| کد | jr-29100 |
|---|---|
| عنوان اول | بلژیک |
| عنوان دوم | وضعیت ناشنوایان و ناشنوایی در این کشور |
| نویسنده | او پریر |
| مترجم | محبوبه مرشدیان |
| عنوان مجموعه | دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد اول |
| نوع | کاغذی |
| ناشر | موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم |
| محل چاپ مجموعه | تهران |
| سال چاپ | 1388شمسی |
| شماره صفحه (از) | 274 |
| شماره صفحه (تا) | 277 |
| زبان | فارسی |
| متن |
بلژیک ، وضعیت ناشنوایان و ناشنوایی در این کشور. این کشور کوچک، ولی پُرجمعیت, بسیار صنعتی و دارای دو زبان متفاوت است. تقریباً بیش از نیمی از مردم آن به زبان فلاندری صحبت می‌کنند و دیگران به زبان فرانسه. این اختلاف زبانی و فرهنگی, تبعات مهمی برای ناشنوایان بلژیک داشته است. بنابراین ارائه خدمات بدانها, به خصوص در زمینه آموزش, عمیقاً تحت تأثیر تفاوتهای میان این دو گروه زبانی است. خدمات پیش از دبستان: تشخیص زودهنگام ناشنوایی در کودکان و توان‌بخشی آنان در بلژیک، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. در بسیاری از بخشهای زایمان، معاینه برنامه‌ریزی شده نوزادان از لحاظ شنوایی، مرسوم است. امروزه ناشنوایی بیشتر کودکان را در طول سال نخست عمرشان تشخیص می‌دهند و بیشتر کودکانی که شدیداً ناشنوا هستند، پیش از رسیدن به دو سالگی تشخیص داده می‌شوند و مدارس و مراکز گفتار و شنوایی، با روشهایی، از جمله نصب‌کردن وسایل کمک‌شنوایی و مشاوره دادن به خانواده‌های آنان در مورد روشهای ارتباطاتی به توان‌بخشی به آنها می‌پردازند. مدارس: شمار کل دانش‌آموزان ناشنوا در مدارس بلژیک، مشخص نیست. با این همه، در حدود یکهزار و پانصد دانش‌آموز در مدارس ویژه کودکان ناشنوا، مشغول به تحصیل هستند. هشت مدرسه، فلاندری زبان و هشت مدرسه دیگر، فرانسوی زبان هستند و دانش‌آموزان نیز در یکی از این سه سطح، تحصیل می‌کنند: کودکستان ، ابتدایی و متوسطه مقدماتی . بیشتر دانش‌آموزان، در هر دو مدرسه فلاندری زبان و فرانسوی زبان, تحصیلات روزانه دارند. همه این مدارس، تحت حمایت دولت قرار دارند؛ اما بسیاری از مدارس فلاندری زبان، به شبکه مدارس کاتولیک‌ـ رومی متعلق هستند و به وسیله کلیساهای محلی اداره می‌شوند. یکی از مدارس فلاندری زبان را یک استان (ناحیه) اداره می‌کند و دیگری را یک شهر. مدارس فرانسوی زبان، تحت کنترل مراجع مختلفی قرار دارند. در بیشتر مدارس، آماده‌سازی شغلی، بسیار مورد تأکید قرار می‌گیرد. 88 درصد دانش‌آموزان از برنامه‌های شغلی سطح متوسطه مقدماتی بهره‌مند می‌شوند. دوازده درصد دیگر نیز در بخشهای فنی متوسطه مقدماتی آموزش می‌بینند و می‌توانند مدرکی اخذ کنند که به موجب آن، فرصت بهره‌مندی از آموزش متوسطه عالی و نهایتاً پس از متوسطه را به دست می‌آورند. مدارس ویژه ناشنوایان، دارای مقطع متوسطه عالی نیستند. دانش‌آموزانی که بالاتر از این سطح می‌روند, باید در برنامه‌های مختلط با دانش‌آموزان شنوا، شرکت نمایند. روشهای آموزشی: همانند بیشتر کشورهای اروپایی, در بلژیک نیز پس از مجمع سال 1880 میلان ، زبان اشاره، دیگر مشابه ابزاری آموزشی به کار نمی‌رفت. با این همه, هنوز در موسسات شبانه‌روزی و در نسلهای متوالی برخی از خانواده‌های ناشنوا رواج داشت. با آنکه هرگز زبان اشاره سرکوب نگردید, اما