| کد | jr-23640 |
|---|---|
| عنوان اول | چرتکه |
| عنوان دوم | Abacus |
| عنوان مجموعه | دانشنامه دانش‌گستر، ج6 |
| نوع | کاغذی |
| شماره صفحه (از) | 833 |
| شماره صفحه (تا) | 834 |
| زبان | فارسی |
| متن |
چرتکه یا چتکه، وسیله‌ای قدیمی برای محاسبه است. این وسیله مرکب از چارچوبی است که چند رشته مهره در آن به میله‌هایی موازی کشیده شده‌اند. یونانیان و رومیان روش محاسبه با تعدادی سنگریزه روی سطح تخت را می‌شناختند. این وسیله را در تمدن‌های قدیمی‌تر، شاید حتی در بابل باستان، به کار می‌برده‌اند. اسچوتی در روسیه و سوروبن در ژاپن گونه‌های پیچیده‌تر آن‌اند. اکنون ماشین حساب‌های الکترونیکی جای چرتکه را گرفته‌اند. میله‌های چرتکه معرف مرتبه ارقام‌اند، مثلاً در دستگاه اعداد دهدهی، میله‌ها از راست به چپ به ترتیب نماینده یکان، دهگان، صدگان، هزارگان و غیره‌اند. برای نمایش ارقام هر عدد خاص، مهره‌ها در میله‌ها به طرف بالا لغزانده می‌شوند. این وسیله چون با حس لامسه و بدون اتکا به بینایی هم می‌تواند کارآیی داشته باشد، از این‌رو برای نابینایان مورد استفاده است. نیز ناشنوایان برای نشان دادن حساب یک نفر از آن می‌توانند استفاده کنند. مأخذ دانشنامه دانش‌گستر، ج6، ص 833-834. |
| تاریخ ثبت در بانک | 6 اسفند 1397 |