کد jr-28956  
عنوان اول باغچه‌بان، پروانه  
عنوان دوم از خادمان فرهنگی ناشنوایان در ایران  
نویسنده ثمینه باغچه بان  
عنوان مجموعه دانشنامه ناشنوایان (دانا) ـ جلد اول  
نوع کاغذی  
ناشر موسسه فرهنگی هنری فرجام جام جم  
محل چاپ مجموعه تهران  
سال چاپ 1388شمسی  
شماره صفحه (از) 209  
شماره صفحه (تا) 210  
زبان فارسی  
متن باغچه‌بان، پروانه، از خادمان فرهنگی ناشنوایان در ایران.
در 1308 متولد شد و از ابتدای طفولیت با آموزشهای پدرش, جبار باغچه‌بان, دور مقاطع آموزشی را گذراند و به شغل معلمی روی آورد. با توجه به این که روش جدید تدریس خواندن و نوشتن خط فارسی (مشهور به روش باغچه‌بان) تا حدود1330, عملاً در مدارس متروک و در جامعه فرهنگیان, ناشناخته مانده بود، کلاس اول در دبستان ژاله تهران را پروانه باغچه‌بان، آغاز کرد. با این تلاش‌ها, این روش, برای نخستین بار عملاً مطرح شد. در مدت پنج سال تحصیلی، از 1333 تا 1335، توانست افزون بر آموزش کودکان به گروهی از معلمان دبستان ژاله, اصول روش باغچه‌بان را بیاموزد. تنی چند از این معلمان در دهه 1340 به بعد, در برنامه تربیت معلم وابسته به دفتر تعلیمات ابتدایی هسته مرکزی مربیان, این روش را آغاز کردند و موجب گسترش این روش آن در سطح کشور شدند.
پروانه باغچه‌بان, از 1335 تا 1338, در دبستان اندیشه (دبستان ایتالیایی) همراه با تدریس در کلاس اول به تربیت معلم و مربی هم پرداخت. غیر از آموزش به حرفه چاپ و نشر هم روی آورد و از 1338 تا 1344 در انتشارات فرانکلین مشغول به کار شد.
آموزش به ناشنوایان: با توسعه مدرسه‌های باغچه‌بان در دهه سی و چهل، از پروانه, هم تقاضای همکاری در این مدارس شد. در پی آن، در سمت مدیر آموزشگاه, مشغول خدمت شد. وی, غیر از تدریس, مسئولیت راهنمایی معلمان برای ارتقای شیوه آموزش آنها در مواد مختلف درسی را بر عهده داشت. در این سالها, آموزشگاه باغچه‌بان, کلاسهای بسیاری داشت. از این رو تجربیات زیادی آموخته بود. با برگزاری جلسات منظم برای معلمان کلاسهای همپایه و آموزش روش تدریس به آنها به انتقال تجربیات خود می‌پرداخت. بدین‌گونه برنامه یکسانی در همه مدارس و کلاسها حکفرما شد و پس از اصلاح برنامه‌های آموزشی در عرصه تدریس و روش به سراغ متون آموزشی رفت و همه شاگردان از روشی یکسان بهره‌مند ‌شدند و می‌توانستند به طور یکسان از کوشش معلمان خود, استفاده کنند.
با توجه به اینکه در این زمان, کتاب ویژه‌ای برای ناشنوایان وجود نداشت. اقدام به تألیف کتابهای درسی برای شاگردان ناشنوا کرد تا آنها بتوانند همپای شاگردان شنوا, مطالب را از روی متون درسی بیاموزند. این وظیفه را با تألیف همه کتابهای اول تا چهارم دبستان به انجام رساند.
خدمات درمانگاهی: در این زمان, آموزشگاه, مجهز به سمعکهای گروهی شده بود، اما روش استفاده از آنها به روز نبود. از اینرو پروانه باغچه‌بان, در 1346, با استفاده از بورس تحصیلی برای فراگیری یک دوره تخصصی در ادیومتری و سنجش شنوایی کودکان خردسال و تربیت شنوایی به دانمارک رفت. پس از پایان این دوره و بازگشت به تهران, «کلینیک شنوایی و گفتار باغچه‌بان» را در بخشی از آموزشگاه, پایه‌گذاری کرد و تا سال 1359, به عنوان سرپرست کلینیک و اجرای برنامه تربیت شنوایی کودکان, مشغول به کار شد و به تربیت نخستین مربیان سنجش شنوایی پرداخت.
این درمانگاه تا 1359, با همکاری رضا پشمی و جمشید پیرنظر، که پس از آموزش در امریکا, مسئول بخش رادیولوژی شده بود، اداره می‌شد. این درمانگاه, وابسته به جمعیت حمایت کودکان کرولال بود و خدمات خود را به طور رایگان در اختیار همه مراجعان تهرانی و شهرستانی قرار می‌داد. همچنین, با همکاری متخصصان و مربیان این کلینیک و با همت جواد هدایتی, رشته ادیومتری و تربیت رابط شنوایان در 1354 در دانشگاه ملی ایران (شهید بهشتی کنونی) آغاز شد. هم‌اکنون پس از گذشت سالها، این نیاز در زمینه خدمات به ناشنوایان در سطح کشور, برآورده شد.
در 1350 که ثمینه باغچه‌بان, مسئول پایه‌گذاری سازمان ملی رفاه ناشنوایان شد, پروانه باغچه‌بان, به عنوان مدیر داخلی آموزشگاه باغچه‌بان برگزیده شد و تا 1359 به خدمات خود در آموزشگاه و کلینیک شنوایی و گفتار باغچه‌بان, ادامه داد.
از 1359 تا 1364, پروانه باغچه‌بان, مسئول اجرای برنامه‌های ادیومتری در مطب شخصی پشمی در تهران بود.
فعالیت هنری: افزون بر خدمات آموزشی و کلینیکی, پروانه باغچه‌بان, مسئول تهیه و اجرای برنامه‌های نمایشی شاگردان بود که قدمهای بزرگی در راه پرورش استعدادهای هنری ناشنوایان به شمار می‌آید. اکنون, دست‌پروردگان این آموزشگاه, مسئولیت برنامه‌های هنری ناشنوایان را که بسیار چشمگیر است, در کشورمان بر عهده دارند.
مآخذ:
باغچه‌بان، ثمینه، بهره ناشنوایان، تهران، امیرکبیر، بی‌تا؛ باغچه‌بان، جبار، زندگینامه آموزگار و نویسنده بزرگ کودکان، تهران، 1381؛
اطلاعات شخصی نویسنده.
ثمینه باغچه‌بان  
تاریخ ثبت در بانک 28 اردیبهشت 1399