| کد | jr-29752 |
|---|---|
| عنوان اول | پیش‌دبستانی |
| عنوان دوم | ضرورتها و نیازهای آموزشی و پرورشی کودکان ناشنوا پیش از ورود به دبستان و در دوره آمادگی |
| نویسنده | محمود پاکزاد |
| عنوان مجموعه | دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد اول |
| نوع | کاغذی |
| ناشر | موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم |
| محل چاپ مجموعه | تهران |
| سال چاپ | 1388شمسی |
| شماره صفحه (از) | 322 |
| شماره صفحه (تا) | 324 |
| زبان | فارسی |
| متن |
کودکان ناشنوا پیش از ورود به دبستان و در دوره آمادگی. کودکان ناشنوا از دو سالگی به بعد، به تدریج نسبت به مشکلات ارتباطی و زبانی خود، آگاهیهایی پیدا کرده و پی می‌برند که دیگران با حرکتهای لب، نیازها و خواسته‌های خود را به سایران منتقل می‌کنند و آنان در این زمینه ناتوان‌اند و در برقراری ارتباط با دیگران ناموفق هستند. از دو سالگی تا چهارسالگی مرحله بسیار مهم برای زبان‌آموزی کودک است. جبران آن در آینده اگر نگوییم ناممکن، ولی به سختی امکان‌پذیر است. از این رو تأسیس مراکز پیش‌دبستانی برای کودکان ناشنوا ضرورت دارد و در کشورهای مختلف، متخصصان آموزش و پرورش بر این ضرورت تأکید ورزیده‌اند. کودکان ناشنوا از دو سالگی به بعد نیاز مبرم به آموزشهای زبان و تفهیم دارند. این دوره تأثیر به سزایی در توسعه مهارتهای ارتباطی و زبانی آنها دارد. غیر از آموزش، این مراکز به درمانِ ناشنوایی نیز مبادرت می‌ورزند. کارشناسان گفتار درمان، گفتارسنجها، توان‌بخشهای ناشنوایی، در کنار مربیان در این مراکز برای بهبود وضع جسمی و روحی کودکان ناشنوا اقدامات اساسی انجام می‌دهند. نخستین کسی که به آموزش کودکان پیش‌دبستانی اهتمام ورزید، جبار باغچه‌بان بود حتی کتابهایی در قالب شعر برای بچه‌های پیش‌دبستانی تألیف کرد. پس از او دخترش، ثمینه باغچه‌بان تحقیقات در این باره را ادامه داد و چند اثر پژوهشی در این زمینه منتشر کرد. حداقل سه عنوان کتاب با این نا‌مها از او باقی مانده است: دوران آمادگی: آغاز آموزش ناشنوایان؛ آمادگی, آغاز آموزش ناشنوایان, آمادگی: آغاز آموزش؛ راهنمای تدریس آمادگی. دوره نوزادی: طفل تازه متولد هنگامی که از دنیای رحم به دنیای واقعی قدم می‌گذارد، آغاز به شناختن میکند و با گذشت زمان محیط اطراف خود را می‌شناسد و به کمک حواس، دانستنیها را فرا می‌گیرد. پس کودک از آغاز تولد, شروع به فراگیری میکند و حواسش او را در این راه کمک می‌نمایند. هر نوزادی در آغاز تولد لال است، هنوز نیاموخته است تا بتواند تکلم کند. به تدریج بر اثر موهبت شنوایی، زبان محیطی را که در آن زندگی میکند می‌آموزد و چون آموخت می‌کوشد تا سخن گوید. آن قدر می‌گوید و گفتار خویش را با الگو، که گفتار اطرافیان اوست تطبیق می‌دهد تا کاملاً بر زبان مسلط گردد. حال اگر طفلی کر متولد شده باشد یا در بدو تولد به عللی شنوایی خود را از دست داده باشد، لال می‌ماند و اینجاست که کوشش و راهنمایی و آموزش و پرورش صحیح و مخصوص می‌تواند نقص لالی او را برطرف کند. والدین: نقش پدر و مادر در تربیت طفل کاملاً روشن است و به همین لحاظ آموزش و پرورش قبل از دوران مدرسه امروزه مورد توجه بسیار است. در اطفال ناشنوا وظیفه پدر و مادر بیشتر و مهم‌تر از کودکان سالم است. گرچه بسیاری از عادات و اخلاق انسانی ارثی بوده و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌گردد, ولی بیشتر افراد آنچه را دارند از محیط خود کسب نموده‌اند. به عبارت بهتر هر فردی ساخته و پرداخته محیط خویش است. کودک را می‌توان با تربیت صحیح چون نهال جوانی به هر شکلی که می‌خواهیم درآوریم. بنابراین, وظیفه سنگین پدر و مادر به خوبی آشکار می‌گردد؛ زیرا آنان هستند که می‌توانند کودکان خود را افراد شایسته‌ای بار آورند یا به عکس در نتیجه مسامحه و سهل‌انگاری از آنان افرادی انگل و سربار جامعه بسازند. شکی نیست چنانچه طفل نقصی داشته باشد، وظیفه پدر و مادر سنگین‌تر خواهد بود. کودک ناشنوا از هیچ نظر با کودک شنوا فرق ندارد. تنها او به یک چیز اضافه برخواسته دیگر کودکان, احتیاج