران اجتماعی، تنها آن دسته از ناشنوایانی را که نیاز به کمک دارند درمان می‌کنند. آنها والدین کودکان ناشنوای پیش‌دبستانی را برای تحصیل و یادگیری زبان راهنمایی کرده و داوطلبان علاقه‌مند را برای کار و تمرینهای موثرتر با ناشنوایان، آموزش می‌دهند. همچنین، مددکاران اجتماعی، با تلاش در بهبود جوانب مختلف بهزیستی و رفاه ناشنوایان، نقش مهمی در آموزشهای جامعه ناشنوایان دارند.
انجمنها: انجمنهای ناشنوایان، که نامشان در ذیل آمده است، به شورای ناشنوایان وابسته‌اند و در افریقای جنوبی فعالیت می‌کنند: انجمن ناشنوایان ژوهانسبورگ، جامعه ناشنوایان ترانسوآل غربی (ژوهانسبورگ )، جامعه ناشنوایان ترانسوآل غربی (کلرکز دراپ)، جامعه ناشنوایان شمال ترانسوآل (پره توریا)، انجمن ناشنوایان بندر الیزابت (بندر الیزابت )، جامعه ناشنوایان لندن شرقی و حومه (لندن شرقی )، انجمن ناشنوایان کیپ تاون و حومه (لندن شرقی )، انجمن ناشنوایان ناتال (دوربان )، جامعه ناشنوایان فری استیت (اِدنویل )، جامعه ناشنوایان ترانسوآل شرقی (بِتال )، جامعه ناشنوایان (جنوب غربی افریقا ) و انجمن معلولان لِتابا (لتابا ).
جز جامعه ناشنوایان شرق لندن و حومه، و انجمن ناشنوایان بندر الیزابت، که هدفشان ارائه خدمات بالینی به نوجوانان ناشنوا بوده و در کمیته‌های مدیریتشان هیچ نشانی از حضور ناشنوایان به چشم نمی‌خورد، تمامی انجمنهای دیگر با همکاری شورای ناشنوایان به ارائه خدمات بهزیستی می‌پردازند. اعضای ناشنوا نیز در کمیته‌های مدیریتی فعالیت کرده و خدماتشان را به صورت داوطلبانه به همتایان ناشنوای خود ارائه می‌دهند. ناشنوایان، در ترویج و همگانی کردن دستگاههای تلفن ویژه ناشنوایان ، به عنوان بخشی از شبکه‌های تلفنی افریقای جنوبی، و در توزیع و گسترش سایر خدمات، همچون آژیرهای چشمک‌زن، نقش فعالی داشته‌اند. هر چند رئیس، منشی و اعضای دو انجمن از یازده انجمن ویژه ناشنوایان، ناشنوا هستند، اما نُه انجمن دیگر، در زمینه انتخاب ناشنوایان، به عنوان اعضای کمیته‌های مدیریت، هیچ محدودیتی اعمال نمی‌کنند.
شورای ناشنوایان، به عنوان سازمان مادر، و با هدف بالا بردن موقعیت ناشنوایان، کمیته‌ای از ناشنوایان را تا رده‌های اجرایی تشکیل داده است. ناشنوا می‌تواند به عنوان عضو ثابت کمیته اجرایی این شورا، انتخاب شود وحتی تا کنون یک ناشنوا، به عنوان معاون رئیس این شورا خدمت کرده است.
کمیته مهارتهای ارتباطی شورای ناشنوایان، سه عضو ناشنوا را برای همکاری در پروژه پژوهشی درباره نظامهای زبان اشاره به کار گرفته است. این در حالی است که هفت کمیته فرعی ناشنوایان، که اعضای ناشنوا دارند و نمایندگی هفت منطقه کشور را برعهده دارند، به عنوان رابط میان کمیته مهارتهای ارتباطی و انجمنهای ناشنوایان افریقای جنوبی عمل می‌کنند. بدون همکاری و مشارکت این رهبران ناشنوا، این پروژه پژوهشی بی‌نتیجه بود.
فدراسیون ورزشهای حرفه‌ای و رزمی ناشنوایان نیز در افریقای جنوبی تشکیل شده است. بدین ترتیب، مردان و زنان ناشنوا به نمایندگی از افریقای جنوبی در مسابقات المپیک ناشنوایان شرکت می‌کنند. فدراسیون ورزشهای ناشنوایان افریقای جنوبی ، به چهار بخش ایالتی تقسیم می‌شود: ناتال ، اورنج فری استیت ، کیپ و ترانسوآل . رقابتهای منظمی ‌در سطح ایالتی، در رشته‌های بدمینتون ، فوتبال راگبی ، کریکت ، شنا ، تنیس ، و دو و میدانی برگزار می‌شوند. همه ساله، مسابقات تابستانی و زمستانی ناشنوایان ، به صورت دوره‌ای برگزار می‌شود و تمامی فعالیتهای ورزشی فوق را در برمی‌گیرد.
مأخذ:
GEDPD, Vol. 3, P. 184-187.
جی. ام. هربست
ترجمه لقمان سرمدی  
تاریخ ثبت در بانک 2 مهر 1399