مربیان، آن را نوع نازل‌تر از برقراری ارتباط می‌دانستند, آن چنان که گستره توزیع آن، همواره در یک محل، محدود ماند و صرفاً محصلان سابق موسسات مختلف، بدان آگاه بودند. همچنین از گنجاندن و یا تلقین کودکان دارای نقص‌شنوایی در کلاسها و مدارس عادی، به طور گسترده، حمایت به عمل می‌آمد و برخی مدارس و یا مراکز، فعالانه به این کار، مبادرت می‌کردند. این کار، عمدتاً برای ناشنوایانی متوسط و یا نسبتاً شدید, نتایج مفیدی در بردارد. با این همه، در نتیجه روش آموزشی مختلط, برخی افراد شدیداً ناشنوا نیز در تحصیل خود، موفق بوده‌اند و به استانداردهای بالاتر آموزشی دست یافته‌اند. روشهای مورد تأیید اِی. وُن اُدن و یا روش کلامی‌ـ آهنگی گوبرنیا در سن میشل‌گیشتل هلند تأثیر چشمگیری بر روش‌شناسی شفاهی داشته است و در برخی موارد، روش شفاهی آگاهانه، از آن پیروی کرده است. همچنین، از اواسط قرن بیستم، بر استفاده از فناوری الکتریکی صوتی تأکید بسیاری شده است. پی بردن به این نکته که صرفاً آموزش شفاهی ، همه کودکان ناشنوا را قادر به فراگیری زبان شفاهی نمی‌کند, بسیاری از آموزگاران بلژیکی را برآن داشت تا روشهای خود را ارزیابی نمایند. بسیاری از آنان به این نتیجه رسیدند که برخی از اشکال ارتباط دستی ، به همراه آموزش شفاهی، بهتر می‌تواند به کودکان ناشنوا کمک کند تا احاطه‌ای کامل بر زبان گفتاری داشته باشند و به طور کلی، توانایی زبانی بیشتری کسب نمایند. از 1980, برخی از مدارس فرانسوی زبان و مخصوص کودکان ناشنوا، قاطعانه در این مسیرهای جدید، گام برداشتند. با این همه، دیگر مدارس به شفاهی‌گرایی پایبند ماندند. گفتار نشانه‌دار ، که دکتر اورین کورنت و همکارانش در فرانسه و بلژیک ارائه دادند, مورد توجه عمومی قرار گرفت و امروزه در برخی مدارس به طور گسترده به کار می‌رود. همچنین، دبلیو. ووتس و آر. سریز در بلژیک، روش دیگری به نام آکاد (الفبای کمک شده با حرکت و یا حرکات لب در گفتار ) را ابداع کردند و در مدرسه خود، به کار بردند. این روش, در واقع، مکمل دستی زبان گفتاری است و هدف از آن، رفع ابهام از گفتارخوانی است (مانند گفتار نشانه‌دار)؛ اما در عین حال، می‌تواند اطلاعاتی نیز در مورد چگونگی تلفظ و عروض بدهد. ارتباط دو وجهی ، گونه‌ای از ارتباط کلی است که در آن، فرانسه به زبان اشاره توأم با گفتار به کار می‌رود و به عنوان جایگزین گفتار اشاره‌ای و یا در کاربرد ترکیبی با آن ارائه گردیده است. فرانسه به زبان اشاره, بر مبنای نشانه‌های زبان اشاره بلژیکی قرار دارد که ناشنوایان فرانسوی زبان به کار می‌برند. آموزگاران فرانسوی زبان و ناشنوایان تراز اول بلژیکی، به توافق رسیده‌اند که حداقل در نظام آموزشی مدارس, فرانسه به زبان اشاره به عنوان روش فراگیری زبان فرانسه، بر زبان اشاره فرانسوی برتری دارد. با این همه, آموزگاران ناشنوایان بزرگسال, امروزه با این هدف که دانش‌آموزان ناشنوا بتوانند زبان اشاره فرانسوی را به درستی فراگیرند, این زبان را به آنان می‌آموزند. بیشتر مدارس فلاندری زبان, در آموزش کودکان دارای چندین معلولیت, زبان‌پریش و ناشنوا, صرفاً از روش گفتاری استفاده می‌کنند و ارتباط را به هجی کردن با انگشت ، محدود می‌سازند. ارتباط کلی در این مدارس، کاربردی نادر دارد و صرفاً در گروههای کوچکی از دانش‌آموزان به کار می‌رود که نمی‌توانند با