دارد و آن شنوایی است. حال که شما قادر به رفع نقص وی نیستید می‌توانید با به کار بردن روشی صحیح این نقص را تا اندازه‌ای جبران کنید. رفتار با کودک: چگونگی برخورد با اطفال ناشنوا از مباحث اساسی دوره طفولیت است. کودک ناشنوا به دلیل اینکه نمی‌فهمد و هیچ دلیل و برهانی را قبول نمی‌کند، تنبیه یا تشویق وی مشکل‌تر است. وقتی از تربیت کودک صحبت می‌شود، عده‌ای تصور می‌کنند تربیت, یعنی تنبیه و تحکم. اگر کودکی را به علت اینکه عملی خلاف عقیده و خواسته ما انجام داده تنبیه کنیم، به جای ارشاد وی در او ایجاد عقده کرده‌ایم. تصور کنید فرزند شما کار خلافی انجام داده که اصولاً شایسته وی نیست به جای اینکه او را تنبیه کنید بهتر است با دلیل و برهان به او بفهمانید که عملش صحیح نبوده است؛ زیرا با این فرض که, تنبیه شما موثر افتد برای مدت کوتاهی آن عمل را تکرار نخواهد کرد, ولی به یقین بعد از مدتی چون به قبح عمل خود واقف نشده، دوباره آن را انجام خواهد داد. یک پزشک خوب هرگز به بیماری که مبتلا به سردرد مداومی است قرص مسکن نخواهد داد؛ زیرا می‌داند که این قرص فقط برای مدتی کوتاه بیمار را تسکین می‌دهد و دوباره سردرد او آغاز خواهد شد، بلکه می‌کوشد با فهمیدن علت، بیماری او را معالجه نماید. یک مربی خوب, نیز، هرگز با تنبیه کودک در او ایجاد عقده نخواهد کرد، بلکه سعی میکند با روش صحیح و مداوم و آوردن دلیل و برهان کودک را از انجام اعمال ناشایست باز دارد و او را برای یک زندگی صحیح تربیت کند. بیشترین رفتار نامطلوب و ناشایست اطفال به علت وجود ناراحتی درونی است. وظیفه ماست که این علت را پیدا کرده و برطرف کنیم. در اطفال ناشنوا نیز، این موضوع صحیح است و از آنجا که آنها به علت نقص خود, قادر به تشریح ناراحتی خویش نیستند، امکان اینکه رفتارشان بیش از کودکان شنوا ناراحت‌کننده باشد وجود دارد. یک کودک ناشنوا هنگامی که حس کند پدر یا مادرش ناراحت و غمگین است او نیز, ناراحت و متأثر خواهد شد و به علت اینکه دلیل ناراحتی اولیای خود را نمی‌داند و ناراحتی وی عمیق‌تر از یک کودک شنواست. وظیفه شماست، هر بار که او را ناراحت یافتید سعی کنید علت ناراحتی او را دریابید و در رفع آن بکوشید نه اینکه او را تنها به سبب گریه کردن یا فریاد کشیدن تنبیه نمایید. اگر می‌خواهید کودکی سالم, مستقل و با اراده تربیت کنید که قادر باشد راهنمای خود در زندگی بوده و متکی به دیگران نباشد, باید به وی راه صحیح زندگی کردن را بیاموزید و او را فردی مستقل و با اراده تربیت نمایید. در میان حیوانات تنها بچه انسان است که سالها مواظبت و تربیت لازم دارد. بدین لحاظ, در بچه انسانی تا حد زیادی اتکا و نیاز به دیگران پدید می‌آید و تنها اجتماعات شخصیت‌پرور هستند که فرزندانی مستقل و متکی به خود می‌پرورانند. فرزندی که متکی و وابسته به پدر و مادر است، در زندگی به سختی گلیم خویش را از آب می‌کشد. کودک ناشنوا به علت نقص خویش بیش از یک طفل سالم به خانواده و پدر و مادر متکی است. اگر این وابستگی و اتکا در فرزندان ناشنوا بیش از اندازه باشد، وی در بزرگی در کشاکش زندگی, دچار محظورات متعددی خواهد شد. پس باید او را مستقل، با شخصیت و اجتماعی بار آورد. او باید با کودکان همسال خود بازی کند و احیاناً از حق خود دفاع نماید. باید او را در خرید و کارهای منزل شرکت داد و حس مسئولیت را در او ایجاد کرد. مراکز پیش‌دبستانی: اولین فردی که پیش‌دبستانی در ایران دایر کرد، باغچه‌بان بود. پس از آن به تدریج این مراکز گسترش یافت و در شهرهای حتی کوچک تأسیس شد. در چند شهر ایران نیز این مراکز تأسیس شده است. برای نمونه مرکز پیش دبستانی ناشنوایان شهرستان رشت در سال1379 تأسیس شد و در زمینه‌های آموزش، تربیت شنیداری و دیگر نیازهای پیش دبستانی ناشنوایان فعالیت کرده است. مآخذ: پاکزاد، محمود، کودکان استثنایی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، 1376، همو؛ هیاهو در دنیای سکوت، تهران، سازمان چاپ و انتشارات، 1374؛ تعلیم و تربیت استثنایی، ش 20 و 21 (مرداد و شهریور 1382)، ص 66-68. محمود پاکزاد |
| تاریخ ثبت در بانک | 3 خرداد 1399 |