کد jr-23608  
عنوان اول تشریح  
عنوان دوم Anatomy Act  
عنوان مجموعه دانشنامه دانش‌گستر، ج6  
نوع کاغذی  
شماره صفحه (از) 61  
زبان فارسی  
متن تشریح یا آناتومی بررسی جسد و جسم موجودات به منظور کشف علل و عوامل بیماری‌ها، آسیب‌ها و معلولیت‌ها است. در این شیوه اعضاء بدن قطع یا شکافته و در درون آن مطالعه می‌شود.
فقیهان و متفکران مسلمان، قطع عضو میّت و مُثله کردن و تشریح میت مسلمان را جایز نمی‌دانند؛ مگر آن که حیات مسلمان دیگر بر آن متوقف باشد، در این صورت باید دیه آن از سوی قطع کننده پرداخت شود. تعلیم دانشجویان نیز چنانچه به تشریح نیاز باشد، همین حکم را دارد. قطع عضو میت مسلمان به قصد تدارک عضو از دست رفته مسلمان زنده جایز نیست، جز آن که خود در زمان حیات به آن اجازه داده باشد؛ در این صورت قطع آن دیه ندارد. اولیای میت نمی‌توانند به بریدن اعضای او به قصد پیوند اجازه دهند؛ اما تشریح میت غیر مسلمان مطلقاً جایز است. به نظر برخی باید دیه عضو قطع شده میّت اهمیت اهل کتاب را نیز پرداخت.
دیگر ادیان هم کمابیش این بحث‌ها رواج دارد. در اروپای قرون وسطا، تشریح پس از مرگ گناه شمرده می‌شد و برای تأمین جسدهای لازم آنها را از قبرها می‌دزدیدند. قانون کالبدشناسی (1832) اجازه داد تا از جسد فقرایی که بستگان آنها برای تحویل گرفتن مراجعه نمی‌کردند، استفاده شود. در دهه 1940 وصیت در مورد اهدای جسد رواج یافت.
تشریح جسد زنده یا زنده شکافی یا زِنده بُری (vivisection) به معنای پاره کردن بدن جانور زنده بیشتر بحث‌انگیز بوده است. این اصطلاح در ابتدا به معنی جراحی تجربی یا تشریح موجود زنده به کار می‌رفت. غالباً هواداران جنبش ضدیت با زنده شکافی این اصطلاح را برای هرگونه کار تجربی و آزمایشگاهی روی جانوران، به صورت جراحی یا صور دیگر، استفاده می‌کنند. سند مصوب 1976، معروف به «مصوبه ستمکاری بر جانوران» در بریتانیا، نخستین قانون جهانی برای حمایت از حیوانات آزمایشگاهی بود. در نوامبر 1998، وزارت کشور بریتانیا اعلام کرد که لازم است آزمایش مواد آرایشی و ترکیبات تشکیل دهنده آنها روی جانوران متوقف شود. به هر حال هنوز در جهان بحث‌های داغی جریان دارد.

مأخذ
دانشنامه دانش‌گستر، ج6، ص61.
 
تاریخ ثبت در بانک 5 اسفند 1397