آموزش شفاهی کنار بیایند. یکی از مدارس، در حال ابداع فلاندری اشاره‌ای واحد است. همچنین، کاربرد نظام‌مند آن را از کودکستان به بعد، بررسی می‌کند. جامعه ناشنوایان نیز از کاربرد فلادندری به زبان اشاره به جای زبان اشاره فلاندری حمایت و استقبال می‌کند. در مدارس و یا دانشگاههای عادی بلژیک و برای کمک به دانشجویان ناشنوا, رابطان زبان اشاره و یا گفتار نشانه‌دار فعالیت ندارند. بیشتر دانشجویان، باید از راه گفتارخوانی, اندک شنوایی‌ای که دارند و نیز مطالب مکتوب, به فراگیری بپردازند. دانشگاه دولتی مانز ، به آموزش و تربیت رابطان شفاهی, اشاره‌ای و گفتار نشانه‌دار می‌پردازد, و در کلیه سطوح برای دانش‌آموزان ناشنوا، مطالب مکتوب, ویدئویی و رایانه‌ای تولید می‌کند. درباره کودکان ناشنوای دارای معلولیتهای چندگانه باید گفت که سرویسهای آموزشی اندکی در این خصوص موجود است. با این همه, از سپتامبر 1981, مرکز مخصوصی برای کودکان روان‌پریش و مبتلا به اوتیسم ، افتتاح شده است که کادر آموزشی آن نیز از زبان اشاره استفاده می‌کنند. آموزش ویژه نیز همانند آموزش‌عمومی رایگان است و البته در بردارنده اقداماتی جبرانی بسته به نیاز هر کودک. مدارس، رفت و آمد کودکان معلول به مدارس ویژه را برعهده داشته و ساماندهی می‌کنند و وزارت آموزش کشور نیز هزینه‌های مربوط را جبران می‌کند. نظام بیمه بهداشت ملی و صندوق ملی سازگاری اجتماعی معلولان ، شصت تا هشتاد درصد از هزینه‌های وسایل کمک‌شنوایی را متقبل می‌شوند. مشارکت جمعی آنها به تأمین هشتاد درصد از هزینه‌های تنظیم استریو و به عبارت دیگر، نصب و کار گذاشتن دو سمعک می‌انجامد. والدین برای همه کودکان، مقرری خانواده دریافت می‌کنند و این میزان مقرری برای کودکان ناشنوا، بیش از دو برابر است و در اظهاریه مالیات بر درآمد, هرکودک ناشنوا, به منزله دو کودک تحت سرپرستی محسوب می‌شود. موقعیت اجتماعی‌ـ اقتصادی: اغلب ناشنوایان بلژیکی، صرفاً در مشاغلی مشغول به کار بوده‌اند که نسبت به قابلتهای ذاتی و عقلانی آنها در درجه پایین‌تری قرار داشته است. از این رو, معمولاً موقعیت اجتماعی‌ـ اقتصادی آنان، با قابلیتهایشان مطابقت ندارد. به طور معمول, آنها به کارهای یدی, خدمات یا مشاغل فنی سطح پایین می‌پردازند و تقریباً می‌توان گفت آموزگاران ناشنوا، به هیچ وجه یافت نمی‌شوند. اگرچه درباره بیکاری ناشنوایان، آماری رسمی وجود ندارد, به احتمال قوی، بیکاری در بین آنان بیشتر از افراد عادی شیوع دارد. البته, تمهیداتی قانونی در جهت حفظ مشاغل برای افراد معلول، اندیشیده شده است. همه سازمانهای دولتی موظف‌اند دو درصد از ناشنوایان را استخدام کنند. با این همه, این افراد، افزون بر داشتن گواهینامه و مدارک آموزشی, باید از یک آزمون دولتی موفق بیرون بیایند, تا واجد شرایط مشاغل مورد نظر باشند. افراد معلول، علاوه بر درآمد شغلی و یا حقوق بیکاری خود, برای جبران اشتغال ناکافی خود, و یا مشکلاتشان در خصوص سازگاری اجتماعی, مبلغی را نیز دریافت می‌دارند. زندگی اجتماعی‌ـ فرهنگی: انجمنهای بسیاری هستند که فعالیتهای اجتماعی‌ـ فرهنگی را برای بزرگسالان ناشنوا سازماندهی می‌کنند. در بیشتر این انجمنها، شیوه عمده ارتباطی, زبان اشاره است. به طور کلی، در مورد تعداد ناشنوایانی که عضو فعال این انجمنها هستند, اطلاعاتی در دست نیست. اغلب ناشنوایان، خواستار