| کد | jr-23653 |
|---|---|
| عنوان اول | جراحی |
| عنوان دوم | Surgery |
| عنوان مجموعه | دانشنامه دانش‌گستر، ج6 |
| نوع | کاغذی |
| شماره صفحه (از) | 518 |
| شماره صفحه (تا) | 519 |
| زبان | فارسی |
| متن |
شاخه‌ای از پزشکی است که از طریق عمل جرّاحی به معالجه بیماری، نابهنجاری یا جراحت می‌پردازد. جرّاحی سنتی با ابزارهای برنده انجام می‌شده است، اما امروزه برای درمان یا رفع ضایعات از فناوری‌هایی مانند امواج مافوق صوت و لیزر استفاده می‌کنند. جراحی در محیط ضدعفونی شده و با استفاده از داروی بیهوشی انجام می‌شود. رشته‌های تخصّصی بسیاری در جرّاحی وجود دارد از جمله، جرّاحی قلب، ارتوپدی (استخوان‌ها و مفاصل)، چشم، اعصاب (مغز و عصب‌ها)، قفسه سینه و کلیه؛ دیگر تخصص‌ها عبارت‌اند از جرّاحی پلاستیک و ترمیمی و پیوند عضو. به لحاظ تاریخی، جراحی برای دمل‌ها، قطع عضو، مشکلات دندان، سوراخ کردن جمجمه و زایمان در تمدن‌های باستانی دنیای قدیم و جهان نو صورت می‌گرفت. طی قرون میانه، جرّاحان عرب فنون پزشکی اسلامی را به اروپا انتقال دادند، و در این قاره، طی دوران رنسانس، مطالعه در زمینه کالبدشناسی و فیزیولوژی ادامه یافت. در پزشکی در قرن 19 پیشرفت‌های زیادی در عمل‌های جرّاحی صورت گرفت، اگرچه محافظه کاری مانع از پذیرش فناوری‌ها و نظریات جدید می‌شد. داروهای بیهوشی در اواسط قرن 19 معمول شد. رابرت لیستون، جراح اسکاتلندی، کاربرد اتر را برای قطع عضو آغاز کرد، و جیمز سیمپسون، متخصّص زایمان اسکاتلندی، در 1845 استفاده از کلروفرم را متداول ساخت. جراحان مشهوری همچون جان اسنو و جیمز سایم از انتخاب داروهای بیهوشی حمایت کردند و جان اسنو نخستین متخصّص بیهوشی بود که در 1853، از کلروفرم برای بی‌هوش کردن ملکه ویکتوریا هنگام تولد شاهزاده لئوپولد استفاده کرد. در نیمه دوم قرن 19 جوزف لیستر ضدعفونی کننده‌ها را کشف کرد، که جرّاحانی نظیر ویلیام چین از آن پشتیبانی کردند، و پایه عمل‌های جراحی موفقیت‌آمیز شد. از دیگر جراحان مشهور قرن 19 یوهان دیفنباخ را می‌توان نام برد که پیشگام عمل جراحی پلاستیک در برلین، پایتخت آلمان، بود. کشف آنتی‌بیوتیک‌ها و روش‌های موثر انتقال خون در نیمه نخست قرن 20 انجام عمل جراحی را بی‌خطرتر و کارآمدتر ساخت. به جای برخی عمل‌های جراحی قدیمی، همچون توراکوپلاستی (که موجب نابودی نسبی ریه می‌شد) برای درمان سل، درمان‌های دیگر صورت می‌پذیرد. همچنین، نیاز به جراحی‌های آزمایشی، با رواج شیوه‌های تصویربرداری بدون نیاز به جراحی نظیر مافوق صوت و سی‌تی اسکن کاهش یافته است. عمل آندوسکوپی (معاینه داخل بدن به وسیله مشاهده مستقیم) موجب پیشرفت جراحی سوراخ کلیدی شده است. مأخذ دانشنامه دانش‌گستر، ج6، ص 518-519. |
| تاریخ ثبت در بانک | 6 اسفند 1397 |