مقاله مجموعه

کد jr-22925  
عنوان اول پیشگیری از معلولیت نابینایی ـ رعایت عوامل ایمنی  
نویسنده محمدرضا نامنی  
نویسنده افسانه حیات روشنایی  
نویسنده فریده ترابی‌میلانی  
عنوان مجموعه تحول روانی: آموزش و توانبخشی نابینایان  
نوع کاغذی  
ناشر سمت  
محل چاپ مجموعه تهران  
سال چاپ 1389شمسی  
شماره صفحه (از) 70  
شماره صفحه (تا) 73  
زبان فارسی  
متن تاکنون نزدیک به یک میلیون آمریکایی بینایی خود را (به درجات متفاوتی) به دلیل جراحات چشمی از دست داده‌اند. 90 درصد از تمامی جراحات چشمی که در محل کار اتفاق می‌افتد با استفاده از عینک‌های محافظ مناسب قابل پیشگیری است.
جراحات چشمی در محل کار هزینه‌های سنگینی را در بردارد. در آمریکا روزانه بیش از هزار مورد جراحات چشمی در محیط‌های کار به وقوع می‌پیوندد و سالیانه نزدیک به صد هزار مورد از این‌گونه جراحات به معلولیت بینایی اعم از نقص موقت یا دائم منجر می‌شود. برای پیشگیری از جراحات چشمی در محیط کار باید وسایل و دستگاه‌های موجود در محل بررسی و میزان دید افراد پیش از استخدام ارزیابی شود؛ زیرا اختلال‌های اصلاح نشده چشم به بروز حوادث کمک می‌کند. برای پیشگیری از حوادث باید عینک‌های محافظ مناسب برای فعالیت‌های یا خطرهای خاص در نظر گرفته شود. مناسب و راحت بودن عینک‌های محافظ می‌تواند در استفاده از آن موثر باشد. تهیه و کاربرد این عینک‌ها باید با نظارت افراد متخصص یا آموزش دیده در این زمینه انجام شود. در محل کار باید کمک‌های اولیه برای جراحات چشمی موجود باشد. برای مثال، در محیط‌هایی که افراد با مواد شیمایی سر و کار دارند، محلی برای شستشوی چشم در نظر گرفته شود. آموزش کمک‌های اولیه به کارکنان (حتی در سطوح پیشرفته‌تر) ضرورت دارد. برنامه‌های آموزشی مستمر به منظور آشنایی و ترغیب کارکنان به استفاده از محافظ‌های چشمی باید در محیط کار طراحی شود. مدیران و سرپرستان نیز به منظور تشویق کارکنان به استفاده از وسایل ایمنی می‌توانند الگوی مناسبی در این زمینه باشند. حوادثی که به آسیب‌های بینایی منجر می‌شود باید به طور مرتب بررسی و راهبردهای پیشگیری در صورت لزوم، بازنگری شود و تمامی نکات مربوط به برنامه پیشگیری و ایمن‌سازی به صورت مکتوب در معرض دید کارکنان قرار گیرد. انجمن آمریکایی پیشگیری از نابینایی، برنامه‌ای ابداع کرده است که جغد دانا نام دارد. این برنامه به قدردانی از کارکنانی می‌پردازد که با استفاده از عینک‌های محافظ بینایی خود را حفظ می‌کنند. همچنین برای افرادی که در حادثه‌ای با استفاده از عینک‌های محافظ، بینایی خود را نجات داده‌اند، پاداش‌هایی در نظر گرفته می‌شود. جغد دانا یک برنامه آموزشی و تشویقی است که می‌تواند از شدت، فراوانی و هزینه‌های آسیب‌های چشمی بکاهد (همان).
رعایت نکات ایمنی در منازل، مدارس و زمین‌های بازی از وارد شدن صدمه به چشم پیشگیری می‌کند. مطابق آمار تشکل «آمریکا، از نابینایی پیشگیری کن» همه ساله نزدیک به 250 هزار آمریکایی در اتاق‌های اورژانس بیمارستان‌ها برای جراحات چشمی تحت درمان قرار می‌گیرند، که بیش از نیمی از جراحات ناشی از حوادثی است که در محیط خانه یا هنگام تفریح اتفاق می‌افتد. برخی از این جراحات آسیب‌های دائمی به دنبال دارد. بیش از یک میلیون نفر در نتیجه جراحات چشمی به معلولیت بینایی مبتلا می‌شوند. نکته مهم اینکه 90 درصد از این جراحات با تمرین‌های مربوط به رعایت نکات ایمنی و استفاده از وسایل مناسب برای حفاظت از چشم قابل پیشگیری‌اند.