وحدت و یکپارچگی‌اند, اما نتوانسته‌اند اختلاف میان دسته‌بندیهای زبانی (فلاندری‌ـ فرانسه) و فلسفی (کاتولیک ـ غیرکاتولیک) و دو‌دستگیهای محلی را رفع کنند. به طور کلی، در بلژیک نسبت به تفکیک زبانی گرایشی روزافزون به چشم می‌خورد و این گرایش در زبانهای اشاره نیز نمود یافته است؛ زبانهایی که روز به روز از یکدیگر دور می‌شوند. در هر جامعه زبانی ناشنوایان, کمیسیونی در حال مطالعه, یکنواخت کردن و ترویج زبان اشاره آنجامعه است. در 1983، لغت‌نامه زبان اشاره جامعه ناشنوایان فرانسوی زبان تدوین شده است. این زبان با زبان اشاره فرانسوی متفاوت است, اما ویژگیهای مشترکی نیز در آنها یافت می‌شود. برای نمونه، پنجاه در صد از کلمات آنها مشترک است. صرفاً چند رابط خودآموز زبان اشاره (اعم از آموزگاران و یا افراد عادی دارای اقوام ناشنوا), وجود دارند که ناشنوایان را در برخی رویدادهای اجتماعی و یا جلسات دادرسی حقوقی، مساعدت می‌نمایند. انجمنی نیز متشکل از ناشنوایان گویا و بزرگسالان کم‌شنوایی که از زبان اشاره استفاده نمی‌کنند, مشغول فعالیت است و بیشتر اعضای ناشنوای آن، پس از فراگیری زبان, شنوایی خود را از دست داده‌اند. همچنین، تعدادی از ناشنوایان گویا در فعالیتهای گروههای ناشنوا شرکت نمی‌کنند و به زبان اشاره، احساس نیاز ندارند. آنان به همین میزان سازگاری خود با جامعه شنوا راضی هستند. آنها از طریق گفتار, گفتارخوانی, اندک شنوایی خود و زبان مکتوب، ارتباط برقرار می‌سازند. ناشنوایان، بیشتر مایل‌اند با دیگر ناشنوایان ازدواج نمایند, اما در این خصوص هیچ گونه اطلاعات عددی‌ای وجود ندارد. رسانه‌ها: در جهت استفاده سهل‌الوصول ناشنوایان بلژیکی از تلفن و یا تلویزیون, تلاش چندانی صورت نگرفته است و صرفاً چند خط خصوصی با تلفنهای ترسیمی مجهز شده‌اند. با این همه, وزارت جامعه فرهنگی فرانسوی زبانان ، شروع به استفاده از آنها کرده است. از سال1981, شبکه ملی فرانسوی زبان ، پنج روز در هفته، برنامه‌های خود را با تفسیر اشاره‌ای ارائه می‌دهد که عمدتاً نیز اخبار عصرگاهی این گونه پخش می‌شود. همچنین، هر هفته برنامه‌ای دارد که دوره‌ای آموزشی مخصوص بزرگسالان ناشنوا شده است. در مورد گفتارخوانی, علاوه بر این، به ارائه مطالب مورد علاقه ناشنوایان نیز می‌پردازد. شبکه ملی فلاندری زبان ، هر هفته مجله‌ای خبری مخصوص ناشنوایان و کم‌شنوایان دارد که شامل موارد زیر است, اسلایدهای شرح‌دار عکسها و نقشه‌های اهم اخبار, صفحاتی از متون مکتوب و گزیده‌هایی زیرنویس‌دار از تصاویر متحرک، همچنین این شبکه صفحات پیام‌نمایی را درباره ناشنوایی و ناشنوایان، تدوین کرده است. در زمینه شرح و زیرنوسی, هیچ‌گونه برنامه مدونی وجود ندارد, به گونه‌ای که دستیابی بیشتر ناشنوایان به تلویزیون، محدود است. آنان, صرفاً می‌توانند فیلمهای خارجی دارای زیرنویس تماشا کنند. البته این فیلمها در شبکه‌های فرانسوی و یا بلژیکی فرانسوی زبان، نادر است و اکثراً نسخه فرانسوی فیلمها به نمایش درمی‌آید. این وضعیت، در شبکه‌های هلندی و فنلادی، اندکی بهبود یافته است؛ چرا که این شبکه‌ها بیشتر نسخه اصلی فیلمها را با زیرنویس، پخش می‌کنند, با این همه، این فیلمها کیفیت چندان مناسبی ندارند. مأخذ: GEDPD, Vol. 1, P. 133-135. اُو. پریر ترجمه محبوبه مرشدیان |
| تاریخ ثبت در بانک | 29 اردیبهشت 1399 |