بسیاری از مکان‌ها در درون خانه و اطراف آن برای ایجاد آسیب‌های بینایی خطر آفرینند. پیروی از برخی نکات ایمنی مانند موارد ذیل در پیشگیری از وارد آمدن صدمات چشمی به افراد خانواده کمک می‌کند:
ـ رعایت نکات ایمنی به هنگام استفاده از مواد پاک کننده و رعایت نکات ایمنی در داخل خانه (مانند نصب نرده و چراغ در راه‌پله‌ها، پوشاندن لبه‌های تیز مبلمان و نصب قفل برای کشوهای آشپزخانه یا حمام).
ـ تطبیق وسایل بازی با توانایی کودکان به جای سن آنها. اجتناب از به کار بردن اسباب بازی‌های دارای لبه برنده و نوک تیز و زایده‌های میله و میخ، اجتناب از به کار بردن اسباب بازی‌های پرتاب شونده و شلیکی و وسایلی مانند تیر و کمان، تفنگ، دارت و ترقه برای کودک و تعمیر و تعویض اسباب بازی‌های شکسته.
ـ استفاده از عینک‌های مخصوص به هنگام انجام دادن کارهای باغبانی، سمپاشی و کود دادن. به هنگام سمپاشی، ضمن رعایت روش صحیح استفاده از مواد باید از عینک‌های محافظ نیز استفاده شود و کودکان از محیط دور شوند.
تعداد بیماران جوانی که به دلیل جراحات چشمی ناشی از ورزش و تفریح به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند کم نیست؛ به طوری که 90 درصد از این جراحات چشمی با استفاده از پوشش‌های مناسب برای محافظت چشم قابل پیشگیری‌اند. به هنگام شرکت در بازی‌هایی مانند بیسبال، هندبال، هاکی روی یخ و بازی‌هایی که با راکت انجام می‌شود (بدمینتون، تنیس) باید از عینک‌های محافظ چشم که به طور خاص برای این‌گونه ورزش‌ها طراحی شده‌اند، استفاده شود. زیرا نیرویی که در این بازی‌ها بر اثر تصادم توپ به چشم وارد می‌گردد، بسیار زیاد است و می‌تواند موجب زوال بینایی یا از دست دادن کامل چشم شود. بروز خونریزی در داخل چشم ممکن است در سال‌های بعد به پیدایش آب سیاه منجر شود. در این صورت بیمار باید همه ساله (در تمام طول عمر) به وسیله چشم پزشک معاینه گردد. حتی آسیب‌های جزئی وارد به چشم نیز می‌تواند موجب جداشدگی شبکیه و نابینایی قانونی شود. «عدسی‌های تماسی سخت » نیز ممکن است بر اثر ضربه‌ها بشکند و موجب خراش و زخم قرنیه و ایجاد پارگی در چشم شود. «عدسی‌های تماسی نرم » موجب جراحات مهمی در چشم نمی‌شود. اما از بروز جراحات چشمی ناشی از ورزش نیز جلوگیری نمی‌کند. بنابراین رعایت نکات ایمنی به هنگام ورزش و تفریح می‌تواند در بسیاری از موارد از بروز آسیب‌های بینایی بکاهد.
بیماری‌های چشمی مانند استحاله نقطه زرد، آب سیاه، رتینوپاتی ناشی از دیابت و آب مروارید به علت آسیب‌هایی که بر اثر رادیکال‌های آزاد به وجود می‌آید، ایجاد می‌شود. از آنجا که چشم برای کنش‌وری مناسب به نور وابسته است، در نتیجه به طور خاص، در برابر رادیکال‌های آزاد، آسیب‌پذیرتر است. ما از یک سو برای دیدن به نور نیازمندیم و از سوی دیگر نور، رادیکال‌های آزاد اضافی (که به بیماری منجر می‌شود) ایجاد می‌کند. به احتمال زیاد چشم بیش از هر عضو دیگری دارای فعالیت زیاد رادیکال‌های آزاد است و بدون تردید بسیاری از بیماری‌های چشمی ناشی از تولید اضافی رادیکال‌های آزاد در قسمت‌های آسیب‌پذیر چشم است.

تحول روانی: آموزش و توانبخشی نابینایان، محمدرضا نامنی و افسانه حیات روشنایی و فریده ترابی‌میلانی، تهران، سمت، 1389، ص 70-73.
 
تاریخ ثبت در بانک 9 دی 1397